Jerzy Rutkowski (lekarz)

---

Życiorys

Jerzy Rutkowski przyszedł na świat w rodzinie Zdzisława, który był nauczycielem, oraz Bronisławy z Biernackich. Jako dziecko miał starszą siostrę, a także był bratankiem kompozytora Antoniego Rutkowskiego. W 1909 roku ukończył polskie Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego i uzyskał maturę w Orle, co umożliwiło mu rozpoczęcie studiów na wydziale lekarskim Uniwersytetu Moskiewskiego. Swoje studia zakończył w 1914 roku, a wiedzę szlifował na uniwersytetach w Zurychu, Heidelbergu, Wiedniu oraz Kijowie.

W czasie I wojny światowej, w latach 1914–1920, Jerzy Rutkowski pełnił funkcję lekarza wojskowego. Od 1 sierpnia 1914 do 5 kwietnia 1917 pełnił służbę w armii rosyjskiej jako ordynator chirurgii w 319 polowym rezerwowym szpitalu, a następnie jako chirurg lazaretu w 32. dywizji piechoty. Po krótkim czasie, od maja 1917 do 12 lutego 1918, był pełniącym obowiązki lekarza naczelnego w szpitalu dywizyjnym I Korpusu Polskiego, dowodzonego przez generała Józefa Dowbora-Muśnickiego. Po zakończeniu wojny, w latach 1918–1920, pracował w Kijowie, gdzie był ordynatorem szpitala dla robotników działającego przy Kijowskim Towarzystwie Ubezpieczeniowym oraz asystentem Kliniki Chirurgicznej prof. N.M. Wołkowicza.

W 1920 roku, po powrocie do Polski, pracował w Wojsku Polskim jako chirurg w 2 grupie chirurgicznej 3. armii. Później objął stanowisko starszego ordynatora Szpitala Ujazdowskiego, mając rangę kapitana lekarza. Od 1 listopada 1920 do września 1934 był starszym asystentem w II Klinice Chirurgicznej, prowadzonej przez Zygmunta Radlińskiego. W 1921 roku, dla farmaceutów, prowadził kursy doraźnej pomocy. Po uzyskaniu dyplomu doktora medycyny na Uniwersytecie Warszawskim, który obronił 31 stycznia 1922 r. na podstawie rozprawy o wybroczynach operacyjnych, habilitował się z chirurgii 6 lutego 1930 roku. W kolejnych latach pracował jako adiunkt i ordynator w różnych instytucjach, a także był jednym z pierwszych chirurgów zajmujących się chirurgią onkologiczną w Polsce.

W latach 1935–1937 Rutkowski opublikował trzytomowy podręcznik pt. „Chirurgja”, w którym znalazł się rozdział dotyczący promienioterapii oraz chirurgii onkologicznej. W książce wspomniano również o Instytucie Radowym w Warszawie oraz jego pierwszych osiągnięciach. Podczas II wojny światowej, w jego oddziale w Szpitalu Dzieciątka Jezus, odbywały się tajne studia medyczne. Przed wybuchem powstania warszawskiego Jerzy Rutkowski przeniósł się do Zakopanego, gdzie prowadził praktykę prywatną i pracował w lecznicy spółdzielczej.

W 1945 roku, po wojnie, osiedlił się w Łodzi, gdzie objął stanowisko kierownika II Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Łódzkiego. Równocześnie pełnił funkcję dyrektora Szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża. W 1946 roku, zyskał tytuł profesora zwyczajnego. Następnie, we wrześniu 1954 roku, powrócił do Warszawy, by kierować II Zakładem Chirurgii Ogólnej Instytutu Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich, a także ordynował Oddział Chirurgiczny Szpitala Miejskiego nr 6. Na emeryturę przeszedł w 1960 roku.

Jerzy Rutkowski był pionierem organizacji krwiodawstwa w Polsce oraz prekursorem transfuzji krwi. W 1935 roku skonstruował aparat do transfuzji. Jego bogate zainteresowania obejmowały również innowacyjne metody leczenia przepuklin pachwinowych. Poślubił Stanisławę Jadwigę z Dąbrowskich, z którą miał córkę Irenę Rudowską-Jakubowicz, oraz syna Jerzego, prof. dr hab. inż. Politechniki Warszawskiej, odznaczonego Krzyżem Walecznych. Jerzy Rutkowski zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Publikacje

Jerzy Rutkowski, wybitny lekarz, pozostawił po sobie szereg cennych publikacji, które miały duży wpływ na rozwój medycyny. Jego prace obejmują różnorodne zagadnienia z zakresu chirurgii oraz anestezjologii, a także nauki o opatrunkach. Poniżej przygotowana jest lista jego najważniejszych artykułów:

• badanie dróg żółciowych za pomocą zgłębnika dwunastniczego (1922),
• o tzw. wybroczynach operacyjnych w wyrostku robaczkowym (1922),
• nerwoból nerwu trójdzielnego i jego leczenie (1923),
• przetaczanie krwi (1926),
• uśpienie chlorkiem etylu do dłuższych zabiegów (1927),
• o mięsaku limfatycznym (1929),
• rys rozwoju chirurgii (1931),
• nauka o opatrunkach (Desmurgia) (1949),
• uśpienie nowoczesne (znieczulenie ogólne – anaesthesia artefacta generalis) (1949),
• kurs chirurgii operacyjnej (1951),
• chirurgia w endokrynologii (1952).

Publikacje te świadczą o jego zaangażowaniu oraz dążeniu do doskonałości w medycynie.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Rutkowski, znany lekarz, został uhonorowany znaczącymi odznaczeniami, które świadczą o jego zaangażowaniu i wkładzie w służbę dla społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę jego nagród:

• krzyż kawalerski orderu odrodzenia polski,
• złoty krzyż zasługi (15 czerwca 1939),
• medal 10-lecia polski ludowej (25 stycznia 1955).

---

Oceń: Jerzy Rutkowski (lekarz)

---