Antonina Mijal

---

Życiorys

Antonina Mijal przyszła na świat 17 stycznia 1915 roku w Warszawie, jako córka Tomasza Mijala oraz Bronisławy z domu Wojtczak. W wieku osiemnastu lat rozpoczęła swoją karierę zawodową, pracując jako świetliczanka w „Domu Dziewcząt” zlokalizowanym na warszawskim Kole. Od roku 1934 była aktywna w ramach Przysposobienia Wojskowego Kobiet, pełniąc m.in. funkcję kierowniczki Ośrodka Pracy dla uczestniczek PWK, który działał przy ul. Okopowej w Warszawie. W 1937 roku zakończyła wyższy kurs instruktorski.

Gdy w wrześniu 1939 roku miało miejsce oblężenie Warszawy, Mijal działała jako sanitariuszka. W listopadzie 1939 roku, dzięki koneksjom z dr Zofią Franio, znaną pod pseudonimem „Doktór”, wstąpiła w szeregi konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Początkowo pracowała jako łączniczka u kpt. Jana Kiwerskiego. Następnie stała się częścią pierwszego kobiecego patrolu minerskiego, który został stworzony przez Zofię Franio w marcu 1940 roku. Wiosną tego samego roku ukończyła specjalny kurs minerski oraz zorganizowała własny patrol dywersyjny.

Mijal pełniła również funkcję w Biurze Badań Technicznych Wydziału Saperów Komendy Głównej ZWZ/AK, gdzie zarządzała działem produkcji. Jej zespół był odpowiedzialny za projektowanie prototypów oraz sprzętu minerskiego, a także późniejsze wytwarzanie min precyzyjnych, ładunków wybuchowych oraz materiałów pirotechnicznych, które były dostarczane warszawskim oddziałom ZWZ/AK. W jej obowiązkach znajdowało się także ustalanie ilości, typów materiałów potrzebnych na akcje, a także koordynowanie przekazania ich do oddziałów bojowych. Mijal brała również udział w szkoleniach organizowanych przez BBT.

Pod koniec 1942 roku, prawdopodobnie w październiku, przekazała dowództwo swojego patrolu oraz kierowanie pracownią, obejmując stanowisko zastępcy dowódcy kobiecego oddziału minerskiego „Doktór”. Zastał ją wybuch powstania warszawskiego w 1944 roku, kiedy to otrzymała stopień kapitana czasu wojny.

Była uczestniczką wielu znanych działań bojowych Armii Krajowej. To ona skonstruowała bombę zegarową, która 19 maja 1942 roku posłużyła do zamach na kasyno przy al. Szucha. Ponadto brała udział w akcji „Wieniec” (z 7/8 października 1942 roku), podczas której w pobliżu stacji Pyry na trasie Okęcie–Piaseczno, dowodzony przez nią patrol wysadził tor kolejowy pod nadjeżdżającą lokomotywą. Dnia 3 marca 1943 roku wspólnie z ppor. „Lasso” z Kedywu Okręgu Warszawskiego AK, nadała na Poczcie Głównej dziewięć paczek do niemieckich urzędów, które zawierały ładunki wybuchowe ukryte w pudełkach na cygara. W wyniku tych eksplozji kilka osób z niemieckiej administracji zostało zabitych lub rannych. Uczestniczyła także w dostarczaniu broni do warszawskiego getta.

W trakcie powstania warszawskiego walczyła w Śródmieściu Północnym, biorąc udział w produkcji granatów i min oraz próbując przebić się z oddziałami staromiejskimi do Śródmieścia. Po klęsce powstania opuściła miasto wraz z ludnością cywilną i osiedliła się w Milanówku, gdzie zaangażowała się w pomoc dla wysiedleńców z Warszawy.

W latach 1942-1944 kształciła się w Prywatnej Szkole Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego pod kierunkiem doc. Jana Zaorskiego. W 1945 roku rozpoczęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, jednakże wkrótce została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa. Po kilku tygodniach została zwolniona. Dyplom lekarza medycyny uzyskała w 1951 roku. Przez następne dziewiętnaście lat (1951-1970) pracowała jako lekarz w Warszawie, Zakopanem oraz znów w stolicy. W listopadzie 1972 roku miała okazję odbyć ośmiomiesięczny staż w klinice reumatologicznej w Paryżu. Od 1973 roku pracowała jako lekarz przemysłowy.

Była jedną z inicjatorek oraz wieloletnim sekretarzem Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość. W 1949 roku zawarła związek małżeński z Władysławem Bartoszewskim, z którym miała syna, Władysława Teofila (ur. 1955). Ich małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1966 roku.

Antonina Mijal zmarła 9 marca 1986 roku w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 155 pod murem-1-2/3).

Odznaczenia

Antonina Mijal została odznaczona wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które świadczą o jej odwadze i poświęceniu. Do tych honorów należą:

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari nr 13443,
• krzyż walecznych,
• złoty krzyż zasługi z mieczami.

---

Oceń: Antonina Mijal

---