Antoni Rutkowski (muzyk)

---

Życiorys

Antoni Rutkowski pochodził z wielodzietnej, ubogiej rodziny urzędnika pocztowego. Po zakończeniu nauki w niemieckiej, katolickiej szkole elementarnej przy kościele św. Ducha w Warszawie, miał szczęście otrzymać roczne stypendium, które zostało ufundowane dzięki zbiórkom społecznym. W rezultacie, we wrześniu 1869 roku, rozpoczął studia w warszawskim Instytucie Muzycznym, gdzie uzyskał dyplom w 1876 roku. W trakcie swojej edukacji uczył się gry na fortepianie pod okiem Juliusza Janothy, harmonię studiował u Stanisława Moniuszki (do 1872), a kompozycję i instrumentację u Władysława Żeleńskiego (1872–1876). Rutkowski pobierał także lekcje z gry na waltorniu u Karola Wecka.

W latach 1881–1883 zdecydował się na kontynuację nauki i pod okiem Zygmunta Noskowskiego zgłębiał formy polifoniczne, sonaty oraz wariacje w ramach prywatnych lekcji kompozycji.

Tuż po zdobyciu dyplomu, Rutkowski objął posadę nauczyciela fortepianu w klasie niższej, a później również w średniej w instytucie. Wspólnie z Aleksandrem Różyckim, w 1886 roku, przygotował oraz wydał Szkołę techniki fortepianowej. Jego wkład w życie muzyczne Warszawy był znaczący; brał udział w koncertach kameralnych organizowanych przez Warszawskie Towarzystwo Muzyczne (WTM), którego członkiem został w 1877 roku. Zdarzenia te były regularnie relacjonowane przez prasę warszawską oraz sprawozdania komitetu WTM, które zaznaczyły co najmniej 12 koncertów z jego udziałem, podczas których prezentował swoje własne utwory, takie jak Sonata c-moll op. 5 (prawykonanie miało miejsce 18 października 1882 roku z Zygmuntem Noskowskim na skrzypcach), a także wykonywał dzieła innych kompozytorów lub występował jako akompaniator.

Jako pianista, Rutkowski zyskiwał liczne pozytywne recenzje, a także zdobywał nagrody w konkursach kompozytorskich organizowanych przez WTM, otrzymując na przykład III nagrodę za pieśń Letni wieczór w 1885 roku oraz wyróżnienie za Wariacje na temat własny cis-moll w 1886 roku.

Tragicznie zmarł na gruźlicę w młodym wieku 27 lat. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 40-3-8/9).

Twórczość

W ciągu zaledwie dziesięciu lat twórczej kariery, Antoni Rutkowski osiągnął wiele znaczących sukcesów i znajdował się na najlepszej drodze do rozwinięcia swojego unikalnego stylu muzycznego. Jego utwór, jakim jest Sonata skrzypcowa op. 5 oraz Trio fortepianowe op. 13, są dowodem jego twórczego rozwoju.

Inspiracje, które Rutkowski czerpał z muzyki klasycystycznej, w szczególności techniki i formy wariacyjnej Beethovena, miały ogromny wpływ na jego twórczość. Nie stronił również od melodyjnych formuł Webera, jak to ma miejsce w I temacie jego Sonaty B-dur. Jego muzyka była kształtowana przez wpływy takich kompozytorów jak Schumann, Moniuszko oraz Chopin.

Charakterystycznym elementem jego muzyki fortepianowej jest gęsta faktura, typowa dla stylu późnoromantycznego. Zawiera ona wielodźwiękową i dysonansową akordykę, dynamiczna aktywność rytmiczna oraz bogactwo środków pianisty, co w rezultacie tworzy niezwykle urozmaiconą kompozycję. Rutkowski potrafił z powodzeniem połączyć zmysł wirtuozowski z emocjonalną ekspresją, co znalazło wyraz w utworze Wariacje na temat własny C-dur. Z kolei przygotowanie przemyślanej koncepcji formy ujawnia się w Wariacjach na temat własny cis-moll oraz w wyrazistych tematach.

W jego miniaturach fortepianowych, zwłaszcza w dziełach takich jak Murmure de ruisseau i Chant du soir, można dostrzec kolorystykę, która zapowiadała impresjonizm. Ta paleta dźwiękowa doskonale odzwierciedla ducha epoki, w której tworzył i świadczy o jego niezwykłej wrażliwości artystycznej.

---

Oceń: Antoni Rutkowski (muzyk)

---