Jerzy Holzer

Nauka i edukacja

Jerzy Stanisław Holzer, znany polski historyk i politolog, przyszedł na świat 24 sierpnia 1930 roku w Warszawie. Przez swoje życie aktywnie uczestniczył w ruchu opozycji demokratycznej w PRL, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawy społeczne i polityczne Polski tamtego okresu.

Zmarł 14 stycznia 2015 roku w tym samym mieście, gdzie rozpoczął swoją drogę życiową. Holzer był autorem wielu znaczących artykułów oraz książek, w których podejmował trudne tematy dotyczące zarówno historii Polski, jak i ogólnych wydarzeń XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem historii Niemiec.

Życiorys

Jerzy Holzer, urodzony w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, był synem Ignacego Holzera. W trakcie II wojny światowej, dzięki wsparciu sąsiadów oraz bliskich ojca, przetrwał w swoim rodzinnym mieście. Co ciekawe, jego rodzina nie zdecydowała się na przeniesienie do getta i nie prowadziła ukrytego życia.

W latach 1950–1954 odbył studia z zakresu historii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1960 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Polska Partia Socjalistyczna 1917–1919”, nad którą czuwała Żanna Kormanowa. Od 1954 do 2000 roku był zatrudniony w Instytucie Historycznym tej uczelni. Zanim to nastąpiło, w latach 1954-1957 pełnił funkcję aspiranta w Instytucie Nauk Społecznych przy KC PZPR. Holzer był również członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od 1948 do 1979 roku.

W 1990 roku uzyskał tytuł profesora i pracował w Instytucie Studiów Politycznych PAN oraz Collegium Civitas, a także był aktywnym członkiem Polskiej Akademii Nauk. Dodatkowo, prowadził wykłady na uniwersytetach w Moguncji, Fryburgu Bryzgowijskim oraz w Berlinie. Jego zaangażowanie społeczno-polityczne miało również miejsce w Komitecie Obrony Robotników, z którym współpracował od 1978 roku.

Był stałym autorem wielu niezależnych publikacji, takich jak „Biuletyn Informacyjny”, „Zapis” czy „Głos”. Uczestniczył w niezależnym seminarium naukowym, które dotyczyło historii najnowszej, współpracując z takimi osobistościami jak Krystyna Kersten, Andrzej Paczkowski, Anna Radziwiłł, Adam Michnik, Maciej Koźmiński oraz Maria Turlejska.

W 1978 roku Holzer był zaangażowany w zakładanie podziemnej organizacji Polskie Porozumienie Niepodległościowe. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 intelektualistów, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu z protestującymi robotnikami. W latach 1980–1981 współtworzył „Solidarność” na Uniwersytecie Warszawskim. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku został internowany na cztery miesiące. W 1983 roku wydał swoją pierwszą monografię poświęconą „Solidarności”, pt. „Solidarność” 1980-1981. Geneza i historia, która uzyskała wiele wznowień.

W 1990 roku, wraz z trzema innymi osobami – historykiem Andrzejem Ajnenkiel, dyrektorem Archiwum Akt Nowych Bogdanem Krollem oraz Adamem Michnikiem, który był posłem OKP, uczestniczył w tworzeniu komisji do spraw zbiorów archiwalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na prośbę ówczesnego szefa MSW, Krzysztofa Kozłowskiego, uzyskali dostęp do archiwów MSW, z wyłączeniem akt dotyczących wywiadu i kontrwywiadu.

Jerzy Holzer był ojcem Ryszarda Holzera, którego miał z małżeństwa z Teresą, a także mężem Barbary Stępniewskiej-Holzer. Zmarł 20 stycznia 2015 roku i został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 242-5-27).

Odznaczenia

W dniu 20 stycznia 2015 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski, uhonorował Jerzego Holzera pośmiertnie.

Przyznano mu Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi wyraz uznania dla jego zasług.

Uczniowie

Wśród osób, które miały zaszczyt uczyć się od Jerzego Holzera, można wymienić szereg znakomitych studentów. Niektóre z nich to:

Ważniejsze prace

Jerzy Holzer jest autorem wielu znaczących prac, które przyczyniły się do zrozumienia polskiej historii oraz polityki XX wieku. Wśród jego najważniejszych publikacji można wymienić:

  • Polska w pierwszej wojnie światowej wraz z Janem Molendą, 1962, 1967, 1973,
  • Od Wilhelma do Hitlera, 1963,
  • Kryzys polityczny w Niemczech 1928-1930. Partie i masy, 1970,
  • Państwo Hitlera, 1972,
  • Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, 1974,
  • PPS. Szkic dziejów, tom 308 serii wydawniczej Omega, 1977,
  • Solidarność 1980-1981. Geneza i historia, 1983 (wydanie podziemne),
  • Historia Polski (1986, współautor z Janem Kieniewiczem i Michałem Tymowskim),
  • Solidarność w podziemiu (wspólnie z Krzysztofem Leskim), 1990,
  • Komunizm w Europie, 2000,
  • Europejska tragedia XX wieku. II wojna światowa, 2005,
  • Europa wojen 1914-1945, 2008,
  • Europa zimnej wojny, 2012 (książka została nagrodzona Nagrodą Klio oraz nagrodą im. Jana Długosza).

Jego osiągnięcia w dziedzinie badań historycznych oraz analizy politycznej zapewniły mu znaczące miejsce w polskiej historiografii.

Przypisy

  1. Paweł Wroński, Adam Leszczyński, Zmarł prof. Jerzy Holzer (1930-2015), Gazeta Wyborcza, 15.01.2015 r.
  2. Zmarł prof. Jerzy Holzer. [dostęp 16.01.2015 r.]
  3. Jerzy Holzer pośmiertnie uhonorowany Krzyżem Oficerskim OOP. www.prezydent.pl. [dostęp 20.01.2015 r.]
  4. Jerzy Holzer nie żyje. Wybitny historyk, działacz opozycji. Miał 84 lata. [dostęp 14.01.2015 r.]
  5. Jan Skórzyński, Jerzy Holzer (24 VIII 1930–14 I 2015), w Kwartalnik historyczny nr 1/2016, s. 203-209.
  6. Barbara Stępniewska-Holzer, Jerzy Holzer Egipt. Stulecie przemian, Wydawnictwo Akademickie „Dialog” 2006, okł. s. IV.
  7. Siewierski 2021, s. 154.
  8. Spętana akademia, Polska Akademia Nauk w dokumentach władz PRL, materiały Służby Bezpieczeństwa (1967-1987), wybór, wstęp i opracowanie: Patryk Pleskot, Tadeusz Paweł Rutkowski, t. I, Warszawa 2009, s. 479.
  9. Prof. dr hab. Jerzy Stanisław Holzer, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 30.12.2008 r.]
  10. Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956-89. Tom 1. Ośrodek KARTA, Warszawa 2000, s. 127.
  11. Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
  12. Wywiad z Pawłem Wrońskim „Byłem naiwny”. Gazeta.pl 15.06.2005 r.
  13. a b c Jerzy Holzer Europejska tragedia XX wieku. II wojna światowa, wyd. 2005, okładka s. IV.

Oceń: Jerzy Holzer

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:19