Marta Młynarska-Kaletyn


Marta Zofia Młynarska-Kaletyn, która przyszła na świat 5 września 1930 roku w Warszawie, jest wybitną postacią w dziedzinie nauk humanistycznych. Polska mediewistka, historyczka oraz archeolożka odznacza się bogatym dorobkiem naukowym, będąc profesorem oraz doktorem habilitowanym.

Profesjonalnie związana jest z Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, który w przeszłości nosił nazwę Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN. Jej wkład w badania oraz naukę jest nieoceniony, a osiągnięcia wpływają na rozwój polskiej mediewistyki oraz archeologii.

Życiorys

Córka Romana Młynarskiego oraz Zofii z Damięckich, Marta Młynarska-Kaletyn rozpoczęła swoją edukację w 1936 roku w Szkole Powszechnej im. Andrzeja Małkowskiego w Warszawie, gdzie uczęszczała do 1938 roku. W okresie od 1942 do 1944 roku kontynuowała naukę w Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny, znanym wówczas jako Szkoła Kroju i Szycia. Po zakończeniu Powstania Warszawskiego, jej rodzina osiedliła się w Podkowie Leśnej. W tym miejscu Marta uczyła się najpierw na kompletach, a później, po wyzwoleniu, kontynuowała edukację w miejscowym Gimnazjum, gdzie ukończyła III klasę.

Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945–1948, uczęszczała do Gimnazjum i Liceum im. J. Słowackiego w Warszawie, gdzie uzyskała świadectwo dojrzałości w 1948. W tym samym roku rozpoczęła studia z zakresu historii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W ramach swojej specjalizacji uczestniczyła w seminarium z historii średniowiecznej Polski, które prowadził prof. Aleksander Gieysztor, pod którego okiem napisała także pracę magisterską.

W 1950 roku dodatkowo rozpoczęła studia z archeologii, biorąc udział w seminarium prowadzonym przez prof. Włodzimierza Antoniewicza i odbywając praktyki wykopaliskowe, w tym w Wiślicy oraz Biskupinie. W 1952 roku ukończyła studia, otrzymując tytuł magistra filozofii w specjalności historia. Następnie, w 1953 roku, rozpoczęła pracę w Kierownictwie Badań nad Początkami Państwa Polskiego, a w 1954 roku dołączyła do nowo utworzonego Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.

Do początku 1973 roku pracowała w Zakładzie Historii Kultury Materialnej w Warszawie, a później przeszła do Zakładu Archeologii Śląska tegoż Instytutu we Wrocławiu (aktualnie Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza IAE PAN), gdzie pozostawała aż do przejścia na emeryturę. W 1965 roku wyszła za mąż za Tadeusza Kaletyna, historyka oraz konserwatora zabytków archeologicznych w ówczesnym województwie wrocławskim, co zaowocowało stałym pobytem we Wrocławiu od 1973 roku.

W trakcie swojej kariery naukowej uczestniczyła w wielu badaniach wykopaliskowych, w tym w Kaliszu (1955–1957), Lublinie (1959–1963), a także w okolicach Wrocławia, takich jak Zawonia oraz inne wsie regionu trzebnickiego (1962–1969). Marta prowadziła badania także poza granicami kraju, w Jugosławii (w 1958 i 1961) oraz Macedonii (1976–1967 i 1969). Jako stypendystka miała również możliwość wyjazdów do Francji, Niemiec i Czechosłowacji.

W 1971 roku obroniła pracę doktorską przygotowaną pod kierunkiem prof. Aleksandra Gieysztora. W 1988 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego na podstawie monografii dotyczącej dawnego Wrocławia, a w 1999 roku otrzymała tytuł naukowy profesora. Ledwie ponad 150 prac naukowych w zakresie historii średniowiecznej, w tym cztery książki, to ważny element jej dorobku. Od 1998 roku pełni rolę redaktora czwartego tomu Atlasu Historycznego Miast Polskich, gdzie pod jej przewodnictwem tworzone są kolejne zeszyty dla miast w obrębie historycznego Śląska.

W 1993 roku uhonorowano ją Złotym Krzyżem Zasługi.

Wybrane publikacje

Oto zestawienie ważniejszych publikacji autorstwa Marty Młynarskiej-Kaletyn, które doskonale ilustrują jej wkład w badania nad historią i kulturą materialną.

  • Burgum milickie, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 8, 1960, s. 447–475,
  • Proces lokacji Kalisza w XIII wieku i w pierwszej połowie XIV w., [w:] (red.) A. Gieysztor, Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego, t. 1, 1960, s. 105–130,
  • Targ na zielone Świątki, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 15, nr 1, 1967, s. 25–32,
  • (i T. Kaletyn, J. Lodowski), Grodziska wczesnośredniowieczne województwa wrocławskiego, Wrocław 1968,
  • Pierwsze lokacje w dorzeczu Orli w XIII w., Wrocław 1973,
  • Wrocław w XII–XIII wieku. Przemiany społeczne i osadnicze, Wrocław 1986,
  • Rozwój majętności klasztoru cysterek trzebnickich w XIII w., Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 38, nr 3–4, 1990, s. 223–247,
  • Najdawniejszy Wrocław, Wrocław 1992,
  • Kalisz w XI–XII wieku, [w:] (red.) T. Baranowski, Kalisz wczesnośredniowieczny, Kalisz 1998, s. 13–27,
  • Rotulusy klasztoru premonstratensów św. Wincentego na Ołbinie we Wrocławiu w drugiej połowie XIII i w XIV w., Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, t. 61, nr 1, 2006, s. 95–105.

Przypisy

  1. Prof. dr hab. Marta Zofia Młynarska-Kaletyn, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 24.12.2021 r.]
  2. Informacje o wydawnictwie „Atlas historyczny miast polskich” Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk [online], arch.pan.wroc.pl [dostęp 23.12.2021 r.]
  3. Wydane tomy „Atlas historyczny miast polskich” Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk [online], arch.pan.wroc.pl [dostęp 23.12.2021 r.]
  4. Atlas Historyczny Miast Polskich – Oficjalna strona projektu wydawniczego Atlas Historyczny Miast Polskich [online] [dostęp 23.12.2021 r.]
  5. Marta M. Młynarska-Kaletynowa, Wrocław w XII-XIII wieku: przemiany społeczne i osadnicze, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986 r., ISBN 83-04-02308-3, OCLC 18352181 [dostęp 23.12.2021 r.]
  6. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 05.10.1993 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 1993 r. nr 57, poz. 524).

Oceń: Marta Młynarska-Kaletyn

Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:10