Jadwiga Lipińska

---

Życiorys

Jadwiga Lipińska była córką Edwarda Freyera, znanego przemysłowca, oraz Zofii Kodis, utalentowanej plastyczki. Ponadto, jej rodzina miała głębokie korzenie artystyczne; była wnuczką Józefy Krzyżanowskiej-Kodisowej ze strony matki, oraz prawnuczką Antoniego Freyera z strony ojca.

W 1958 roku, po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim, rozpoczęła swoją karierę zawodową w Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie pełniła obowiązki kuratora przez wiele lat. Jej praca w muzeum była związana z bliską współpracą z prof. Kazimierzem Michałowskim, uważanym za twórcę polskiej szkoły archeologii śródziemnomorskiej. Jadwiga posługiwała się tytułem naukowym profesora doktora habilitowanego archeologii śródziemnomorskiej, co podkreśla jej znaczący wkład w tę dziedzinę nauki.

Ceniona w środowisku akademickim, Lipińska prowadziła wykłady na wielu renomowanych uczelniach, w tym na Akademii Teologii Katolickiej oraz Uniwersytecie Łódzkim. Jej obecność na polskich wykopaliskach na Bliskim Wschodzie dodatkowo wzbogacała wiedzę o starożytności, co przyniosło jej uznanie w międzynarodowym środowisku archeologicznym.

Jako autorka licznych prac naukowych, uniwersyteckich skryptów oraz publikacji popularnonaukowych, Jadwiga Lipińska przyczyniła się do popularyzacji wiedzy o egiptologii. W 1997 roku, na jej cześć, opublikowano obszerny tom prac egiptologicznych zatytułowany Warsaw Egyptological Studies. Jej działalność w CIPEG, egiptologicznej sekcji ICOM (Międzynarodowej Rady Muzeów), potwierdzała jej zaangażowanie w rozwój archeologii i współpracę międzynarodową.

Jadwiga Lipińska zmarła, a jej pogrzeb odbył się 7 października 2009 roku w Warszawie, gdzie została pochowana na nowym cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej.

Dokonania

Jadwiga Lipińska znana jest z intensywnej działalności w dziedzinie archeologii, która miała miejsce od 1960 roku. Wtedy to rozpoczęła swoją przygodę z badaniami wykopaliskowymi w Egipcie, startując od miejsca o nazwie Tell Atrib.

W kolejnych latach jej praca obejmowała również takie lokalizacje jak Aleksandria w 1963 roku, Sudan, gdzie badała Faras w latach 1962/1963, oraz Syria w 1965 roku. Jej zaintersowanie przeniosło się później na obszar Deir el-Bahari w Górnym Egipcie, gdzie skoncentrowała swoje wysiłki badawcze.

Jednym z najważniejszych osiągnięć Jadwigi Lipińskiej jest odkrycie nieznanej dotąd świątyni Totmesa III, co potwierdza jej znaczącą rolę w polskiej egiptologii. W latach 1964/1965 objęła stanowisko dyrektora badań w Deir el-Bahari, a następnie kierowała projektem badań nad wspomnianą świątynią od 1978 do 1996 roku.

W okresie 60., 70. i 80. XX wieku jej zajęcia na temat różnych aspektów archeologii Egiptu były pionierskie w Polsce. Jadwiga Lipińska koncentrowała się szczególnie na sztuce i architekturze XVIII dynastii. Dwie publikacje związane z odkryciami w świątyni Totmesa III uznawała za kluczowe dla swojego dorobku naukowego.

Jej działalność naukowa związana z egiptologią była pełna licznych podróży zagranicznych, w tym pracy nad katalogiem kolekcji egipskiej w Hawanie na Kubie. Prowadziła także gościnne wykłady, dzieląc się swoją wiedzą na temat egiptologii, m.in. w muzeach oraz uczelniach w USA i Kanadzie.

Prace wykopaliskowe

Jadwiga Lipińska miała znaczący wkład w polskie badania archeologiczne, zwłaszcza w Egipcie oraz na Bliskim Wschodzie. Jej aktywność i zaangażowanie w prowadzenie wykopalisk miały miejsce w różnych latach, przynosząc cenne wyniki dla nauki. Oto szczegóły jej udziału w poszczególnych kampaniach archeologicznych:

• 1960 – Tell Atrib,
• 1961 – Deir el-Bahari (1961/62),
• 1962 – Deir el-Bahari (1962/63),
• 1962 – Faras (1962/63),
• 1963 – Deir el-Bahari (1963/64) – jako zastępca kierownika,
• 1963 – Tell Atrib,
• 1963 – Aleksandria,
• 1964 – Deir el-Bahari (1964/65) – jako kierownik,
• 1965 – Palmyra,
• 1966 – Deir el-Bahari (1966-67),
• 1972 – Deir el-Bahari (1972/73).

Prace te stanowią nie tylko ważny element jej kariery, ale również podkreślają znaczenie polskich badań archeologicznych w kontekście międzynarodowym.

Publikacje

Jadwiga Lipińska jest autorką wielu ważnych publikacji, które rzucają światło na różnorodne aspekty starożytnego Egiptu. Poniżej przedstawiamy listę jej prac:

• Sztuka egipska,
• Mitologia starożytnego Egiptu [współautorstwo z Markiem Marciniakiem],
• Cywilizacja miedzi i kamienia. Technika starożytnego Egiptu [współaut. z Wiesławem Kozińskim],
• 500 zagadek o starożytnym Egipcie,
• W cieniu piramid,
• Historia architektury starożytnego Egiptu (skrypt),
• Historia rzeźby reliefu i malarstwa starożytnego Egiptu (skrypt),
• Tajemnice papirusów [red.].

---

Oceń: Jadwiga Lipińska

---