Tadeusz Meissner

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość w okresie I wojny światowej

Tadeusz Meissner przyszedł na świat w Warszawie jako dziecko artysty rzeźbiarza, Jana Wiktora Meissnera, oraz Anny Ludwiki z domu Braun. W tej rodzinie miał także starszego brata, Janusza, który został pilotem i pisarzem. Uczył się w Gimnazjum im. Stanisława Staszica, a następnie kontynuował edukację w warszawskiej Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. W wieku 16 lat, w 1918 roku, zgłosił się do Wojska Polskiego, aby wziąć udział w bitwie o Lwów. Jego zaangażowanie obejmowało również wojnę polsko-bolszewicką oraz III powstanie śląskie, gdzie działał jako podchorąży piechoty. W podgrupie „Wschód”, wchodzącej w skład Grupy Destrukcyjnej „Wawelberga”, był dowódcą jednostki. W trakcie akcji transportu materiałów wybuchowych, został ujęty przez Niemców, ale skutecznie uciekł i rozpoczął działalność dywersyjną w rejonie powiatu opolskiego i brzeskiego.

Studia i służba w marynarce w czasach II RP

W kolejnych latach Tadeusz Meissner ukończył I kurs w Szkole Wawelberga i Rotwanda. W 1922 roku postanowił przenieść się nad morze i zająć studiami w Szkole Morskiej w Tczewie, która została założona w 1920 roku. Wziął udział w szkolnym rejsie żaglowca „Lwów” do Brazylii w 1923 roku, co zostało opisane w książce Tadeusza Dębickiego zatytułowanej „Z dziennika marynarza – na pokładzie Lwowa z Gdańska do Rio de Janeiro i z powrotem”. Ukończył edukację w 1925 roku, uzyskując medal za osiągnięcia, a następnie rozpoczął praktykę zawodową na francuskich statkach towarzystwa Chargeurs Réunis. Z biegiem lat awansował na coraz wyższe stanowiska na polskich jednostkach, w tym:

• żaglowca STS „Lwów” – IV oficer (1927),
• parowego masowca SS „Katowice” – III i II oficer,
• żaglowca szkolnego STS „Lwów” – II oficer,
• nowej fregaty szkolnej „Pomorze” – I oficer (1929–1935; od 1930 w stopniu kapitana żeglugi wielkiej),
• pasażerskiego statku MS „Batory” – I oficer (1936–1937, od chwili budowy w stoczni Cantieri Riuniti dell’ Adriatico w Monfalcone),
• nowych drobnicowców „Śląsk” i „Cieszyn” – kapitan.

W swoich książkach, takich jak „Pierwszy rejs Daru Pomorza” oraz „Dookoła świata na Darze Pomorza” (zarówno z lat 1934-1935, wydane w 1936 roku), Meissner opisał swoje fantastyczne doświadczenia na pokładzie „Daru Pomorza”. Oprócz tego jego rejs wokółziemski był tematem jego artykułów publikowanych w miesięczniku „Morze” z 1930 roku.

II wojna światowa

W momencie, gdy II wojna światowa wybuchła, Tadeusz Meissner znajdował się na statku SS „Cieszyn” w Antwerpii. W styczniu 1940 roku powierzono mu dowództwo statku SS „Warszawa”, który ewakuował Polaków z miast takich jak Pireus i Split do Marsylii oraz Beirutu. Po klęsce Francji, Meissner skutecznie przechwycił „Warszawę” i poprowadził ją do Hajfy, kontynuując transportowanie polskich uchodźców oraz wojsk do Tobruku, Grecji i Krety. Niestety, 26 grudnia 1941 roku, w czasie kolejnego rejsu do Tobruku, statek „Warszawa” został trafiony torpedą i zatonął. Kapitan Meissner opisał tę tragedię w artykule zatytułowanym „s/s «Warszawa» tonie!”, który ukazał się w 1944 roku w Londynie, w czasopiśmie „Polska Walcząca – Żołnierz Polski na Obczyźnie”. Od 1942 roku, znajdując się w Londynie, objął stanowisko inspektora okrętowego Żeglugi Polskiej i Polsko-Brytyjskiego Towarzystwa Okrętowego, gdzie zajmował się przygotowaniami do powrotów polskich statków do kraju.

Okres powojenny

Po wojnie Tadeusz Meissner pozostał w Londynie jako inspektor pokładowy GAL. Zarządzał także remontami polskich statków w stoczniach w Antwerpii oraz Bremerhaven. W 1946 roku, podczas rejsu do Belgii, był na pokładzie SS Kielce, który zderzył się z innym statkiem, SS „Lombardy”, i zatonął w kanale La Manche niedaleko Dover. W październiku 1946 roku powrócił do Gdyni, gdzie kontynuował pracę w GAL. W latach 1947-1949 pełnił funkcję zastępcy kapitana na MS „Batory”, a od 1951 roku był głównym nawigatorem w PMH. W 1953 roku objął stałe stanowisko kapitana „Batorego”, które piastował do października 1954 roku, kiedy to z powodu wypadku na pokładzie stracił prawo do żeglugi (incydent z kilkoma marynarzami, którzy wypadli za burtę i zmarli). Śledztwo prowadzone przez Izbę morską, które trwało 3 lata, potwierdziło jego niewinność. W czasie, gdy nie mógł żeglować, pracował jako wykładowca nawigacji i wiedzy okrętowej w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni. Był znanym pedagogiem, pionierem w żegludze oraz członkiem PMH, autorem wielu publikacji i tłumaczeń dotyczących tematu marynistyki, w tym:

• „Dobrowolny rozbitek” (tłumaczenie Naufrage volontaire Alaina Bombarda, wyd. 1958),
• „Pamiętnik żeglarza”, „Dwa lata pod żaglami: (1834–1836)” (tłumaczenie Two Years before the Mast R.G. Dana’y, wyd. 1960, 2012),
• nowe wydanie „Nawigacji terrestratycznej” autorstwa kpt. ż.w. Józefa Giertowskiego (przygotowanie po śmierci autora, wyd. 1961).

W latach 1957–1961 pełnił również funkcję posła na Sejm PRL II kadencji oraz był wiceprzewodniczącym Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Meissner to postać, która zdobyła szereg odznaczeń za swoje zasługi w różnych dziedzinach, w tym za czyny wojenne oraz działalność społeczną. Jego odznaczenia można podzielić na kilka kategorii, w zależności od kontekstu, w którym zostały przyznane.

W uznaniu za bohaterskie działania na Górnym Śląsku przyznano mu:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7830,
• Krzyż Walecznych,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (przyznany 6 czerwca 1931),
• Gwiazda Górnośląska,
• Górnośląska Wstęga Waleczności i Zasługi I klasy.

Podczas II wojny światowej ponownie uhonorowano go:

• Krzyżem Walecznych,
• Medalem Morskim Polskiej Marynarki Handlowej,
• Odznaką Grunwaldzką,
• Orderem Imperium Brytyjskiego (przyznanym przez Wielką Brytanię).

Oprócz działań wojennych, Meissner został doceniony także za działalność zawodową i społeczną:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (przyznany 2 maja 1947),
• Srebrny Krzyż Zasługi (przyznany 9 listopada 1931),
• Złota odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”.

Meissner to niewątpliwie wyjątkowa postać, której osiągnięcia i odznaczenia pozostają w pamięci zarówno wojskowej, jak i cywilnej.

Życie prywatne

Tadeusz Meissner w 1929 roku zdecydował się na zawarcie małżeństwa z Ireną Cichocką, która przyszła na świat w 1904 roku, a odeszła w 1985 roku. Para doczekała się trzech synów: Krzysztofa (1921–2020, kapitan żeglugi wielkiej), Jana Jacka (ur. 1933, architekt) oraz Wojciecha (1936–1976, prawnik). Tadeusz Meissner oraz jego żona spoczywają razem nacmentarzu Witomińskim w Gdyni w strefie znanej jako stara aleja zasłużonych (kwatera 77-19-8).

Warto również wspomnieć, że matka Tadeusza zmarła z wyczerpania w Warszawie we wrześniu 1944 roku, w trudnym okresie powstania warszawskiego. Natomiast jego brat, Janusz Meissner, który przyszedł na świat w 1901 roku i zmarł w 1978 roku, spoczywa na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC13-1-68).

---

Oceń: Tadeusz Meissner

---