Syrena (squat)

---

Historia

Warto zapoznać się z historią budynku usytuowanego przy ul. Wilczej 30, który ma swoje korzenie w XIX wieku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, w 1945 roku, określono go jako zrujnowany i przeznaczono do rozbiórki. W rezultacie, około połowa budowli została całkowicie zniszczona, a pozostałe części budynku, w tym klatki schodowe oraz front, doznały znacznych uszkodzeń. Mimo tego, w tym samym roku do budynku weszło bez żadnego zezwolenia 50 osób, które podjęły się trudów remontu. Na przełomie 1945/1946 rozpoczął się koncesjonowany program renowacji mieszkań, finansowany ze środków budżetowych.

W wyniku dekrety o komunalizacji gruntów w Warszawie zaczęło się rozwijać mieszkalnictwo komunalne. To wydarzenie miało miejsce po raz pierwszy w historii stolicy, gdzie 97% mieszkań było przed wojną własnością prywatnych kamieniczników. W tym okresie zalegalizowano również pobyt „dzikich lokatorów”, którzy sami dostosowywali swoje mieszkania poprzez remonty.

Prywatyzacja kamienicy

Od 1945 roku kamienica funkcjonowała jako budynek komunalny, jednak w 2006 roku przeszła w ręce prywatne. Mieszkańcy relacjonowali, że w tym czasie czynsz wzrósł trzykrotnie, a stanowisko dozorcy zostało zlikwidowane. Właściciele oraz władze miasta podejmowali wieloletnie negocjacje, które w końcu doprowadziły do wydania opinii o zagrożeniu zawaleniem budynku, co skutkowało nakazem jego opuszczenia przez mieszkańców. Po ich wysiedleniu budynek nie przeszedł renowacji, a obecność lokatorów w jednym z mieszkań sprawiła, że pozostałe części budynku nie były zabezpieczone przed wandalizmem oraz kradzieżami.

Skłot Syrena

Na początku 2011 roku, 10 marca, niewielka grupa osób zajęła opuszczony budynek, rozpoczynając prace remontowe w celu przystosowania go do funkcji mieszkalnej. Oficjalnie w tym czasie powstała Autonomiczna Przestrzeń Inicjatyw Syrena. Wydarzenia miały miejsce tydzień po tragicznym morderstwie Jolanty Brzeskiej, społecznej działaczki walczącej o prawa lokatorów. Zgodnie z informacjami na stronie skłotu, „przestrzeń ta służy niekomercyjnym działaniom i wsparciu lokalnych inicjatyw oraz społeczności”. Kolektyw Syrena tworzy przestrzeń do bezpośrednich interwencji i konfrontacji z polityką miasta oraz prywatnymi inwestorami, którzy często nie respektują praw mieszkańców.

W krótkim czasie skłot zyskał nie tylko funkcję mieszkalną, ale również zaangażował się w różnorodne działania społeczne. Organizowane są warsztaty, takie jak nauka języka rosyjskiego i lekcje polskiego dla obcokrajowców, a także zajęcia teatralne. Mieszkańcy oferują dyżury prawne dla lokatorów, którzy stają wobec nieuzasadnionych podwyżek czynszów lub eksmisji. Co tydzień każdy zainteresowany ma możliwość skorzystania z darmowego posiłku. Miejsce to jest również otwarte na różne formalne i nieformalne inicjatywy, w tym Warszawską Kooperatywę Spożywców oraz Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów, a także działania na rzecz praw człowieka, pracowników i imigrantów.

W ramach skłotu znajdują się także pomieszczenia, takie jak szwalnia, pracownia rzeźby, czy świetlica, a także lokal z darmowym sklepem, gdzie każdy może zostawić niepotrzebne rzeczy lub wziąć coś dla siebie. W bramie budynku usytuowano szafkę jadłodzielni, prowadzoną przez Foodsharing Warszawa, która umożliwia wygodne oddawanie jedzenia dla potrzebujących. Kolektyw prowadzi również warsztat rowerowy oraz bibliotekę.

Od maja 2016 roku przy skłocie działa klubokawiarnia Cafe Kryzys, która nazywa siebie anarchistyczną spółdzielnią. Brak hierarchicznej struktury pozwala jej na elastyczne podejście do organizacji, oferując wegańskie dania, napoje oraz książki, a także organizując spotkania tematyczne.

Licytacja w 2014

W październiku 2014 roku miała miejsce zaplanowana licytacja komornicza kamienicy przy ul. Wilczej 30, spowodowana zadłużeniem właściciela na kwotę 200 tysięcy złotych, zgodnie ze skargą urzędu dzielnicy Śródmieście. 15 października przed budynkiem odbyła się protestująca pikieta, w której uczestniczyło około 150 osób. Ostatecznie licytacja nie doszła do skutku, ponieważ właściciel zawarł z władzami miejskimi umowę spłaty zadłużenia w innym trybie, w tym z zaliczką na cebit 50 tysięcy złotych.

Film

W 2016 roku, dzięki mieszkańcom skłotu, powstał krótkometrażowy film dokumentalny o Syrenie, zatytułowany „House on Strike”, który zdobył główną nagrodę w kategorii film dokumentalny na Tolpuddle Radical Film Festival.

---

Oceń: Syrena (squat)

---