Budynek mieszkalny pracowników biur Radcy Handlowego i Ambasady ZSRR


Budynek mieszkalny, który był siedzibą pracowników biur Radcy Handlowego oraz Ambasady ZSRR, znany również pod nazwą Szpiegowo lub Szpiegowiec, to interesująca konstrukcja położona w sercu Warszawy.

Obiekt ten mieści się przy ulicy Jana III Sobieskiego 100, co sprawia, że jest doskonale zlokalizowany w mieście.

Charakterystyka i historia

Budynek mieszkalny zlokalizowany jest w prestiżowej dzielnicy Mokotów, równocześnie sąsiadując z urokliwym Parkiem Sieleckim. Znajduje się pomiędzy ulicami Jana III Sobieskiego a Władysława Hańczy, a w bliskiej odległości od Kanału Sieleckiego oraz Jeziora Sieleckiego. Budowla ta została usytuowana w granicach Miejskiego Systemu Informacji Sielce.

Projekt budynku opracowano w Zakładzie Projektowania Kombinatu Budownictwa Miejskiego Śródmieście w stolicy, a głównymi architektami byli Janusz Nowak oraz Piotr Sembrat. Odpowiedzialność za konstrukcję budowli spoczywała na Andrzeju Krawczyku. Budowa odbyła się w latach 1977-1980, choć niektóre źródła podają, że zakończono ją już w 1978 roku. Wykonawstwo powierzono firmie Budimex.

Obiekt powstał z myślą o pracownikach biur radcy handlowego oraz ambasady ZSRR. Do 1989 roku pełnił swoją podstawową funkcję. Wiele osób uważa, że mógł być również siedzibą KGB w Warszawie bądź wykorzystywany do działań wywiadowczych, stąd przyjęte potoczne nazwy „Szpiegowo” oraz „Szpiego­wiec”. Po rozpadzie ZSRR, pozostawał praktycznie pod kontrolą Federacji Rosyjskiej.

W 1998 roku budynek został przejęty przez przedsiębiorstwo działające w sektorze gazowym – Fart S.A. Zgodnie z danymi z CEIDG, od roku 2012 w tej lokalizacji funkcjonowała jednoosobowa działalność Roberta Sowy. Przedsiębiorca wskazuje, że jest to rezultat omyłki (błędna litera w adresie ul. Sobieskiego 100A) i mimo wielu zmian, sytuacja ta nie doczekała się korekty (stan na 2023 rok). W latach 2005-2017 w budynku działał lokal Club 100, znany również jako „Setka” lub „Sotka”, a po tym okresie obiekt zaczął niszczeć.

Władze Polski podejmowały liczne próby odzyskania tego obiektu, co bywało skomplikowane z powodu złożonych stosunków dyplomatycznych oraz niejasnego statusu prawnego. Po wielu zawirowaniach prawnych, w 2016 roku Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł o wydaniu nieruchomości miastu oraz o zaspokojeniu zobowiązań w wysokości 7 milionów złotych. W wyniku inwazji Rosji na Ukrainę, budynek został poddany egzekucji komorniczej i 11 kwietnia 2022 roku przekazany władzom miasta. Początkowo planowano, aby mógł służyć jako tymczasowe schronienie dla uchodźców z Ukrainy, jednakże stan techniczny obiektu to uniemożliwił.

Architektura

Na działce o powierzchni 0,65 ha zrealizowano nowoczesny budynek o powierzchni użytkowej 6 338 m². Z tej przestrzeni, 5 197 m² przeznaczone jest na mieszkania, a kubatura obiektu wynosi 26 800 m³. Konstrukcja powstała w technologii ramowej H, przy czym układ budynku jest podłużny. Wyjątek stanowią ściany szczytowe, które zostały zrealizowane przy użyciu prefabrykatów technologii „Ż”.

Obiekt zbudowany jest na 4 do 11 kondygnacjach i składa się z dwóch skrzydeł o układzie tarasowym, oddzielonych przestrzenią, która wieńczy masywny wspornik złożony z dwóch połączonych brył. Ta forma architektoniczna nawiązuje do stylu brutalistycznego. Równocześnie, bryła budynku znajduje się w nurcie modernizmu oraz awangardy rosyjskiej, a także można w niej dostrzec inspiracje kształtami roślinnymi oraz kontenerowcami.

Budynek składa się z trzech wydzielonych części, z własnymi ciągami komunikacyjnymi. W jego sąsiedztwie, od strony ul. Sobieskiego, znajdują się dwa niższe budynki, które pierwotnie miały pełnić funkcje pawilonu klubowego oraz przedszkola. W tych częściach znajdowały się różnorodne udogodnienia, w tym sala kinowa na 130 miejsc, sauna, świetlica dla dzieci, klub, boisko do koszykówki, gabinet dentystyczny, salon fryzjerski oraz biblioteka. Dodatkowo, w budynku znajduje się portiernia, co zwiększa bezpieczeństwo mieszkańców.

Całość kompleksu została ogrodzona, a dodatkowe zabezpieczenia obejmują drut kolczasty oraz system kamer wideo, co podnosi poziom ochrony. W 2017 roku obiekt został wpisany do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (ID: MOK34197).

Przypisy

  1. a b c PiotrP. Halicki PiotrP., Wiemy, co dalej ze Szpiegowem. "Całe wnętrze zostanie wyprute" [online], wiadomosci.onet.pl, 07.03.2023 r. [dostęp 21.11.2023 r.]
  2. Spy building saved? [online], warsawinsider.pl, 09.02.2023 r. [dostęp 27.11.2023 r.] (rundi).
  3. StuartS. Dowell, KGB spy base, mafia nightclub, secret tunnels… what is really going on in this quiet Warsaw suburb? [online], thefirstnews.com, 17.05.2021 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  4. a b c d e asty/kg, "Szpiegowo" przejęte. Do czego przez lata służył kompleks i w jakim jest teraz stanie [online], tvn24.pl, 12.04.2022 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  5. KacperK. Komaiszko KacperK., Sobieskiego 100, Warszawa. Legendarny "Club 100" odkryty przez miejskiego eksploratora [online], warszawa.naszemiasto.pl, 09.07.2019 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  6. Główny Urząd Geodezji iG.U.G. Kartografii Główny Urząd Geodezji iG.U.G., Geoportal krajowy [online], geoportal.gov.pl [dostęp 21.11.2023 r.]
  7. Dzielnica Mokotów [online], Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [dostęp 24.11.2023 r.]
  8. IzabelaI. Kacprzak IzabelaI., GrażynaG. Zawadka GrażynaG., Bardzo tajemniczy adres Sowy [online], rp.pl, 23.06.2014 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  9. HelenaH. Kowalik HelenaH., Fora ze dwora [online], wprost.pl, 04.06.2017 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  10. Opuszczony budynek przy Sobieskiego 100 w Warszawie. Zaglądamy do środka [online], bryla.pl, 03.09.2014 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  11. MAGDALENA M. PIWOWAR, JOANNA J. KOSZEWSKA, GRZEGORZ G. MIKA, MOK PD. Ilustrowany atlas architektury południowego Mokotowa, Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2023, s. 71, ISBN 978-83-964831-9-5.
  12. Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online] [dostęp 21.11.2023 r.]
  13. ROBERT SOWA Studio Kulinarne Roberta Sowy [online], ceidg.gov.pl [dostęp 22.11.2023 r.]
  14. JacekJ. Najder JacekJ., Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 8316 w sprawie nieruchomości rosyjskich w Polsce [online], sejm.gov.pl, 27.03.2009 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  15. Sobieskiego 100 – tajemniczy budynek w sercu Warszawy [online], 06.03.2022 r. [dostęp 22.11.2023 r.]
  16. a b c Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 1998, s. 264. ISBN 83-908950-0-5.
  17. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1965–1989. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 75. ISBN 83-908950-7-2.
  18. Zygmunt M.Z.M. Stępiński Zygmunt M.Z.M., Projekty i realizacje. Budynek przy Alei Sobieskiego w Warszawie, „Architektura” (367–368 (5–6/78)), Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1978, s. 15, ISSN 0003-8814.

Oceń: Budynek mieszkalny pracowników biur Radcy Handlowego i Ambasady ZSRR

Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:25