Pomnik Kościuszkowców to ważny monument, usytuowany w malowniczym miejscu, gdzie spotykają się ulice Wybrzeże Szczecińskie oraz Okrzei, w obrębie dzielnicy Praga-Północ w Warszawie. Pomnik ten ma na celu upamiętnienie heroicznych działań żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, którzy starali się wspierać powstanie warszawskie, oddając swoje życie za wolność.
Obiekt ten nie tylko stanowi symbol pamięci o minionych wydarzeniach, ale również przypomina o odwadze i determinacji, które cechowały tamtych czasów. Znajduje się w strategicznie istotnej lokalizacji, co czyni go punktem zainteresowania nie tylko dla mieszkańców Stolicy, ale również dla turystów?
Opis
W dniu 14 września 1944 roku miało miejsce niezwykle ważne wydarzenie, gdy oddziały 1 Armii Wojska Polskiego oraz Armii Czerwonej wyzwoliły prawobrzeżną część Warszawy z rąk okupanta niemieckiego. W tym czasie polskie wojska podjęły próbę wsparcia powstańców, jednak niepowodzenie tej akcji spowodowało, że nie udało się przeprawić przez Wisłę w rejonie przyczółka czerniakowskiego oraz na Kępie Potockiej.
Przewodniczącym komitetu społeczeństwa, który zajął się budową pomnika upamiętniającego te wydarzenia, został Włodzimierz Sokorski. Wiosną 1979 roku ogłoszono konkurs na projekt monumentu pod hasłem „…ale najpiękniejszy jest naszej Wisły brzeg”. Spośród 30 nadesłanych prac, wyłoniono projekt autorstwa Andrzeja Kastena. Mimo że pomnik miał być odsłonięty w 1980 roku, plany te zostały pokrzyżowane przez zryw „Solidarności” oraz wprowadzenie stanu wojennego.
Zainicjowane przez Związek Kombatantów WP oraz Klub Kościuszkowca prace rozpoczęły się w październiku 1983 roku. Akt erekcyjny pod pomnik został wmurowany 7 października 1983 roku, co zbiegło się z 40. rocznicą powstania Ludowego Wojska Polskiego. Prace obejmowały również wykonanie nasypu ziemnego w celu wyeksponowania monumentalnej rzeźby Kastena, która miała 12 metrów wysokości i ważyła 48 ton. Odlew tej figury w brązie stworzono w Zakładach Mechanicznych im. Marcelego Nowotki.
Sam posąg ukazuje żołnierza w rogatywce, w pelerynie, z bronią w dłoni i wyciągniętą ręką w kierunku lewobrzeżnej Warszawy. Cała konstrukcja składała się z około 300 elementów, a ze względu na swoje olbrzymie rozmiary i wagę, wytyczono specjalną trasę do transportu z fabryki na miejsce montażu. Łączna wysokość całej kompozycji wyniosła ponad 16 metrów, a plac otaczający pomnik został wyłożony kamiennymi płytami i obsadzony zielenią. Projektantem tego terenu był Bogusław Chyliński, a w budowie pomnika uczestniczyło wiele warszawskich firm, weteranów, młodzieży oraz żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego.
Odsłonięcie pomnika miało miejsce 17 stycznia 1985 roku, z okazji obchodów 40. rocznicy wyzwolenia stolicy. Z powodu gestu, w jaki została uformowana postać na pomniku, bywa on żartobliwie określany przez mieszkańców jako „pięć piw proszę”. W 2011 roku, w związku z realizacją projektu Port Praski, rozważano przeniesienie monumentu w okolice mostu Świętokrzyskiego.
Przypisy
- Pomnik Kościuszkowców. Praga-Północ. Dzielnica m.st. Warszawy. [dostęp 04.02.2022 r.]
- Iwona Szpala, Tomasz Urzykowski. Przeniosą wielki pomnik nad Wisłę. Na prośbę developera. „Gazeta Stołeczna”, 08.12.2011 r. [dostęp 14.07.2012 r.]
- Okrzei i Jagiellońska. gazeta.pl, 24.04.2007 r. [dostęp 24.07.2013 r.]
- a b c d Paweł Giergoń: Warszawa - Pomnik Kościuszkowców. sztuka.net. [dostęp 11.02.2008 r.]
- Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj“, s. 104. ISBN 83-7005-211-8.
- Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj“, s. 103. ISBN 83-7005-211-8.
- Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994 r., s. 664.
- Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987 r., s. 58. ISBN 83-03-01684-9.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK w Warszawie | Pomnik Leona Schillera w Warszawie | Pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie | Pomnik ofiar katastrofy lotniczej w 1980 roku w Warszawie | Pomnik Więźniów Obozu NKWD w Rembertowie | Pomnik Dowborczyków | Pomnik Drzewa Pawiackiego | Pomnik Ewakuacji Bojowników Getta Warszawskiego | Pomnik Pamięci Dzieci – Ofiar Holokaustu | Płyta pamięci poległych w II wojnie światowej Sportowców-Akademików | Pomnik Kazimierza Deyny w Warszawie | Miejsce pamięci na ulicy Górczewskiej w Warszawie | Figura Matki Boskiej Pasawskiej w Warszawie | Dąb szypułkowy w Warszawie (ul. Zakopiańska 28) | Dolinka Katyńska w Warszawie | Memoriał Wolnego Słowa | Elizeum w Warszawie | Pomnik Jánosa Esterházyego w Warszawie | Pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie | Pomnik Bartolomea Colleoniego w WarszawieOceń: Pomnik Kościuszkowców