Henryk Kuna

---

Życiorys

Henryk Kuna był utalentowanym artystą, synem Adama oraz Leonii z Bywalskich. Jego wczesne kształcenie miało miejsce w zakresie nauki rabinackiej w Grójcu oraz Ciechanowie, gdzie zdobywał pierwsze doświadczenia. W okolicach roku 1900, postanowił rozwijać swoje umiejętności artystyczne, uczęszczając na zajęcia rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod opieką Piusa Welońskiego. Następnie przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczono go pod kierunkiem wybitnego artysty, Konstantego Laszczki.

W 1912 roku związał się małżeństwem z aktorką Stefanią Ewy Krauze (1889–1963), co wiązało się z jego przyjęciem chrztu. Henryk Kuna był również współzałożycielem i członkiem nieformalnego Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm, które funkcjonowało w latach 1922–1932. W 1925 roku wziął udział w prestiżowej wystawie art déco w Paryżu.

Jednym z jego najważniejszych dzieł jest rzeźba zatytułowana Rytm, stworzona w latach 1925-1929, która obecnie znajduje się w parku Skaryszewskim w Warszawie. W 1938 roku Kuna zrealizował pomnik Elizy Orzeszkowej, który został odsłonięty w parku Praskim.

W 1931 roku zdobył piątą nagrodę w konkursie na pomnik Adama Mickiewicza w Wilnie, gdzie jego projekt przewidywał przedstawienie poety w szacie pielgrzyma, stojącego na cokole ozdobionym płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z „Dziadów”. Choć jego koncepcje spotkały się z krytyką, w tym ze strony Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, ostatecznie zostały zrealizowane. Niestety, wybuch II wojny światowej przerwał realizację tych planów, a z owych prac zachowały się jedynie trzy płaskorzeźby. Część z nich w 1996 roku umieszczono obok pomnika Mickiewicza autorstwa Gediminasa Jokubonisa z 1984 roku, a pozostałe eksponaty trafiły do Muzeum Narodowego w Warszawie.

W Rzymie, 19 grudnia 1937 roku, odsłonięto popiersie marszałka Piłsudskiego, również autorstwa Henryka Kuny. W latach 1936–1939 był profesorem rzeźby na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W czasie II wojny światowej Kuna ukrywał się po aryjskiej stronie, m.in. w budynku SBM „Nowe Domostwo” przy ul. Czerwonego Krzyża 21/23, obecnie ul. Jaracza 3. Po wojnie, w 1945 roku, został mianowany profesorem rzeźby na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, lecz niestety zmarł przed objęciem tego stanowiska. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu przy ul. Św. Jerzego w Toruniu, a w 1951 roku został ekshumowany i przeniesiony na cmentarz Stare Powązki w Warszawie (kwatera aleja zasłużonych-1-49).

Henryk Kuna stał się również postacią literacką, będąc jednym z bohaterów powieści Jana Parandowskiego pt. Księżyc nad Świdrem.

Twórczość

Na początku swojej artystycznej kariery Henryk Kuna inspirował się dziełami Auguste’a Rodina, co było również uzależnione od jego nauczyciela Konstanty’ego Laszczki. W tym czasie powstała jego rzeźba Irydion z roku 1906, która charakteryzuje się szkicowością oraz zróżnicowaną fakturą.

W latach 20. XX wieku artysta całkowicie porzucił impresjonistyczny styl. Zainspirowany pracami Aristide’a Maillola oraz innych podobnych twórców, zbliżył się do nowego klasycyzmu. W tym okresie zaczął czerpać z dorobku sztuki klasycznej, koncentrując się na dużych, gładkich powierzchniach oraz precyzyjnej klarowności kompozycji. W tym czasie aktywnie uczestniczył w działalności stowarzyszenia „Rytm”.

W latach 30. jego zainteresowania skupiły się głównie na rzeźbie portretowej oraz monumentalnej, co zaowocowało powstaniem pomnika Adama Mickiewicza. Powinno się również wspomnieć, że w trakcie II wojny światowej artysta zajmował się tworzeniem akwarel, które często poruszały tematykę martyrologiczną.

Odznaczenia

Henryk Kuna był wybitną postacią, której osiągnięcia zostały uhonorowane wieloma odznaczeniami w uznaniu jego wkładu w kulturę i naukę.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 8 listopada 1930,
• Złoty Wawrzyn Akademicki, otrzymany 5 listopada 1935,
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej, nadany w 1925 roku przez Francję.

---

Oceń: Henryk Kuna

---