Ogród Chiński w Łazienkach Królewskich

---

Położenie

Ogród Chiński usytuowany jest w północnej części kompleksu Łazienek Królewskich, gdzie znajduje się w pobliżu Aleji Chińskiej oraz Drogą Belwederską. Te dwie prominentne drogi zbiegają się w kierunku okrągłego placyku, który można znaleźć na ulicy Agrykola. Ulica ta znajduje się na zachód od mostu, na którym z kolei umieszczony jest pomnik Jana III Sobieskiego, upamiętniający zasługi tego wielkiego władcy.

Obiekty

Ogród jest usytuowany w centralnej części parku, wokół jednego z urokliwych, małych stawów. Na obszarze ogrodu można dostrzec kilka charakterystycznych elementów.

Na pierwszym planie znajduje się prostokątny Pawilon Chiński, który reprezentuje męski pierwiastek, oraz ażurowa Altana Chińska, ulokowana w formie rotundy, symbolizująca kobiecość. Oprócz tych konstrukcji, uwagę przyciąga kamienny mostek, który prowadzi nad strumykiem do stawu.

Wejście do ogrodu z strony Alei Chińskiej jest strzeżone przez dwa symboliczne kamienne lwy, natomiast od strony północnej ustawione są dwie marmurowo-drewniane latarnie.

Według założeń tego miejsca, ogródek ma oddawać klimat szczęścia i bogatej symboliki. Jak już wspomniano, Pawilon oraz Altana są połączone przez mostek, co metaforycznie symbolizuje Drogę Mleczną.

We wnętrzu pawilonu można podziwiać osiem malowideł, które opowiadają historie nasycone tradycyjnymi chińskimi motywami. Dodatkowo, para lwów umiejscowiona u wejścia do ogrodu, będąca darem Muzeum Rezydencji Księcia Gonga w Pekinie, symbolizuje dostatek i bogactwo.

Historia ogrodu

XVIII wiek

Fascynacja króla Stanisława Augusta orientem znajduje swoje odzwierciedlenie w licznych budowlach w chińskim stylu, które powstały w Łazienkach w czasie ostatnich trzydziestu lat XVIII wieku. W tym okresie zrealizowano między innymi chińskie mosty, altanki i daszki, z projektami często przygotowywanymi przez Jana Chrystiana Kamsetzera. Wnętrza Sali Bawialnej w Białym Domku ozdobione były chińskimi tapetami oraz malowidłami przedstawiającymi codzienne życie Chińczyków. Z kolei Gabinet Króla w Pałacu Na Wyspie zdobiły malowidła lub tapety, z których obecnie znany jest jedynie aspekt z przedwojennych zdjęć, ukazujący widok Kantonu oraz panoramę Rzeki Perłowej.

Obydwa budynki wyposażone były w chińskie wazony, wyroby z kości słoniowej oraz różne elementy dekoracyjne. Do budynku, gdzie znajdowały się Łaźnie, które przed przekształceniem na pałac w 1788 roku, łączyły galerie i ganki przykryte typowymi chińskimi daszkami. Warto zauważyć, że nad kanałami otaczającymi Biały Domek wybudowano chińskie galerie.

Najważniejszym z obiektów stworzonych w tym czasie był Most i Brama Chińska, które zbudowano w latach 1779-1780. Mieściły się one na skrzyżowaniu Promenady Królewskiej – łączącej zarówno Pałac Na Wyspie, jak i Biały Domek, a także drogę prowadzącą z Warszawy do Sielc oraz Wilanowa, później nazwaną Aleją Chińską. Ten ważny element urbanistyczny pełni rolę głównej alei Łazienek, prowadzącej od obecnej ul. Gagarina w kierunku ul. Agrykola.

W danym miejscu, gdzie Aleja Chińska krzyżuje się z Promenadą, wzniesiono dwa identyczne mosty chińskie, wykorzystując je jako przejazd dla powozów. Aby móc przjść nad aleją, trzeba było skorzystać ze schodków znajdujących się po obu stronach mostu-bramy. Na górnych pomostach mostu, które były ze sobą połączone, wybudowano altanę z chińskim daszkiem, z której roztaczał się widok na cały malowniczy park, w tym Pałac Na Wyspie, Biały Domek oraz Pomarańczarnię.

Brama Chińska została uwieczniona na akwarelach Zygmunta Vogla z 1785 roku. Niestety, została zdemontowana na rozkaz księcia Konstantego, prawdopodobnie w latach 1823 lub 1825. Do południa wzdłuż Bramy Chińskiej przebiegał kanał parkowy, łączący Biały Domek z Pałacem Na Wyspie, który obecnie nie istnieje.

XXI wiek

Przez wiele lat, aż do 2012 roku, lokalizacja Mostu i Bramy Chińskiej była znana jedynie z planów datowanych na przełom XVIII i XIX wieku. W 2012 roku na miejscu bramy odkryto pozostałości jej fundamentów. W sąsiedztwie tego miejsca, w Alei Chińskiej, wzdłuż strumyka zrealizowano nowy Ogród Chiński. Jego koncepcję opracowali profesor Edward Bartman oraz architekt Paweł Bartman z pracowni zajmującej się Architekturą Krajobrazu.

Realizacja ogrodu była w dużej mierze możliwa dzięki funduszom przekazanym przez firmy KGHM Polska Miedź oraz China Minmetals Corporation. Wspólnie z Muzeum Łazienki Królewskie, Fundacja Chińsko-Polskiej Wymiany Gospodarczej i Kulturalnej Sinopol opracowała projekt rewitalizacji Alei Chińskiej.

Ogród Chiński powstał jako część większego projektu pod nazwą Ogrody Światła. Muzeum Księcia Gonga z Pekinu, które współpracowało z Łazienkami, dostarczyło architektoniczne elementy składające się na nowy ogród, obejmujące polichromowaną drewnianą altanę, pawilon, kamienny mostek, dwa lwy strzegące wejścia oraz marmurowe latarnie. Całość zaprojektowano z zachowaniem tradycyjnych chińskich zasad budownictwa, przy użyciu materiałów sprowadzonych bezpośrednio z Chin.

Budowa ogrodu rozpoczęła się wczesną wiosną 2014 roku. Już 31 maja postawiono pierwsze kolumny, a 4 czerwca zainstalowano ostatni element konstrukcyjny Pawilonu Chińskiego. Ogród został oficjalnie oddany do użytku 2 sierpnia 2014 roku, co nie było przypadkiem, gdyż tego dnia przypada chińskie Święto Zakochanych (Qixi, 七夕), obchodzone siódmego dnia siódmego miesiąca kalendarza księżycowego.

Stan obecny

Festiwal lampionów

Od 2012 roku, latem, odbywa się wyjątkowy festiwal lampionów w Łazienkach. W szczególności w 2014 roku, z okazji otwarcia Ogrodu Chińskiego, zorganizowano III Festiwal Lampionów. Rozpoczął się on z dniem inauguracji ogrodu i był pełen wielu atrakcyjnych wydarzeń. Uczestnicy mogli cieszyć się wieczornymi spacerami po parku, podziwiając piękne alejki oświetlone chińskimi lampionami oraz podświetlone kwiaty lotosu, które majestatycznie zdobiły stawy i jeziorka. Dodatkowo, organizowane były warsztaty qigongu, ceremonie parzenia herbaty oraz zajęcia dotyczące używania laki, które przybliżały chińską kulturę.

W programie festiwalu znalazły się również spotkania z symboliczną kulturą Chin oraz warsztaty kaligrafii, które przyciągały pasjonatów i osoby ciekawiące się azjatycką estetyką.

Wystawy chińskiej sztuki

W Łazienkach miała miejsce jedna z wystaw chińskiej sztuki zatytułowana „Chinoiserie w Łazienkach Królewskich”. Wydarzenie to odbyło się w 2014 roku w Galerii Plenerowej przy ul. Agrykola, z okazji III Festiwalu Lampionów. Na wystawie zaprezentowano cenne dzieła sztuki „chinoiserie” pochodzące z XVIII-wiecznych zbiorów muzeum łazienkowskiego.

Ekspozycja obejmowała elementy wystroju oraz wyposażenia wnętrz, architektoniczne detale, a także fragmenty ogrodów. Dopełnieniem prezentowanych fotografii były informacje zawarte w esej dr Izabeli Kopani, która jest autorką pracy „Rzeczy – Ogrody – Wyobrażenia. Chiny w kulturze Rzeczypospolitej czasów Stanisława Augusta”.

---

Oceń: Ogród Chiński w Łazienkach Królewskich

---