Gucin Gaj

---

Opis

Nazwa tego wyjątkowego miejsca pochodzi od imienia wnukaStanisława Kostki Potockiego oraz Augusta, nazywanego powszechnie Guciem. Gucin stanowił nie tylko ogród, ale także zawierał domek mieszkalny oraz niewielki „gaj”, gdzie rosły drzewka różnych odmian, które posadzili znani przedstawiciele lokalnej arystokracji.

W obrębie gaju znajdują się tzw. katakumby – romantyczna budowla ogrodowa, która została wzniesiona na przełomie XVIII i XIX wieku w skarpie wiślanej, pomiędzy kościołem św. Katarzyny a pobliską wsią Służew. Korytarz podziemny, uformowany w kształt litery „U”, posiada sklepienie kolebkowe i mierzy około 60 metrów długości. Po obu stronach korytarza rozmieszczone są symetrycznie wnęki, z których część wyposażono w trzy rzędy nisz.

Wejście do katakumb znajdowało się w pawilonie, którego wygląd nie jest do końca znany. W czasach, gdy teren ten należał do Stanisława Kostki Potockiego, prawdopodobnie służył jako miejsce spotkań członków loży wolnomularskiej. Od lat 30. XIX wieku budowla ta pełniła funkcję piwnicy gospodarczej, a w jej pobliżu zbudowano szyb wentylacyjny. W późniejszych latach pawilon z wejściem uległ całkowitemu zniszczeniu, a także zawalił się południowo-wschodni odcinek korytarza oraz większość ścian zamykających wnęki.

Obecnie katakumby są mało dostępne i w bardzo złym stanie. W połowie lat 90. XX wieku zostały formalnie wpisane do ewidencji zabytków jako cmentarz. Z tego względu stanowią ostoje i miejsca zimowania nietoperzy. W 2021 roku w ramach działań Wilanowskiego Parku Kulturowego, na zlecenie miasta, przeprowadzono inwentaryzację podziemnego korytarza, korzystając ze skanera laserowego.

Na zboczu skarpy roslą dęby szypułkowe, które zostały uznane za pomniki przyrody. Z kolei w 2012 roku ogród Gucin Gaj oraz jego otoczenie zostały ujęte w gminnej ewidencji zabytków.

---

Oceń: Gucin Gaj

---