Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego w Warszawie

---

Opis

Park Skaryszewski, który znajduje się na terenach historycznej osady Kamion, został otwarty w 1906 roku. W tamtych czasach obszar ten leżał poza granicami Warszawy. Obecnie granice parku wyznaczają al. Zieleniecka, al. Waszyngtona oraz ul. Międzynarodowa, a także południowa linia brzegowa Jeziorka Kamionkowskiego. Znajdujące się na wschodzie, Kamionkowskie Błonia Elekcyjne łączą się z parkiem, tworząc jedną z największych oaz zieleni w stolicy.

Projekt parku, w stylu angielskim, stworzył Franciszek Szanior. Park miał pełnić rolę miejskiego ośrodka rekreacyjnego, z dobrze rozwiniętą siecią komunikacyjną, przystosowaną do ruchu konnego z epoki. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, wprowadzono pewne zmiany, takie jak rozbiórka ogrodzenia, asfaltowanie niektórych alejek oraz montaż betonowych latarni. Dodatkowo, wzdłuż al. Waszyngtona poprowadzono rury ciepłownicze.

W 1973 roku park otrzymał status zabytku. Sztuczne jeziorka harmonizują z bogatą roślinnością tego terenu, w której można znaleźć 280 gatunków drzew oraz krzewów. Całość kompozycji dopełniają nasypane wzgórza, sztuczny wodospad oraz rozarium. Raport „Przyroda Parku Skaryszewskiego”, przygotowany w 2015 roku w ramach projektu społecznego prowadzonego przez Macieja Luniaka, ukazuje bogactwo biologiczne tego miejsca. Przemyślenia i wnioski z raportu są często cytowane przez mieszkańców okolicznie, którzy zabiegają o utrzymanie miejsca jako terenu rekreacyjnego.

Nazwa

Park znany był pierwotnie pod nazwą Skaryszewski, co nawiązywało do użytkowanego w przeszłości pastwiska miejskiego, na którym został założony. Nazwa ma swoje korzenie w pobliskim mieście Skaryszew, znajdującym się w rejonie wsi Kamion. W okresie międzywojennym park zyskał imię Ignacego Jana Paderewskiego – wybitnego polskiego pianisty, kompozytora oraz polityka, który odegrał kluczową rolę w budowie niepodległego państwa polskiego. W czasach okupacji niemieckiej park otrzymał nazwę Ostpark.

Po wojnie, z powodu zmieniającej się sytuacji politycznej, imię Paderewskiego zostało usunięte z nazwy. Jednak w 1980 roku przywrócono je, a park potocznie określany jest jako Skaryszak, co w lokalnym języku warszawskim jest terminem przyjaznym i ciepłym.

Informacje historyczne

Historia parku Skaryszewskiego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Warszawie jest bogata i pełna interesujących wydarzeń. Już w 1926 roku stworzono tu ogród różany oraz ogród daliowy, które zaprojektował znany architekt krajobrazu, Leon Danielewicz.

W 2006 roku park zyskał nowych mieszkańców w postaci bobrów. Niestety, ich działalność w roku 2008 przyczyniła się do poważnych uszkodzeń drzew, co zmusiło władze do podjęcia działań chroniących roślinność oraz do przeprowadzenia akcji wywozu tych zwierząt do ZOO.

Nieocenionym świadkiem historii parku jest biała kapliczka, która w czasie okupacji niemieckiej pełniła rolę skrzynki kontaktowej dla łączniczek z ruchu oporu. To miejsce zyskało również znaczenie jako punkt różnych uroczystości, w tym tych upamiętniających zamachy z 11 września 2001 roku w Nowym Jorku.

Szczególną wagę miały obchody 10. rocznicy ataków, które miały miejsce w 2011 roku przy pomniku ofiar. Uroczystości zaszczyciły swoją obecnością ważne postacie, w tym ambasador Lee A. Feinstein, wicepremier Waldemar Pawlak, oraz minister Radosław Sikorski.

W 2015 roku z Jeziorka Kamionkowskiego wydobyto niebezpieczne przedmioty, w tym zbiornik na paliwo oraz pocisk, które prawdopodobnie pochodziły z brytyjskiego samolotu Liberator EV 961 zestrzelonego przez Niemców nad parkiem w 1944 roku.

Rok 2017 przyniósł zmiany administracyjne. Prawo użytkowania wieczystego do fragmentu parku, zlokalizowanego między ogrodem różanym a Jeziorem Kamionkowskim, zostało sprzedane, co wywołało sprzeciw radnych m.st. Warszawy oraz zainteresowanie Centralnego Biura Antykorupcyjnego. W tym samym roku, po zakończeniu kadencji dotychczasowego zarządcy, park przeszedł pod opiekę nowej jednostki – Zarządu Zieleni m.st. Warszawy.

W 2018 roku nowy zarządca ogłosił plany rewitalizacji parku, które obejmowały poprawę oświetlenia, likwidację ogrodzenia po wschodniej stronie, oraz zmiany dotyczące głównych alei parkowych. W kwietniu tego samego roku zorganizowano konsultacje społeczne dotyczące wydarzeń w parku.

W październiku 2018 roku dokonano również rozbiórki pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Radzieckiej, który znajdował się na osi alei głównej.

W lipcu 2024 roku zakończono prace remontowe w parku, które miały na celu przywrócenie pierwotnego kształtu głównej alei oraz wymianę latarń, co znacząco wpłynęło na komfort korzystania z tego cennego miejsca w Warszawie.

Rzeźby i pomniki

W obrębie Parku Skaryszewskiego, który nosi imię Ignacego Jana Paderewskiego, można znaleźć wiele interesujących rzeźb i pomników. Warto zwrócić uwagę na następujące dzieła:

• Popiersie Ignacego Jana Paderewskiego, zlokalizowane na osi głównej alei od strony ronda Waszyngtona,
• Rzeźba „Rytm” autorstwa Henryka Kuny z 1929 roku,
• Rzeźba „Tancerka” stworzona przez Stanisława Jackowskiego w 1927 roku,
• Rzeźba „Kąpiąca się” autorstwa Olgi Niewskiej z 1929 roku,
• Pomnik E. M. House’a z 1932 roku, który został zrekonstruowany w 1992 roku,
• Płyta pamięci Poległych Lotników Brytyjskich 1944, odsłonięta w 1988 roku,
• Kamień upamiętniający potyczkę oddziału Armii Krajowej obwodu Praga z Niemcami, mającą miejsce w dniu wybuchu powstania warszawskiego 1944,
• Płyta pamięci dla sportowców-akademików, którzy polegli w II wojnie światowej,
• Kapliczka zaprojektowana przez architekta Janusza Alchimowicza,
• Pomnik Polaków – Ofiar Ataku Terrorystycznego w Nowym Jorku z dnia 11 września 2001 (2002),
• Faun (1931/2022) – przedwojenna rzeźba kubistyczna w stylu art déco, której replika została odsłonięta 9 sierpnia 2022.

Nieistniejące

• Pomnik Wdzięczności Żołnierzom Armii Radzieckiej, który został zrealizowany w 1946 roku.

Obiekty na terenie Parku

Muszla koncertowa

Muszla koncertowa, zarządzana przez Centrum Promocji Kultury, jest jednym z kluczowych obiektów parku, który przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów. To miejsce, w którym odbywają się różnorodne wydarzenia kulturalne, koncerty oraz spektakle.

Stadion

Stadion, obecnie w użytkowaniu klubu sportowego Drukarz, ma bogatą historię, sięgającą 1917 roku, kiedy to pojawiły się pierwsze wzmianki o nim jako obiekcie Akademickiego Związku Sportowego. W 1926 roku, dzięki dotacji od miasta w wysokości 59500 zł, zaadaptowano fundusze z przeznaczeniem dla bezrobotnych na rozpoczęcie budowy. Otwarcie stadionu miało miejsce we wrześniu 1927 roku, a w jego skład wchodziły między innymi bieżnia i skocznie lekkoatletyczne, boisko piłkarskie, a także sześć kortów tenisowych oraz pływalnia usytuowana na Jeziorku Kamionkowskim.

Obiekt miał zdolność pomieszczenia 6000 widzów, w tym krytą trybunę z miejscami dla 1000 osób. W 1929 roku na bieżni odbył się bieg lekkoatletyczny, w którym brał udział słynny biegacz Paavo Nurmi. Interesujące jest, że przegrał on z Polakiem, Stanisławem Petkiewiczem.

Stadion był użytkowany nie tylko przez AZS, ale także przez różne uczelnie wyższe, gdzie organizowane były międzyuczelniane zawody sportowe w ramach Tygodnia Sportu Akademickiego. Kluby sportowe, takie jak Jur, Hakoah czy PWATT, wynajmowały obiekt do swoich aktywności sportowych. Niestety, podczas II wojny światowej budynek mieszczący szatnie oraz trybuny zniszczono, jednak boisko z bramkami przetrwało do dzisiaj.

Kawiarnia

W dawnym budynku szaletu od lat 90. XX wieku mieści się kawiarnia, która na pewien czas zawiesiła swoją działalność w latach 2020-2024. Obecnie jest to popularne miejsce spotkań dla odwiedzających park, oferujące usługi gastronomiczne w malowniczej scenerii.

---

Oceń: Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego w Warszawie

---