Dom im. Wojciecha Sawickiego w Warszawie

Kamienice i domy

Dom im. Wojciecha Sawickiego to historyczny obiekt, który przyciąga uwagę swoją architekturą oraz bogatą historią. Zlokalizowany jest w Warszawie, przy ul. Zagórnej 3, co czyni go łatwo dostępnym dla wszystkich miłośników zabytków.

Budynek ten nie tylko stanowi przykład wspaniałego rzemiosła budowlanego, ale również jest miejscem o znaczeniu kulturowym, które można odkrywać na nowo w każdej wizycie.

Opis

W Warszawie znajduje się wyjątkowy budynek, który został wzniesiony w 1915 roku z inicjatywy Wojciecha Sawickiego, dyrektora Banku Handlowego. Jego pierwotną funkcją był sierociniec, który miał wspierać ubogie dzieci, zwłaszcza dziewczęta, pochodzące z Powiśla. Pierwotny adres budynku, Zagórna 9, został zmieniony na skutek wydarzeń związanych z II wojną światową.

Budynek, zaprojektowany w stylu secesyjnym, przywodzi na myśl wielkomiejskie kamienice. Posiada charakterystyczny mansardowy dach oraz trzy kondygnacje i użytkowe poddasze. Do architektury wkomponowano również dwa zryzalitowane piony klatek schodowych. Na jego elewacji znajdują się liczne tablice pamiątkowe, w tym jedna z napisem „Dom Imienia Wojciecha Sawickiego 1915” oraz przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiej.

W 1919 roku budynek został przekazany przez Wojciecha Sawickiego dla magistratu, gdzie utworzono Szkołę Powszechną nr 29. Zyskała ona renomę i była uważana za jedną z najlepszych szkół w stolicy. Uczniowie przyjeżdżali do niej z innych dzielnic oraz spoza Warszawy. W latach 1930-1931 uczniem szkoły był Jan Bytnar, który dojeżdżał z Piastowa. W bliskim sąsiedztwie tej placówki znajdowało się boisko szkolne.

W 1940 roku budynek został przejęty przez zmotoryzowaną jednostkę Wehrmachtu. W trakcie powstania warszawskiego, w sierpniu 1944 roku, ulica Zagórna dostała się pod kontrolę Polaków. Wówczas w budynku zorganizowano szpital powstańczy (szpital polowy nr 2). Jego komendantem został chirurg dr Jerzy Nowakowski. Niestety, podczas pacyfikacji Czerniakowa, 16 września 1944 roku, Niemcy wtargnęli do budynku, w którym przebywało około 200 rannych. Chorych zdolnych do chodzenia oraz ciężko rannych kobiet wyprowadzono na al. Szucha, gdzie zostali rozstrzelani. Z ok. 80 rannych pozostałych w budynku, wielu zostało zamordowanych w piwnicach lub na rogu ulic Czerniakowskiej i Górnośląskiej. Po pewnym czasie w częściowo opróżnionym budynku urządzono szpital dla rannych Niemców.

Pomimo licznych zniszczeń budynek przetrwał wojnę. Po 1945 roku korzystano z niego kolejno jako szkoły, Domu Dziecka nr 10, a później również jako siedziby Instytutu Badań nad Młodzieżą oraz Instytutu Badań Problemów Młodzieży. Od 1991 roku budynek znajduje się w stałym zarządzie Kancelarii Sejmu, w którym obecnie działa Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji oraz Wydział Wydawnictwa Sejmowego Biura Komunikacji Społecznej. W tym samym roku budynek został również wpisany do rejestru zabytków.

W 2018 roku na działce przylegającej do wspomnianej nieruchomości, od strony wschodniej i południowej, powstał nowoczesny budynek hotelu Ibis Styles Warszawa Centrum.

Przypisy

  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 30 czerwca 2024 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 62. [dostęp 08.11.2024 r.]
  2. Dane teleadresowe. [w:] Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu [on-line]. [dostęp 29.04.2024 r.]
  3. Kontakt z Biurem Komunikacji Społecznej, Wydawnictwem Sejmowym. [w:] Biuro Komunikacji Społecznej Kancelarii Sejmu [on-line]. [dostęp 29.04.2024 r.]
  4. Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 10. ISBN 978-83-943750-8-9.
  5. a b c d e f Marek Czapelski: Gmachy Sejmu i Senatu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2010, s. 111. ISBN 978-83-7666-062-2.
  6. Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 818. ISBN 978-83-240-1057-8.
  7. Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
  8. Bożena Wierzbicka: Sejm i Senat. Architektura i wnętrza. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997, s. 31. ISBN 83-7059-298-8.
  9. Barbara Wachowicz: Rudy, Alek, Zośka. Gawęda o bohaterach „Kamieni na szaniec”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2007, s. 61, 68. ISBN 978-83-7399-219-1.
  10. Maria Wiśniewska, Małgorzata Sikorska: Szpitale powstańczej Warszawy. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1991, s. 168. ISBN 83-85249-04-4.
  11. Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 9.
  12. Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 138, 141.
  13. Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 461.
  14. Jerzy Kasprzycki: Warszawa nieznana. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982, s. 65.
  15. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 217.
  16. Lech Królikowski: Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2008, s. 583. ISBN 978-83-88477-81-2.
  17. Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 137.
  18. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 2.. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 59. ISBN 83-11-09261-3.

Oceń: Dom im. Wojciecha Sawickiego w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:5