Kamienica Mozesa Neufelda w Warszawie

---

Historia

Wczesnomodernistyczna kamienica, znana jako kamienica Mozesa Neufelda, została zbudowana w latach 1910–1912 z inicjatywy przedsiębiorcy Mozesa Neufelda. Charakteryzowała się sześciopiętrowym budynkiem frontowym, natomiast oficyny otaczające niewielkie podwórko miały o dwa piętra mniej. W obiekcie zainstalowano szereg udogodnień dla jego mieszkańców, takich jak winda oraz centralne ogrzewanie, co w tamtych czasach było rzadkością. Klatki schodowe zostały udekorowane marmurem, a ściany ozdobiono kryształowymi lustrami. Na parterze funkcjonowały różne punkty handlowe i usługowe, co czyniło tę kamienicę najwyższym i najbardziej luksusowym obiektem w okolicy.

W grudniu 1912 roku nowi właściciele, Chaim Gerkowicz oraz Chaim Sommer, przejęli kamienicę. Następnie, w 1918 roku, budynek przeszedł w ręce Juliusza Sowadskiego. W okresie międzywojennym w obiekcie miały swoją siedzibę m.in. dwa domy handlowe: Abrahama Chaskielewicza i braci Gusundheit, a także Biuro Elektrotechniczne „ZET” oraz sklep spożywczy Abrama Goldszala.

W toku II wojny światowej, w latach 1940–1941, kamienica znalazła się na terenie warszawskiego getta. W marcu 1941 roku, na skutek zmiany granic dzielnicy zamkniętej oraz przesunięcia muru getta na wlot placu Grzybowskiego, budynek znalazł się po stronie aryjskiej. Żydowscy mieszkańcy zostali wysiedleni, a ich miejsce zajęli niemieccy lokatorzy.

Kamienica przetrwała działania wojenne, jednak doznała poważnych zniszczeń. Utraciła ostatnie piętro, które spłonęło podczas powstania warszawskiego, a reszta została wyburzona w 1946 roku. Ostatecznie budynek przykryto płaskim dachem, a nieodbudowane piętro pozostawiono w zapomnieniu. W latach 50. XX wieku, z elewacji usunięto tynki oraz dekoracje.

W 1987 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków, co zapoczątkowało długą drogę jej rewitalizacji. W 2008 roku Eleonora Bergman podjęła próbę skłonienia Ronalda Laudera do wsparcia finansowego remontu, niestety bezskutecznie. Dopiero w 2014 roku rozpoczął się długo oczekiwany remont elewacji frontowej, finansowany przez dzielnicę Śródmieście.

W 2020 roku na tylnej elewacji kamienicy powstał mural autorstwa Tytusa Brzozowskiego, przedstawiający wybrane budynki związane z żydowską społecznością Warszawy, co stanowi hołd dla historii tego miejsca.

---

Oceń: Kamienica Mozesa Neufelda w Warszawie

---