Zygmunt Kubiak

Kultura i sztuka

Zygmunt Kubiak, urodzony 30 kwietnia 1929 roku w Warszawie, zmarł 19 marca 2004 roku w tym samym mieście, był wybitnym polskim pisarzem oraz eseistą. Jego twórczość obejmowała nie tylko literaturę, ale również tłumaczenia, w których szczególnie istotne było propagowanie kultury antycznej.

Kubiak pełnił funkcję wykładowcy na prestiżowym Uniwersytecie Warszawskim, a jego działalność akademicka było istotnym elementem jego życiorysu. Dodatkowo, był sekretarzem Ogólnopolskiego Klubu Postępowej Inteligencji Katolickiej, co dowodzi jego zaangażowania w sprawy społeczne i intelektualne w Polsce.

Życiorys

Urodziny Zygmunta Kubiaka miały miejsce w Warszawie, gdzie spędził swoje dzieciństwo na Grochowie. Ukończył VI Miejskie Gimnazjum i Liceum im. Powstańców Warszawy. W 1994 roku uzyskał tytuł doktora na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego dzięki pracy naukowej zatytułowanej Studia nad twórczością Klemensa Janickiego i Jana Kochanowskiego, pod kierunkiem Janusza Pelca.

Jest autorem wielu znaczących dzieł literackich, takich jak Mitologia Greków i Rzymian (1997), która znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike w 1998 roku, Brewiarz Europejczyka (1998), Literatura Greków i Rzymian (1999) oraz Dzieje Greków i Rzymian (2003). W 1978 roku jego przekład Wyznań Augustyna z Hippony został opublikowany w Instytucie Wyd. „Pax”, a w kolejnych latach był wielokrotnie wznawiany, aż do 1994 roku, kiedy to trafił do „Znaku”. Ostatnie projekty, nad którymi pracował, to książka dotycząca Jana Kochanowskiego oraz przekład Nowego Testamentu, z których publikacji doczekała się jedynie Ewangelia według św. Łukasza (wydana przez Świat Książki w 2004 roku).

Kubiak był również autorem przekładów wierszy greckiego poety Konstandinosa Kawafisa, na co poświęcił ponad 30 lat swojego życia, w wersji oryginalnej obejmującej wszystkie 253 utwory. Wydał antologie takie jak Muza grecka (1960), Muza rzymska (1963) oraz Antologię Palatyńską (1978) z własnymi przekładami dzieł antycznych, a także Antologię poezji nowogreckiej (1970). Ponadto, z języka angielskiego tłumaczył Poezje wybrane Williama Blake’a (1991) oraz antologię Twarde dno snu. Tradycja romantyczna w poezji języka angielskiego. Przykładem jego pracy jest także przekład Dwóch panów z Werony Williama Shakespeare’a oraz Tragedii hiszpańskiej Thomasa Kyda, zawartym w antologii Dramat elżbietański.

W 1997 roku Zygmunt Kubiak został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także Nagrodę Kościelskich w 1963 roku, a w 2000 roku nagrodę literacką im. Władysława Reymonta. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Ostatecznie spoczął na cmentarzu leśnym w Laskach.

Życie prywatne

Zygmunt Kubiak był synem Franciszka Kubiaka (1895–1946) oraz Cecylii z Damięckich (1895–1969). W życiu osobistym blisko związany był z Hanną z d. Ramuk (1932–2006), z którą stworzył rodzinę. Ich potomstwo obejmowało m.in. Monikę Kubiak. Warto wspomnieć, że Zygmunt miał również braci, w tym poety Tadeusza Kubiaka oraz historyka Janusza Stefana Kubiaka.

Twórczość

Twórczość Zygmunta Kubiaka obejmuje wiele cenionych dzieł, które w znacznym stopniu przyczyniły się do polskiej literatury oraz myśli krytycznej.

  • Półmrok ludzkiego świata, Znak 1963, (wyd. II) 2001,
  • Wędrówki po stuleciach, Znak 1969,
  • Szkoła stylu. Eseje o tradycji poezji europejskiej, PIW 1972,
  • Słowo o znaczeniu pracy edytorskiej, PIW 1980,
  • Jak w zwierciadle, ATK 1985,
  • Przestrzeń dzieł wiecznych. Eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, Znak 1993,
  • Kawafis Aleksandryjczyk, Tenten 1995 (w zmienionej formie jako część wydania Kawafis. Wiersze i proza, Świat Książki 2001),
  • Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki 1997, Znak 2013,
  • Brewiarz Europejczyka, Więź 1998 (w zmienionym później wydaniu jako Nowy brewiarz Europejczyka, Więź 2001),
  • Literatura Greków i Rzymian, Świat Książki 1999, Znak 2013,
  • Uśmiech Kore, Więź 2000,
  • Dzieje Greków i Rzymian. Piękno i gorycz Europy, Świat Książki 2003, Znak 2014,
  • Przybliżenia. Studia nad twórczością Klemensa Janickiego i Jana Kochanowskiego, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2015 (praca doktorska obroniona w 1994).

Przekłady

Zygmunt Kubiak, znany ze swojego zaangażowania w literaturę, wielokrotnie sięgał po dzieła, które już wcześniej tłumaczył, wprowadzając w nich istotne zmiany. Na przykład, teksty pochodzące z Antologii palatyńskiej podlegały stylistycznym i tematycznym ewolucjom na przestrzeni lat. Z kolei dzieło Twarde dno snu… jest kompilacją większości wierszy anglojęzycznych poetów, które Tłumacz publikował wcześniej w mniejszych zbiorach. Poniżej przedstawiamy listę najnowszych wydania z jego dorobku, które ukazały się za życia autora.

  • Wydania Antologii palatyńskiej, kilka edycji gruntownie zmienianych. Ostatnie pt. Grecy o miłości, szczęściu i życiu. Epigramaty z Antologii Palatyńskiej, Libros 2002,
  • Antologia poezji nowogreckiej, Państwowy Instytut Wydawniczy 1970,
  • Muza rzymska. Poezja starożytnego Rzymu (wiele wydań, ostatnie Wydawnictwo Fundacji Büchnera 1992),
  • Twarde dno snu. Tradycja romantyczna w poezji języka angielskiego, ostatnie wydanie Noir Sur Blanc 2002,
  • Św. Augustyn, Wyznania (wiele wydań, ostatnie Świat Książki 2001),
  • Ewangelia wg św. Łukasza, Świat Książki 2004,
  • Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (razem z Janem Radożyckim) Oficyna Wydawnicza „Rytm” 2001,
  • Kawafis. Wiersze i proza, Świat Książki 2001 (ostatnia z wielu gruntownie zmienianych edycji przekładów Konstandinosa Kawafisa),
  • Medytacje Janicjusza, Wydawnictwo Fundacji Büchnera 1992,
  • Wegiliusz, Eneida (wiele wydań, ostatnie Świat Książki 1998),
  • Michael Grant, Mity rzymskie, Państwowy Instytut Wydawniczy 1978 (wyd. 2 1993).

Rozmowy

– Ziemowit Skibiński w swojej książce Zwierciadło śródziemnomorskie, prowadzi rozmowy z Zygmuntem Kubiakiem, która ukazała się na łamach Tygla Kultury w 2002 roku.

– Klasyczne miary i ich odzwierciedlenie w nowoczesnym świecie to temat rozmowy z Zygmuntem Kubiakiem przeprowadzonej przez Pawła Czapczyka, opublikowanej w czasopiśmie Więź w 2009 roku.

Opracowania

W bogatej bibliografii dotyczącej Zygmunta Kubiaka znajduje się wiele cennych opracowań, które zgłębiają jego twórczość oraz wpływ na kulturę. Poniżej przedstawiamy kilka wybranych tytułów, które mogą być interesujące dla każdej osoby pragnącej poznać ten temat:

  • Agata Skała, Sztuka i wartości. O eseistyce Zygmunta Kubiaka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004,
  • Ziemowit Skibiński, Ogrodnik w ogrodzie świata. Cztery eseje o pisarstwie Zygmunta Kubiaka, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź 1999,
  • Paweł Czapczyk, Portret humanisty. Zygmunt Kubiak w kręgu eseistyki, mitologii i krytyki kultury, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011.

Przypisy

  1. Witold Chwalewik · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekpir.uw.edu.pl [dostęp 23.09.2024 r.]
  2. Michał Siedziako, Bez wyboru. Głosowania do Sejmu PRL (1952–1989), Warszawa 2018, s. 171.
  3. Cmentarz [online], Cmentarz, 26.02.2014 r. [dostęp 24.02.2022 r.]
  4. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27.03.1997 r. o zmianie postanowienia o nadaniu orderów (M.P. z 1997 r. nr 33, poz. 315).
  5. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15.01.1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1997 r. nr 16, poz. 151).
  6. Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994 – 2009. [dostęp 11.09.2014 r.]
  7. Jan Krzysztof Wasilewski: Zygmunt Kubiak (1929–2004). KUL – Biblioteka Uniwersytecka. [dostęp 11.09.2014 r.]
  8. Dr Zygmunt Kubiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 11.09.2014 r.]
  9. Dramat elżbietański. Tom I. Wyboru dokonała Irena Lasoniowa. Przedmową opatrzyła Anna Staniewska, Warszawa 1989.

Oceń: Zygmunt Kubiak

★★★★★
Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:22