Państwowy Instytut Wydawniczy

---

Historia

Państwowy Instytut Wydawniczy, znany jako PIW, swoją historię rozpoczął w unikalnej lokalizacji na Pradze, gdzie mieścił się w kamienicy Hersza Gryfenberga przy ul. Targowej 63. Z czasem siedziba ta została przeniesiona do Śródmieścia, a konkretnie do budynku należącego do Henryka Lewenfiszana, mieszczącego się przy ul. Foksal 17.

Do roku 1989 instytut był jednym z trzech kluczowych wydawców polskiej literatury pięknej, obok Wydawnictwa Literackiego oraz Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Z okazji 60-lecia PIW, w 2006 roku, opublikowano monografię autorstwa Leszka Żulińskiego, zatytułowaną „Foksal 17”, która szczegółowo opisuje zarówno historię wydawnictwa, jak i jego wkład w polską kulturę literacką.

W 2010 roku minister skarbu, Aleksander Grad, ogłosił plany dotyczące likwidacji instytutu. Dwa lata później, inny minister skarbu, Mikołaj Budzanowski, wydał formalne zarządzenie o likwidacji Państwowego Instytutu Wydawniczego. W wyniku tego procesu, PIW utracił prawa autorskie do wielu istotnych publikacji, w tym monografii „Bogowie, groby i uczeni” (1949) autorstwa C.W. Cerama oraz „Płeć mózgu” (1989) autorstwa Anne Moir i Davida Jessela, które były kluczowymi tytułami w swoich seriach.

W 2014 roku powstał Komitet Ratowania Państwowego Instytutu Wydawniczego, który zainicjował różne działania w celu ochrony instytucji. W 2015 roku decyzję o likwidacji unieważnił minister skarbu Andrzej Czerwiński (PO). 1 grudnia 2015 roku nastąpiła istotna zmiana, bowiem instytut przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. 19 stycznia 2017 roku PIW zyskał status państwowej instytucji kultury, podległej Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Instytut specjalizuje się w wydawaniu literatury pięknej, historii oraz filozofii społecznej. W jego ofercie znajdują się znaczące eseje, takie jak „Polska Jagiellonów” (1963) oraz „Rzeczpospolita Obojga Narodów” (1967–1972) autorstwa Pawła Jasienicy.

PIW wydał także wiele cennych publikacji encyklopedycznych. Do grona najbardziej znanych należą m.in. „Bibliografia literatury polskiej ‘Nowy Korbut’” (od 1963), czy „Literatura polska” (1993) autorstwa Jana Tomkowskiego. Warto również wspomnieć o „Słowniku mitów i tradycji kultury” (1985) stworzonym przez Władysława Kopalińskiego, „Skrzydlatych słowach” (1990, 1998) autorstwa Henryka Markiewicza oraz Andrzeja Romanowskiego, a także „Mądrej głowie dość dwie słowie” (1958, 1960) autorstwa Juliana Krzyżanowskiego. Dodatkowo, pojawiła się „Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich” (1969–1972) pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego, oraz „Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku” (1975) stworzona przez Pawła Hertza i Władysława Kopalińskiego.

Serie wydawnicze

Państwowy Instytut Wydawniczy (PIW) od lat prezentuje szeroki wachlarz uznawanych serii wydawniczych, które przyciągają uwagę zarówno krytyków, jak i czytelników.

W zbiorze tym znajdują się m.in.:

• „Biblioteka Krytyki Współczesnej”,
• „Biblioteka Myśli Współczesnej”,
• „Biblioteka Poetów”,
• „Biblioteka Poezji i Prozy”,
• „Bibliotheca Mundi”,
• „Biografie Sławnych Ludzi”,
• „Klub Interesującej Książki” (KIK),
• „Kolekcja Poezji Polskiej XX Wieku”,
• „Kolekcja Prozy Polskiej XX Wieku”,
• „Nowa Proza polska”,
• „Ostroga. Książki najlepsze”,
• „Powieści XX wieku”,
• „Rodowody Cywilizacji”,
• „Współczesna Proza Światowa”,
• „Życie Codzienne”.

Wszystkie te serie odzwierciedlają bogactwo literatury i ich różnorodność tematyczną, co czyni PIW ważnym punktem na wydawniczej mapie Polski.

Dyrektorzy PIW

Oto lista dyrektorów Państwowego Instytutu Wydawniczego, przedstawiająca ich kadencje od momentu powstania instytucji aż do współczesności:

• Aleksander Bachrach – od 10.10.1945 do 31.05.1949,
• Karol Kuryluk – od 1.06.1949 do 31.10.1951,
• Stanisław Witold Balicki – od 1.11.1951 do 31.12.1953,
• Józef Różański – od 15.07.1954 do 24.11.1954,
• Adam Ostrowski – od 1.12.1954 do 31.01.1967,
• Stanisław Bębenek – od 1.02.1967 do 30.05.1971,
• Andrzej Wasilewski – od 1.06.1971 do 2.07.1986,
• Michał Kabata – od 1.08.1986 do 31.05.1991,
• Andrzej Gruszecki – od 1.06.1991 do 31.03.1995,
• Wojciech Żyłko – od 1.04.1995 do 28.03.1997,
• Tadeusz Nowakowski – od 28.03.1997 do 3.06.2001,
• Radosław Utnik – od 4.06.2001 do 3.02.2005,
• Rafał Skąpski – od 1.02.2005, od 16.02.2012 do 3.07.2015 (likwidator PIW-u),
• Maciej Szudek – od 3.07.2015 do 15.10.2015 (likwidator PIW-u),
• Wioleta Mikołajewska – od października 2015 (prezes PIW Sp. z o.o.),
• Łukasz Michalski – od 21 marca 2017 (dyrektor PIW – państwowej instytucji kultury).

---

Oceń: Państwowy Instytut Wydawniczy

---