Mieczysław Szczuka

---

Działalność artystyczna

Mieczysław Szczuka, artysta o lewicowych zapatrywaniach, swoją edukację rozpoczął w latach 1915/16–1919/20 w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie był uczniem Miłosza Kotarbińskiego. Jego twórczość obejmowała malowanie, rysunek, grafikę oraz rzeźbę, co stanowiło fundament jego bogatej kariery artystycznej. Szczuka był także pionierem w dziedzinie fotomontażu, filmu abstrakcyjnego oraz inscenizacji teatralnej.

W jego dorobku można znaleźć projekty ilustracji, okładek książek i czasopism oraz plakatów, które odzwierciedlały jego kreatywność i innowacyjność. Szczuka eksperymentował również w zakresie projektowania przemysłowego i użytkowego, form ruchomych oraz kompozycji przestrzennych, co czyniło go wszechstronnym twórcą.

Artysta głosił skrajny utylitaryzm, łącząc sztukę z procesem produkcyjnym. W 1924 roku współzałożył grupę artystyczną oraz pismo „Blok”, a trzy lata później założył czasopismo „Dźwignia”, które zaczęło ukazywać się w marcu 1927 roku. Szczuka był nie tylko wydawcą, ale też jedynym redaktorem tej publikacji, która miała silne związki z Komunistyczną Partią Polski.

Zadaniem „Dźwigni” jest skupienie tych pracowników kultury (literatów, plastyków itd.), którzy stoją na gruncie dążeń współczesnego proletariatu. […] Najlepsza kontrolą celowości i skuteczności naszej pracy będzie ściśle trzymanie się bazy marksistowskiej.

W ciągu życia Szczuka doprowadził do wydania czterech numerów „Dźwigni”, a po jego przykrej śmierci w 1927 roku redakcja czasopisma przeszła w ręce Teresy Żarnowerówny, kontynuując jego dziedzictwo.

Taternictwo

W 1923 roku Mieczysław Szczuka, borykając się z gruźlicą, udał się do Zakopanego w celach zdrowotnych. Tam, otoczony malowniczymi górami, zainteresował się turystyką górską, co szybko przerodziło się w pasję do taternictwa, które praktykował aż do końca swoich dni. Szczuka zdobył uznanie jako wspinacz, realizując wiele pierwszych przejść na niezwykle wymagających ścianach Tatr.

Do jego największych osiągnięć należy przejście latem Granią Wideł, od Kieżmarskiego Szczytu do Łomnicy oraz zimowe zdobycie wschodniej ściany Niebieskiej Turni. Wspinał się w towarzystwie czołowych postaci taternictwa, takich jak Mieczysław Świerzy oraz Marian Sokołowski, a także Jan Kazimierz Dorawski.

Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie. 13 sierpnia 1927 roku podczas trudnej wspinaczki na południowej ścianie Zamarłej Turni, przy trzynastej próbie zdobycia tego wyzwania, poniósł śmierć. Chociaż wcześniej odnosił sukcesy na tej samej ścianie, tego dnia postanowił powtórzyć wyczyn w towarzystwie dwóch mniej doświadczonych alpinistów. Okoliczności jego zgonu są niejasne – z relacji wynika, że podczas upadku mógł przeciąć linę asekuracyjną na ostro wystającym fragmencie skalnym.

Zmarły wspinacz spoczywa na Nowym Cmentarzu przy ulicy Nowotarskiej w Zakopanem (kw. L1-1-6), gdzie jego pamięć i osiągnięcia pozostaną w sercach miłośników górskich przygód.

---

Oceń: Mieczysław Szczuka

---