Zbigniew Wasiutyński

---

Życiorys

Zbigniew Wasiutyński urodził się 7 października 1902 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny akademickiej; jego ojcem był Aleksander, profesor Politechniki Warszawskiej, zaś matką Klotylda z Romockich. Miał również brata, znanego jako Jeremi Wasiutyński. Wychowywał się w stolicy, gdzie ukończył gimnazjum Ziemi Mazowieckiej.

W 1920 roku, w okresie wojny z bolszewikami, Zbigniew ochotniczo przystąpił do Wojsk Polskich, gdzie służył w 1 pułku piechoty Legionów. Został awansowany na podporucznika w saperach rezerwy. Kontynuował swoją edukację i w 1926 roku ukończył studia inżynierskie na Politechnice Warszawskiej, gdzie także zaczynał swoją pracę w sferze naukowej.

W latach przed II wojną światową był członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej Welecja i do 1939 roku pracował w Laboratorium Wytrzymałości Tworzyw oraz w Katedrze Budowy Mostów. W 1934 roku wykładał matematykę na Wydziale Architektury Politechniki, a także wykładał mechanikę techniczną w warszawskiej Szkole Podchorążych Saperów. Uwieńczeniem jego prac laboratoryjnych był uzyskany w 1928 roku tytuł doktora nauk technicznych.

Po awansie na podporucznika, który miał miejsce 1 stycznia 1931 roku, Zbigniew osiągnął 3. lokatę w korpusie oficerów rezerwy inżynierii i saperów. W 1934 roku był przydzielony do Batalionu Silnikowego w Modlinie. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 roku. W czasach okupacji hitlerowskiej włączył się w działania Armii Krajowej, jednocześnie łącząc pracę jako kierownik techniczny w Stołecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym z tajnym nauczaniem na Wydziale Architektury PW.

W 1943 roku Zbigniew uzyskał stopień doktora habilitowanego, skupiając się na temacie mechaniki technicznej w pracy pt. „O kształtowaniu wytrzymałościowym”. Ta publikacja stała się podwaliną dla jego dalszej kariery naukowej. Po wojnie, jako docent, kontynuował nauczanie mechaniki technicznej oraz objął Katedrę Budowy Mostów na Wydziale Inżynierii. W 1949 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W tym czasie aktywnie uczestniczył w odbudowie kraju, pracując w Stołecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym, gdzie pełnił funkcje kierownicze.

Pomiędzy 1950 a 1952 Wasiutyński był doradcą w Metrobudowie oraz radcą w Ministerstwie Gospodarki Komunalnej. Od 1953 roku łączył wykłady na Politechnice Warszawskiej z kierowaniem Pracownią Kształtowania Wytrzymałościowego w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN. W 1969 roku zakończył pracę na Politechnice Warszawskiej, a w 1958 roku został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk.

W 1966 roku awansował na członka rzeczywistego, a od 1969 był przewodniczącym Komitetu Inżynierii PAN, co wpłynęło na intensyfikację działań kierowanej przez niego placówki. Dorobek naukowy prof. Zbigniewa Wasiutyńskiego obejmował aż 222 pozycje, obejmujące tematykę odkształceń, kształtowania wytrzymałościowego, architektury oraz mostownictwa.

Warto również podkreślić, że już w okresie międzywojennym opracował nowatorski model mostu żelbetowego. Po zakończeniu działań wojennych, promował wykorzystanie mostów płytowych oraz konstrukcji wykonanych z betonu sprężonego. Zmarł w 1974 roku. Jego doczesne szczątki spoczywają w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-2-12,13).

Publikacje (wybór)

Oto wybór publikacji autorstwa Zbigniewa Wasiutyńskiego, który znacząco wpłynął na rozwój inżynierii mostowej w Polsce. Jego prace dotyczą wielu aspektów budowy mostów i analizy materiałów. Poniżej przedstawiamy kluczowe dzieła jego kariery:

• Most przez Nieciecz w Ruścu, 1933,
• O odkształceniach pali żelazobetonowych zastosowanych do podpór mostowych, 1933,
• Próby wyboczenia stalowych prętów prostych, 1934,
• O energetycznej mierze sztywności i o zastosowaniu jej do analizy ustrojów Langer’a, 1936,
• O kształtowaniu wytrzymałościowym, 1939,
• O kształtowaniu przekrojów słupów, 1952,
• O zagadnieniach prefabrykacji mostów, 1953,
• O hipotezie Jakuba Bernoulli, 1953,
• O mostach płytowych, 1958,
• Mosty kolejowe z betonu sprężonego w Polsce, 1962,
• Mosty betonowe, 1962,
• Mosty na podporach z pali betonowych, 1963,
• O analizie efektów użytkowych i nakładów w mostownictwie, 1964,
• O architekturze mostów, 1971.

Projekty (wybór)

Architektura Zbigniewa Wasiutyńskiego obejmuje wiele znaczących realizacji, które wpłynęły na krajobraz Warszawy i przyczyniły się do rozwoju stolicy. Oto wybrane projekty jego autorstwa:

• budynek Sejmu i Teatru Wielkiego w Warszawie, zrealizowany wspólnie z prof. Bohdanem Pniewskim,
• gmach Głównego Urzędu Statystycznego, projekt, który powstał we współpracy z prof. Romualdem Guttem,
• Dom Słowa Polskiego, który był tworzony razem z zespołem pod kierownictwem prof. Zygmunta Skibniewskiego,
• projekt mostu przez Wisłę w okolicy ulic: Karowej oraz Okrzei, zrealizowany w kooperacji z prof. Bohdanem Lachertem, jednak niedoszedł do skutku,
• dwupoziomowy most przy Cytadeli, w którym zaprojektowano innowacyjne rozwiązania.

Członkostwa

W obszarze działalności naukowej Zbigniew Wasiutyński pełnił istotne funkcje, które podkreślają jego wpływ w różnych instytucjach. Jego członkostwa w renomowanych organizacjach są szczególnie godne uwagi.

• zarząd główny Komitetu Nauki przy PZITB, w roli przewodniczącego,
• sekcja Głównej Techniki Mostowej SITK, gdzie pełnił funkcję honorowego przewodniczącego,
• Techniczno-Ekonomiczna Rada Naukowa przy Prezydencie m.st. Warszawy, również w charakterze przewodniczącego,
• Polska Akademia Nauk, gdzie jest członkiem rzeczywistym.

Ordery i odznaczenia

W dorobku Zbigniewa Wasiutyńskiego znajduje się szereg znaczących odznaczeń, które świadczą o jego osiągnięciach i wkładzie w rozwój kraju.

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1949),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Złota Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”.

Upamiętnienie

W kontekście upamiętnienia Zbigniewa Wasiutyńskiego, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów, które świadczą o jego znaczeniu.

• W gmachu Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej znajduje się tablica pamiątkowa,
• Przyznawany jest medal STIK noszący nazwę „Im. Aleksandra i Zbigniewa Wasiutyńskich”, który honoruje osiągnięcia w dziedzinie techniki komunikacyjnej,
• Zbigniew Wasiutyński jest także patronem jednej z ulic w Warszawie.

---

Oceń: Zbigniew Wasiutyński

---