Szczepan Grzeszczyk

---

Życiorys

Szczepan Grzeszczyk urodził się 25 grudnia 1901 roku w Warszawie. Będąc w okresie nauki w gimnazjum Rontalera, wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego w trakcie wojny polsko-radzieckiej, co miało miejsce w 1920 roku. Został przydzielony do 4. dywizjonu artylerii konnej, a za swoje działania został uhonorowany Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu szkoły średniej, w 1921 roku, rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej.

Jego pasją stało się lotnictwo. W latach 1925–1926 pracował w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa (IBTL) jako konstruktor. W 1925 roku, będąc jednym z trzech cywilów, którzy otrzymali zezwolenie na odbycie szkolenia lotniczego, jeszcze przed opuszczeniem Politechniki Warszawskiej, współpracował z Jerzym Dąbrowskim oraz Jerzym Drzewieckim. W 1926 roku zakończył kurs pilotażu wojskowego, zdobywając doświadczenie na różnych typach samolotów, w tym myśliwcach Blériot-SPAD S.61, wykonując łącznie 460 lotów.

W 1926 roku przeniósł się na Politechnikę Lwowską, gdzie kontynuował działalność promującą lotnictwo. Został wiceprezesem Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej oraz głównym organizatorem lwowskiego Aeroklubu Akademickiego, niosąc ze sobą pasję i talent do latania. 13 marca 1928 roku zdołał oblatać swój amatorski szybowiec CW-I, a 26 maja, podczas organizowanej przez siebie I Wyprawy Szybowcowej ZASPL, ustanowił dwa krajowe rekordy: w zakresie długości lotu (4 min 13 s) oraz wysokości (40 m). Niestety, niedługo po tych osiągnięciach uległ wypadkowi przy starcie do kolejnego lotu.

Jego sukcesy przyczyniły się do rozwoju szybownictwa w Polsce, dowodząc, że w tym kraju istnieją warunki do uprawiania tego sportu. Po zorganizowaniu szybowiska na górze Bezmiechowej, Grzeszczyk prowadził tam liczne wyprawy oraz szkolił pilotów szybowcowych, stając się pierwszym instruktorem szybowcowym w Polsce. Osiągał sukcesy ustanawiając długotrwałe i wysokościowe rekordy w lotach na szybowcach, zarówno na CW-I, CW-II, CW-IV, SG-21 Lwów, jak i inne modele. W ciągu lat 1928-1931 ustanowił dziewięć szybowcowych rekordów krajowych.

W 1930 roku, po uzyskaniu dyplomu inżyniera na Politechnice Lwowskiej, powrócił do Warszawy i przez pięć lat pełnił funkcję kierownika wydziału prób w locie w IBTL. Jego umiejętności konstruowania szybowników były zauważalne, gdyż w 1931 roku stworzył pierwszy w Polsce szybowiec wyczynowy – SG-21 Lwów, a potem kolejne modele: SG-28, SG-3 oraz SG-7, przyczyniając się do wzrostu liczby krajowych rekordów lotów szybowcowych.

Grzeszczyk był aktywny także w sportach lotniczych, uczestnicząc w krajowych i międzynarodowych zawodach. W 1929 roku odbył jedną z najwcześniejszych podróży samolotowych dookoła Polski, pokonując trasę 3000 km. W 1930 roku rywalizował w III Krajowym Konkursie Awionetek, zdobywając drugie miejsce ogółem oraz triumfując w jednej z konkurencji. Jeszcze bardziej wyróżniał się podczas V Krajowego Lotniczego Konkursu Turystycznego, gdziejego wyniki były zachwycające. W 1932 roku jego szybowiec SG-28 brał udział w prestiżowych Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Niemczech.

W 1934 roku dołączył do polskiego zespołu biorącego udział w zawodach turystycznych Challenge, niestety musiał przerwać lot z powodu silnikowej awarii. Pracował również w Państwowych Zakładach Lotniczych, gdzie zajmował wysokie stanowiska kierownicze, nadzorując prace nad innowacyjnymi konstrukcjami samolotowymi.

Po wybuchu II wojny światowej, Grzeszczyk znalazł się na emigracji, najpierw w Francji, a później w Wielkiej Brytanii, gdzie wszedł do Polskich Sił Powietrznych. Pracował tam, zajmując różne stanowiska, w tym w Biurze Instrukcji i Tłumaczeń, a także w Ministerstwie Przemysłu Lotniczego.

Po wojnie osiedlił się w USA, gdzie kontynuował karierę w przemyśle lotniczym, mając znaczący wkład w produkcję śmigłowców. Jego prace przyczyniły się do rozwoju nowatorskich technologii, które były wykorzystywane w operacjach morskich. Zmarł nagle 5 maja 1967 roku w Waszyngtonie w trakcie podróży służbowej, a jego prochy spoczywają w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown.

Małżeństwo

Od 25 grudnia 1935 roku był mężem malarki Heleny Okołowicz.

Ordery i odznaczenia

Szczepan Grzeszczyk był odznaczany za swoje zasługi, a jego osiągnięcia świadczą o jego wyjątkowej służbie. Poniżej przedstawiono jego najważniejsze odznaczenia:

• Krzyż Walecznych,
• Medal Lotniczy,
• Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932).

Upamiętnienie

Jego nazwisko jest upamiętnione poprzez ulicę, która znajduje się na warszawskiej Ochocie. Co roku w Aeroklubie Nadwiślańskim w Lisich Kątach odbywają się zawody szybowcowe dedykowane pamięci Szczepana Grzeszczyka.

---

Oceń: Szczepan Grzeszczyk

---