Władysław Pożaryski

---

Życiorys

Władysław Pożaryski przyszedł na świat jako czwarte, najmłodsze dzieckoMieczysława oraz Wandy z Grzegorzewskich (1872–1950). W 1929 roku ukończył maturę w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W tym samym roku podjął studia geologiczne na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1934 roku uzyskał dyplom magistra filozofii w dziedzinie geologii oraz paleontologii, a jego praca dotyczyła kredy i kenozoiku w rejonie Kazimierza Dolnego.

Obowiązkową służbę wojskową odbył w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, kończąc ją w stopniu plutonowego w 1935 roku. Do września 1937 roku pracował jako asystent geologii w Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie. Również jako asystent profesora Jana Lewińskiego na Uniwersytecie Warszawskim pracował od października 1937 do sierpnia 1938.

W 1938 roku rozpoczął zatrudnienie w Państwowym Instytucie Geologicznym, w którym pozostał aż do emerytury. W tym roku opublikował pracę „Stratygrafia senonu w przełomie Wisły między Rachowem a Puławami”, co pozwoliło mu uzyskać doktorat w 1940 roku na Uniwersytecie Warszawskim, który wówczas działał w konspiracji.

W wyniku ewakuacji Warszawy we wrześniu 1944 roku, Pożaryski został deportowany do obozu koncentracyjnego, odwiedzając najpierw Auschwitz, a następnie Litomierzyce, skąd wrócił do Warszawy w maju 1945 roku.

W 1948 roku opublikował dzieło „Jura i kreda między Radomiem, Zawichostem i Kraśnikiem”, które w 1951 roku zostało uznane za pracę habilitacyjną. Od 1952 roku pracował jako profesor na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, zajmując również stanowisko kierownika Zakładu Mikropaleontologii do 1969 roku. W 1954 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a dziesięć lat później profesora zwyczajnego. W 1969 roku został przyjęty do grona członków korespondentów Polskiej Akademii Nauk oraz Niemieckiej Akademii Nauk, a w 1976 roku został członkiem rzeczywistym PAN.

W jego pracy naukowej szczególne miejsce zajmowała mikropaleontologia. Po wojnie zainicjował utworzenie laboratorium oraz Pracowni Mikropaleontologicznej w Państwowym Instytucie Geologicznym, której kierownikiem był do 1953 roku. W tym czasie zebrał zespół specjalistów i zorganizował badania geologii regionalnej Niżu Polskiego, który po II wojnie światowej był bardzo słabo zbadany.

Badania te doprowadziły do stworzenia syntezy geologicznej „Budowa geologiczna Niżu Polskiego” w 1961 roku, a wiele jego prac w tej dziedzinie ma nadal istotne znaczenie w kontekście poszukiwań złóż ropy naftowej oraz gazu ziemnego.

Był aktywnym członkiem licznych komitetów i rad naukowych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Należał do Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina oraz cieszył się członkostwem honorowym w Deutsche Gesellschaft für Geologische Wissenschaften. Stanowisko członka Polskiego Towarzystwa Geologicznego również wspierał.

Pożaryski odbył ponad 40 zagranicznych wypraw naukowych do różnych krajów, takich jak ZSRR, Szwecja, Dania czy Stany Zjednoczone, gdzie wygłaszał referaty i przeprowadzał wykłady.

W sumie był autorem około 300 publikacji, głównie związanych z działalnością Państwowego Instytutu Geologicznego i sprawował funkcję kierownika 32 prac magisterskich oraz promotora 20 doktoratów. Członkiem PZPR został w 1967 roku.

Życie osobiste Pożaryskiego miało również znaczący walor, bowiem przez 52 lata pozostawał mężem Krystyny z Maliszewskich (1914–1989), znanej mikropaleontolożki. Zmarł w Warszawie, a jego miejsce pochówku to cmentarz Powązkowski, gdzie spoczywa w kwaterze 142-5-27.

Ordery i odznaczenia

Władysław Pożaryski, jako osoba o wyjątkowych osiągnięciach, otrzymał liczne odznaczenia, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w życie społeczne oraz kulturalne Polski.

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 25 września 2000,
• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1955,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 22 lipca 1955,
• Medal im. Mikołaja Kopernika PAN, przyznany w 2000 roku.

Nagrody

W ciągu swojej kariery Władysław Pożaryski otrzymał szereg wyróżnień, które podkreślają jego znaczący wkład w dziedzinę nauk geologicznych.

• nagroda państwowa II stopnia za podstawowe prace z dziedziny geologii w minionym 10-leciu (1955),
• nagroda państwowa II stopnia (zespołowa) (1964).

---

Oceń: Władysław Pożaryski

---