Alfred Korzybski

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Alfred Korzybski urodził się w polskiej arystokratycznej rodzinie, w pobliżu Warszawy, w posiadłości Korzybie. Jego dzieciństwo w tym wyjątkowym miejscu miało istotny wpływ na dalszy rozwój intelektualny. Rodzina Korzybskich od zawsze utrzymywała silne tradycje związane z nauką, co znacząco kształtowało podejście do edukacji ich dzieci. To środowisko, pełne inżynierów i naukowców, stwarzało doskonałe warunki do rozwijania talentów. Alfred, już w młodym wieku, komunikuje się biegle w czterech językach: polski był językiem rodzinnym, rosyjski zdobył w szkole, a francuski i niemiecki przyswoił dzięki guwernantkom.

Korzybski wspomina, że jego doświadczenia związane z obserwacją oraz uczestnictwem w pracach na farmie były fundamentem dla jego przyszłych zainteresowań naukowych. Posiadłość znana była jako modelowe gospodarstwo także w innych krajach. Innowacyjne podejście ojca do rozwiązań w obszarze melioracji oraz technik rolniczych przyciągało uwagę przedstawicieli Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych, którzy regularnie odwiedzali Korzybie. Pod wpływem ojca, Alfred rozpoczął studia w zakresie inżynierii chemicznej na Politechnice Warszawskiej, choć jego prawdziwe zainteresowania kierowały się także ku matematyce i fizyce. W czasie studiów dużo podróżował, co z pewnością poszerzało jego horyzonty. W Rzymie, gdzie kontynuował naukę, zyskał reputację towarzyskiego mentora.

Korzybski zyskał również przydomek „Maledetto Polacco” z powodu swojego ekstrawaganckiego stylu życia, w tym romanse i związki z arystokratkami, które często kończyły się pojedynkami. Jego wystąpienie w Watykanie przyciągnęło uwagę kardynałów oraz innych wpływowych osobistości. Po powrocie do kraju, postanowił otworzyć szkołę dla pracowników majątku rodzinnego, jednak za ten akt buntu władze carskie chciały go zesłać na Syberię. Jego ojciec skutecznie interweniował, aby temu zapobiec.

Przyjazd do USA i początek kariery naukowej

Podczas I wojny światowej służył w armii rosyjskiej jako członek sekcji wywiadowczej i doznał ran. Po wojennej zawierusze, w grudniu 1914 roku, dotarł do Stanów Zjednoczonych, gdzie znalazł się w roli nadzorcy konwojów wojskowych. Początkowo planował powrót do Polski, jednak wkrótce Jacques Loeb, amerykański naukowiec i bliski przyjaciel, namówił go do kontynuowania kariery w USA. W 1940 roku uzyskał obywatelstwo amerykańskie. W 1919 roku zawarł związek małżeński w Nowym Jorku z Mirą Edgerly, utalentowaną malarką, która okazała się istotnym wsparciem w jego pracy twórczej oraz promocji teorii semantyki ogólnej.

W 1921 roku Korzybski wydał swoją pierwszą książkę „Manhood of Humanity” (Dojrzałość człowieczeństwa), w której zawarł nowatorską teorię społeczną – człowiek jako istota wiążąca czas. Argumentował, że ludzkość powinna zacząć swoje osiągnięcia od zrozumienia pytania „Czym jest człowiek?”. Jego podejście do tego pytania było innowacyjne, ponieważ zaprzeczył włączeniu człowieka do kategorii zwierząt czy bóstw. Dla Korzybskiego, człowiek jako czasowiążący byt ma potencjał do rozwijania się w sposób geometryczny, co przyczyni się do jego przyszłego rozwoju oraz ogólnego postępu społecznego.

Stworzenie systemu semantyki ogólnej i jego zastosowania

Dalsze badania doprowadziły Korzybskiego do stworzenia unikalnego systemu, określanego jako semantyka ogólna. Ważne jest, aby nie mylić tego pojęcia z semantyką jako dyscypliną językoznawczą. System Korzybskiego służył jako narzędzie naukowe do rozwijania układu nerwowego człowieka oraz jego zastosowań w codziennym życiu. Po latach wytężonej pracy, w 1933 roku opublikował kolejną książkę „Science and Sanity” (Nauka i rozsądek), w której wyjaśniał ograniczenia ludzkiej percepcji wobec języka i neurologii. W tej pracy wskazywał, że wszelkie ludzkie doświadczenia oddziałują na naszą percepcję poprzez skojarzenia i zjawiska wpływające na przekaz werbalny, co z kolei wpływa na zniekształcone rozumienie rzeczywistości.

Korzybski szczególnie akcentował znaczenie treningu w zakresie dostrzegania abstrakcyjności, korzystając z technik zaczerpniętych z matematyki. Był pewien, że matematyka stanowi jedyny optymalny język opisujący prawa natury. Wprowadził techniki kładące nacisk na zachowanie spokoju zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego, co nazwał „ciszą na poziomach obiektywnych”. Jego koncepcje miały wpływ na wiele innych myślicieli, w tym na Williama S. Burroughsa, który zaczął rozwijać swoją teorię języka. W 1938 roku w Chicago Korzybski założył Instytut Semantyki Ogólnej, który prowadził do końca swojego życia. Instytut pomógł w popularyzacji semantyki ogólnej w USA oraz poza jej granicami, zrzeszając obecnie około 700 członków z ponad 30 krajów. Wydawany przez instytut kwartalnik „ETC: A Review of General Semantics” jest obecny w ponad 400 bibliotekach na całym świecie.

Do przykładów obszarów życia oraz nauki, w których wykorzystuje się semantykę ogólną, należy:

• rekonstrukcja matematyki,
• poprawa diagnozowania w medycynie psychosomatycznej oraz w psychoterapii,
• leczenie zaburzeń mowy,
• eliminacja strachu przed wystąpieniami publicznymi,
• ulepszona prezentacja w kontekście argumentacji w sprawach sądowych,
• wprowadzanie innowacyjnych metod edukacji, które są stosowane uniwersalnie od najmłodszych dzieci do studentów.

Anegdota

Pewnego razu, podczas wykładu, Korzybski wyjął pudełko ciastek, owinięte w biały papier. Zapowiedział, że musi coś zjeść, a następnie zaprosił studentów z pierwszego rzędu do poczęstowania się. Wszyscy chętnie skosztowali, ale Korzybski szybko odkrył prawdziwą naturę ciastek, odsłaniając opakowanie z dużym zdjęciem psa i napisem „Ciastka dla psów”. Reakcja studentów była widoczna – niektórzy wybiegli z sali w panice. Korzybski skomentował to doświadczenie, mówiąc: „Drodzy Państwo, właśnie zademonstrowałem, że ludzie nie tylko jedzą pokarm, ale także chłoną słowa, a ich smak często przewyższa tę pierwszą kategorię”. Był to jego sposób na ukazanie, jak problemy interpersonalne biorą się z niezrozumienia oraz z niewłaściwego łączenia różnych sformułowań językowych w kontekście rzeczywistości.

---

Oceń: Alfred Korzybski

---