Kazimierz Funk

---

Życiorys

Kazimierz Funk pochodził z rodzinnych korzeni żydowskich. Był synem Jakuba, dermatologa oraz Gustawy z rodziny Zysan. W warszawskich kalendarzach adresowych można znaleźć Jakuba Izraelowicza Funka, specjalizującego się w chorobach wenerycznych i skórnych, którego adres w roku 1900 to Włodzimierska 8.

W 1900 roku ukończył gimnazjum w Warszawie, a następnie udał się do Szwajcarii, gdzie studiował biologię w Genewie oraz chemię w Bernie. W 1904 roku pod opieką Stanisława Kostaneckiego obronił pracę doktorską.

Po tych wydarzeniach Funk zyskał uznanie w uznawanych na całym świecie instytucjach, takich jak Instytut Pasteura w Paryżu, Uniwersytet Berliński, oraz ośrodki badawcze w Wielkiej Brytanii, gdzie prowadził badania nad jedną z nieidentyfikowanych wcześniej przyczyn występowania choroby beri-beri.

Ważnym osiągnięciem Funka było wyizolowanie z otrębów ryżowych pierwszej witaminy B1. Jego badania przyczyniły się do odkrycia tej witaminy w licznych produktach spożywczych, takich jak drożdże, mleko oraz tkanka mózgowa wołowa.

W 1912 roku Kazimierz Funk wprowadził termin „witamina”, z połączenia łacińskiego słowa „vita” (życie) oraz „amina” (związek chemiczny z grupą aminową). W tej materii pomógł mu Ludwik Rajchman, który zasugerował, aby Funk napisał publikację przeglądową powiązaną z jego badaniami, co było zgodne z ówczesnymi regulacjami, ponieważ pozwalało omijać formalności związane z uzyskaniem zgody przełożonych, którzy nie byli przychylni nowemu terminowi. Artykuł, zredagowany pod kątem pragmatycznym, został opublikowany w The Journal of State Medicine, w którym Rajchman pełnił rolę redaktora.

Funk miał również zasługi w dziedzinie leczenia awitaminoz oraz przewidywał, że niedobory witamin mogą prowadzić do różnych schorzeń, takich jak krzywica, szkorbut czy pelagra. Większość swojego dorobku badawczego zrealizował w Instytucie Pasteura w Paryżu.

W okresie I wojny światowej zdecydował się na przenosiny do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował badania nad zastosowaniem witamin w medycynie. W 1923 roku powrócił do Polski dzięki pomocy Ludwika Rajchmana, który jako przedstawiciel Ligi Narodów przekonał zarówno Funka, jak i Fundację Rockefellera, aby zapewniono mu odpowiednią pensję jako kierownikowi oddziału biochemii w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie.

W latach 1923–1928 Funk pełnił funkcję kierownika oddziału w PZH, biorąc udział w kluczowych badaniach dotyczących wyizolowania insuliny oraz analizy wpływu witaminy B1 na metabolizm węglowodanów, a także zajmując się badaniem kwasu nikotynowego.

W 1928 roku opuscił Polskę, aby rozpocząć badania nad hormonami w Paryżu. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku wyemigrował ponownie do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostał do końca swojej kariery. W ostatnich latach swojego życia skoncentrował się na badaniach nad przyczynami występowania raka.

W dorobku Kazimierza Funka znajduje się kilkaset publikacji naukowych. Zmarł w Albany, stolicy stanu Nowy Jork, w wieku 83 lat.

Wybrane publikacje

– Casimir Funk. Tematyka etiologii chorób wynikających z niedoboru składników pokarmowych obejmująca: beri-beri, polineuritis u ptaków, epidemię obrzęków, szkorbut, eksperymentalny szkorbut u zwierząt, szkorbut niemowląt, beri-beri morski, pelagrę. Publikacja w „J. State Med.”, tom 20, strony 341–368, rok 1912.

– Funk, C. W 1914 roku ukazała się książka „Die Vitamine”. Wydana przez J. P. Bergmann, Wiesbaden.

---

Oceń: Kazimierz Funk

---