Szczepan Baum

---

Życiorys

Szczepan Baum był popularnym profesorem. Związany był z Politechniką Gdańską, gdzie prowadził wykłady oraz zajęcia, a także uczestniczył w tworzeniu wielu projektów architektonicznych, które teraz zdobią Gdańsk oraz jego okolice.

W latach 1949-1954 studiował na Wydziale Inżynieryjno-Budowlanym Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach, a następnie kontynuował naukę na Politechnice Gdańskiej do 1956 roku. W 1993 roku obronił doktorat na tej samej uczelni, co świadczy o jego zaangażowaniu i pasji w zakresie architektury.

Szczepan Baum wyrażał swoje artystyczne wizje poprzez różnorodne projekty, w których widać wpływy architektury modernistycznej oraz postmodernistycznej. Do najbardziej rozpoznawalnych jego dzieł należy terminal lotniczy w Gdańsku Rębiechowie oraz Galerię Handlową „Madison”. Niemniej jednak, szczególne miejsce w jego twórczości zajmowały obiekty sakralne – zaprojektował ich ponad dwadzieścia.

Wśród najważniejszych budowli, które niosą jego podpis, znajdują się: kościół we Władysławowie, kościół św. Jacka w Straszynie, oraz Zespół Domu Samotnej Matki i kościół parafialny Wniebowzięcia NMP w Gdańsku – Matemblewie. Dzięki tym projektom zdobył uznanie w środowisku architektonicznym.

W 2003 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za swoje zasługi, a w 2019 roku pośmiertnie otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności, co dodatkowo uwydatnia jego znaczenie dla społeczeństwa polskiego. Ostatnie miejsce spoczynku znalazł na cmentarzu przy kościele pod wezwaniem św. Jacka w Straszynie.

Dzieła

W historii architektury polskiej znaczącą rolę odegrał Szczepan Baum, którego liczne projekty zasługują na szczegółową uwagę. Pośród jego realizacji warto wymienić kilka kluczowych obiektów, które szczególnie zasłynęły w przestrzeni publicznej i architektonicznej tej ogromnej wizji.

Jednym z istotnych osiągnięć jest kościół we Władysławowie, zbudowany pomiędzy 1957 a 1961 rokiem. W 1987 roku zyskał miano obiektu zabytkowego. Wśród innych znaczących projektów Bauma na uwagę zasługuje również wolnostojąca dzwonnica i wieża widokowa, modernizacje elewacji tego kościoła, a ich realizacja miała miejsce od 1995 do 1997 roku.

Inny projekt, to Ośrodek wczasowy w Lisim Jarze, stworzony w latach 1959–1962 wspólnie z Jerzym Piasecznym i Stefanem Philippem, zdobywając I nagrodę w konkursie SARP, choć obecnie obiekt już nie istnieje. Dlatego warto zwrócić również uwagę na odbudowę Starego Miasta w Dzierzgoniu, zrealizowaną od 1959 do 1963 roku, oraz na budynek biurowy „Miastoprojekt” w Gdańsku, który powstał w latach 1962–1966.

W okresie 1960–1969 Baum przyczynił się do odbudowy Starego Miasta w Malborku, za co uzyskał nagrodę resortową MBiPMB. Kolejnym godnym podkreślenia projektem jest Dom Technika w Gdańsku, zrealizowany przy ulicy Rajskiej w latach 1968–1974, który zdobył I nagrodę w konkursie SARP oraz nagrodę resortową MBiPMB.

Prace Bauma obejmowały także Hotel „Orbis-Hevelius” w Gdańsku, który projektował wspólnie z Adamem Matońskim od 1971 do 1979 roku i również został uhonorowany nagrodą resortową MbiPMB. Jego twórczość nie ograniczała się tylko do obiektów sakralnych, bowiem zaprojektował również kino „Kopernik” w Olsztynie (1975–1979) oraz Plac Solidarności wokół Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku w 1980 roku, który zrealizował wraz z Wojciechem Mokwińskim i Jackiem Kreutzem.

Szukając innych jego dzieł, natrafiamy na dom parafialny przy kościele Serca Jezusowego w Gdańsku Wrzeszczu (1982) oraz osiedle „Niedźwiednik” w Gdańsku, które projektował od 1978 do 1983 roku. Kluczowe były również jego prace nad kościołem św. Antoniego w Zduńskiej Woli oraz bankiem Gdańskim, gdzie zrealizował projekt przebudowy i modernizacji w 1987 roku.

Baum uczestniczył również w renomowanych przedsięwzięciach odbudowy Starego Miasta w Elblągu, kinie „Narie” i Domu Kultury w Morągu (1983–1988), które uzyskały Wyróżnienie Nagrody Roku SARP w 1989 roku. Za kościół św. Jacka w Straszynie pod Gdańskiem, zrealizowany od 1983 do 1989 roku, udało mu się zdobyć specjalne wyróżnienie Nagrody Roku SARP w 1988 oraz nagrodę resortową MBiPMB I stopnia w 1989 roku. Jego twórczość zdobyła również uznanie za projekt domku prezydenta RP Lecha Wałęsy w Gdańsku Oliwie, którego realizację rozpoczął w 1996 roku.

W początkach lat 90. XX wieku, Baum zaprojektował wiele obiektów sakralnych, takich jak kościół Świętej Rodziny w Elblągu (1996) oraz Port lotniczy Gdańsk-Rębiechowo im. Lecha Wałęsy (1995-1997). Jego dorobek to także Hotel Hanza w Gdańsku (1994–1996), dla którego uzyskał nagrodę MSWiA w 1997 roku.

Poza uznaną architekturą, Baum miał swój wkład w wiele budowli kościelnych, jak kościół św. Marka w Kątach Rybackich (1991–1998) czy św. Wojciecha w Kwidzynie (od 1996–1998). Ważnym osiągnięciem była realizacja kościoła bł. Edyty Stein w Koszwałach pod Gdańskiem, budowany w latach 1997–1998.

Prowadził również prace nad kościołem pw.Chrystusa Zbawiciela w Gdańsku-Osowie oraz nad kościołem św. Wojciecha w Gdańsku – Świbnie, przy którym pracował razem z Andrzejem Kwiecińskim (1990–1999).

W jego aktach można również znaleźć projekty związane z zespołami kulturowymi, jak cukiernia i piekarnia „Pellowski” w Gdańsku, czy ołtarz papieski, stworzony na wizytę bł. Jana Pawła II w Elblągu w czerwcu 1999 roku.

W ciągu swojej kariery architektonicznej zaprojektował również Zespół Domu Samotnej Matki i kościół parafialny Matki Bożej Brzemiennej w Gdańsku – Matemblewie i wiele innych obiektów.

Na koniec warto wspomnieć o budynku biurowym firmy HOSSA w Gdyni, za który uzyskano I nagrodę w konkursie oraz nagrodę resortową II st. MSWiA w 2001 roku oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, który jest jednym z jego ostatnich projektów realizowanych w latach 1996-2001.

Ostatnie lata Bauma charakteryzowały się modernizacją różnych budynków, takich jak Galeria Handlowa Madison w Gdańsku (2002) oraz Galeria Bałtycka w Gdańsku Wrzeszczu, która powstała w latach 2005-2007 współpracując z firmą ECE.

Nie sposób pominąć też kościoła św. Urszuli Ledóchowskiej w Gdańsku Chełmie oraz kościoła św. Ojca Pio, które jego zespół projektował aż do 2011 roku. Współprace te kończą się na Ratuszu Staromiejskim w Elblągu, zaprojektowanym w latach 2004-2012. Ostatnie realizacje przewidują jeszcze budowę Kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP w Ostrowie oraz Kościoła św. Teresy Benedykty od Krzyża, których projekt rozpoczął w 2008 roku.

Warto również wspomnieć o pomnikach stworzonych przez Bauma, jak Pomnik Jana Pawła II i Ronalda Reagana, odsłonięty w parku im. Ronalda Reagana w Gdańsku oraz tablice w Bazylice Mariackiej w Gdańsku.

---

Oceń: Szczepan Baum

---