Stanisław Kohn


Stanisław Kohn, urodzony w 1895 roku w Warszawie, był wybitną postacią w historii Polski, łącząc w sobie pasję do medycyny oraz szachów. Jako lekarz przyczynił się do rozwoju swojej dziedziny, zyskując uznanie w środowisku medycznym. Jego zainteresowanie szachami nie tylko ukazuje jego intelektualne zamiłowania, ale także dowodzi jego kreatywnego podejścia do życia.

Niestety, los Kohn'a był tragiczny – zmarł w 1940 roku w Palmirach. Jego historia, będąca przykładem życia związanego z obydwoma obszarami działalności, pozostaje ważnym elementem pamięci o zasłużonych Polakach żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Stanisław Kohn był synem Dawida, dentysty, oraz Czesławy, pochodzącej z rodziny Alter. Urodził się w Warszawie na Pradze, a w 1901 roku jego rodzina zdecydowała się na przeprowadzkę do drugiej części miasta. Już w młodym wieku, mając zaledwie 11 lat, rozpoczął naukę w III Gimnazjum Filologicznym w Warszawie, mieszczącym się przy Krakowskim Przedmieściu 3.

W 1915 roku, po zdaniu matury, miał być przyjęty na Wydział Medyczny Uniwersytetu Warszawskiego, jednak nie podjął nauki. W sierpniu tego samego roku Warszawę zajęły wojska niemieckie, co skłoniło rodzinę Kohnów do wyjazdu na wschód, w rezultacie osiedlając się w Jekaterynosławiu. To tam Stanisław wstąpił do lokalnego klubu szachowego, gdzie zadebiutował w turnieju.

Po zakończeniu wojny w 1918 roku rodzina Kohnów wróciła do stolicy, gdzie Stanisław wznowił studia – zarówno medyczne, jak i pedagogiczne. Młody Kohn wstąpił do Wojska Polskiego, służąc w czasie wojny polsko-bolszewickiej na froncie w służbach sanitarnych. W 1927 roku zakończył edukację, zdobywając tytuł doktora wszech nauk lekarskich.

Podczas studiów aktywnie działał w Akademickim Związku Szachowym oraz Warszawskim Towarzystwie Zwolenników Gry Szachowej. Na przełomie lat 1921-1922 zdobył tytuł akademickiego mistrza Warszawy, pokonując Karola Piltza 3:1. W 1923 roku w eliminacjach do paryskiej olimpiady szachowej uzyskał 10 punktów na 11 partii, a rok później reprezentował Polskę na nieoficjalnej olimpiadzie szachowej w Paryżu.

W 1926 roku w Warszawie w turnieju o mistrzostwo Polski zdobył brązowy medal, ustępując tylko Dawidowi Przepiórce oraz Paulinowi Frydmanowi. Następnie, w 1927 roku, zdobył tytuł mistrza Warszawy, a w II Mistrzostwach Polski uplasował się na dzielonym V-VII miejscu. W związku z obowiązkami zawodowymi, Kohn rzadko miał czas na konkurencję w szachach, pracując jako lekarz w różnych miejscowościach, takich jak Łowicz, Kolno, Pułtusk, Mława oraz Borysław.

W 1931 roku odniósł sukces, wygrywając poboczny turniej olimpijski w Pradze. Jednak w 1936 roku, podobnie jak inni znani szachiści, w tym Izaak Appel, Jakub Kolski i Achilles Frydman, postanowił nie uczestniczyć w Olimpiadzie w Monachium, której organizacja była w rękach nazistów.

Będąc powrotem do Warszawy w latach 30. XX wieku, wystartował w mistrzostwach miasta w 1935 roku, lecz z powodu problemów zdrowotnych musiał wycofać się z turnieju. Jako lekarz, Stanisław Kohn został aresztowany przez Gestapo podczas II wojny światowej w kawiarni szachowej prowadzoną przez redaktora J. Kwiecińskiego przy ul. Marszałkowskiej 76.

Między 18 a 25 stycznia 1940 roku Niemcy zorganizowali tzw. „kocioł” w kawiarni, gdzie aresztowali szachistów. Kohn został pobity przez niemieckich żołnierzy z powodu braku żydowskiej opaski na rękawie. Po ostatecznym przewiezieniu do więzienia na ulicy Daniłowiczowskiej, zorganizowano tam, dzięki uprzejmości strażników, tajny turniej szachowy. W jego składzie znalazł się m.in. stanisław kohn oraz inni żydowscy gracze, między innymi Dawid Przepiórka, Mojżesz Łowcki, H. Młynek, Achilles Frydman i Moryc Abkin.

Po trzech dniach Niemcy zwolnili Żydów Polaków, przez co turniej nie mógł być dokończony w pełnym składzie. Wspomniany turniej, w którym prawdopodobnie najlepszy okazał się Mojżesz Łowcki, był ostatnim w ich życiu, gdyż wszyscy zostali straceni przez hitlerowców w Palmirach.

Stanisław Kohn, rozstrzelany między styczniem a marcem 1940 roku w Palmirach, był jednym z najlepszych polskich szachistów okresu międzywojennego.

Przypisy

  1. MartaM. Tychmanowicz, Szybka śmierć szachistów [online], wiadomosci.wp.pl, 11.04.2011 r. [dostęp 22.05.2022 r.]
  2. Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego - Osoby - K - Kohn Stanisław (Nieznane) [online], new.getto.pl [dostęp 22.05.2022 r.]
  3. a b c d e f g h Kohn Stanisław | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 22.05.2022 r.]
  4. a b c The chess games of Stanislaw Kohn [online], www.chessgames.com [dostęp 22.05.2022 r.]
  5. Stanisław Kohn - Biography — JewAge [online], www.jewage.org [dostęp 22.05.2022 r.]
  6. 1940 in chess [online], gambiter.com [dostęp 22.05.2022 r.]
  7. Chess Olympiad: Paris 1924
  8. http://www.schorr.pl/images/wystawy/sportzydowski/0021_plansza_100x150_cm.pdf

Oceń: Stanisław Kohn

Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:8