Stanisław Dygat

---

Życiorys

Stanisław Dygat był osobą o wyjątkowym dziedzictwie, będąc wnukiem powstańca z 1863 roku, Ludwika Dygata, oraz synem architekta Antoniego Dygata. Swoją edukację rozpoczął w Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Reja, gdzie zdobył podstawy intelektualne, zanim podjął studia z zakresu architektury oraz filozofii.

W trakcie swojej kariery, Dygat aktywnie współpracował z kilkoma cenionymi czasopismami, w tym „Kuźnicą”, „Twórczością” oraz „Przeglądem Kulturalnym”. Jego debiut literacki przypada na rok 1946, kiedy to opublikował powieść zatytułowaną Jezioro Bodeńskie. Dzieło to, silnie osadzone w kontekście autobiograficznym, nawiązuje do jego przeżyć z 1939 roku, kiedy to, ze względu na francuskie obywatelstwo, Dygat został internowany w obozie dla cudzoziemców, znajdującym się nad Jeziorem Bodeńskim. Powieść ta jest także rozrachunkiem z przedwojenną Polską.

W 1986 roku powieść ta doczekała się swojej ekranizacji, która została zrealizowana przez Janusza Zaorskiego. Ponadto, na ekran przeniesiono jego inną powieść, Pożegnania, wydaną w 1948 roku, która reflektuje wydarzenia związane z przemianami ustrojowymi w Polsce po II wojnie światowej. Ekranizacja miała miejsce w 1958 roku pod reżyserią Wojciecha Jerzego Hasa. Kolejnym filmem, który powstał na podstawie jego twórczości, był Jowita z 1967 roku, będąca ekranizacją książki Disneyland.

Dygat pełnił również funkcję kierownika literackiego w gdańskim Teatrze Wybrzeże, co znacząco wpłynęło na rozwój polskiego teatru. Oprócz pracy literackiej, Dygat zajmował się również tłumaczeniami, przetłumaczył na język polski utwory takie jak Wieczór Trzech Króli (1951) Williama Shakespeare’a oraz Króla Edypa Sofoklesa.

W kontekście życia politycznego, był aktywnym członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, jednak w listopadzie 1957 roku opuścił jej szeregi w geście protestu przeciwko odmowie przez władze pozwolenia na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 roku złożył swój podpis pod Memoriałem 101, skierowanym do Komisji Sejmowej w obronie niezależności konstytucyjnej.

Warto również wspomnieć, że jeden z parków warszawskiego Mokotowa od 2009 roku nosi imię Stanisława Dygata, co podkreśla jego wpływ na kulturę i społeczeństwo. Park ten to Park Stanisława Dygata w Warszawie. Dodatkowo, jego imię nosi ulica w warszawskim Żoliborzu oraz jedna z ulic w Malborku.

Życie prywatne

W sferze osobistej, Stanisław Dygat był żonaty z Władysławą Nawrocką, a także z popularną aktorką Kaliną Jędrusik. Z pierwszą żoną miał córkę Magdę, która uwieczniła wspomnienia o swoim ojcu w książce Rozstania. Jego siostra, Maria Danuta Lutosławska, wcześniej znana jako Bogusławska, była małżonką jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskich, Witolda Lutosławskiego.

Niestety, Stanisław Dygat zmarł na skutek ataku serca. Ostatnie pożegnanie miało miejsce na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie spoczywa w alei zasłużonych, w grobie oznaczonym numerem 100.

Odznaczenia

Stanisław Dygat, wybitny przedstawiciel polskiej kultury i sztuki, został uhonorowany na różne sposoby za swoje osiągnięcia. Wśród jego odznaczeń znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (1939).

Wybrana twórczość

Powieści

Stanisław Dygat, znany polski pisarz, zasłynął z licznych powieści, które zdobyły uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Jego wybrane dzieła literackie obejmują:

• 1946 – Jezioro Bodeńskie,
• 1948 – Pożegnania,
• 1958 – Podróż,
• 1965 – Disneyland,
• 1968 – Karnawał,
• 1973 – Dworzec w Monachium.

Opowiadania i felietony

Dygat był również autorem wielu opowiadań oraz felietonów, które ukazywały jego zdolność do uchwycenia istoty codzienności. Oto niektóre z nich:

• 1949 – Pola elizejskie,
• 1957 – Słotne wieczory,
• 1958 – Różowy kajecik,
• 1959 – Rozmyślania przy goleniu,
• 1973 – W cieniu Brooklynu,
• 1979 – Kołonotatnik,
• 1983 – Gucin.

Dramaty

Nie sposób pominąć jego wkładu w dramaturgię, gdzie Dygat współpracował z innymi twórcami. Wśród jego dramatów znajdują się:

• 1946 – Zamach (wraz z Tadeuszem Brezą),
• 1950 – Nowy Świętoszek (wraz z Janem Kottem).

Ekranizacje

Temat związany z ekranizacjami utworów Stanisława Dygata obejmuje różnorodne adaptacje filmowe, które powstały na podstawie jego twórczości.

---

Oceń: Stanisław Dygat

---