Helena Boguszewska

---

Życiorys

Helena Boguszewska była córką Ignacego Radlińskiego, który zasłynął jako polski religioznawca, historyk oraz filolog klasyczny. W 1903 roku zawarła związek małżeński ze Stefanem Boguszewskim, co stanowi ważny etap w jej życiu osobistym.

Ukończyła studia na Wydziale Przyrodniczym UJ w Krakowie, gdzie nowoczesne podejście do nauki miało znaczący wpływ na jej późniejsze zainteresowania. W 1906 roku przetłumaczyła na język polski dramat „Dzieci Słońca” autorstwa Maksyma Gorkiego, co rozpoczęło jej działalność literacką. Jej debiut literacki miał miejsce w latach 1909–1910, gdy publikowała drobne opowiadania dla dzieci w „Promyku”, ilustrowanym dwutygodniku oraz w dodatku „Promyczek” przeznaczonym dla młodszych odbiorców.

W 1917 roku osiedliła się w Warszawie, gdzie w latach 1918–1919 wydała cykl podręczników przyrodniczych, które stały się istotnym wsparciem dla szkół podstawowych. Helena Boguszewska pełniła funkcję kierownika Studiów Pracy Społecznej na Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz aktywnie działała w Polskim Komitecie Opieki nad Dzieckiem i Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. W okresie międzywojennym zaczęła intensywnie działać w sferze publicystycznej, skupiając się na problemach społecznych, szczególnie w kontekście trudnej sytuacji dzieci z ubogich rodzin oraz dzieci niepełnosprawnych.

W trakcie swojej kariery publikała artykuły w popularnych czasopismach, takich jak „Świat, Dom i Szkoła” w 1929 roku, „Bluszcz” w latach 1925–1939, oraz „Kobieta Współczesna” od 1927 do 1934 roku, a także w „Tygodniku Ilustrowanym”. Jej prawdziwy debiut literacki zauważono w szkicach opowiadań z życia niewidomych dzieci w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach, które drukowane były pod tytułem „Świat po niewidomemu” w „Kobiecie Współczesnej” w latach 1930–1931, a następnie wydane jako osobna publikacja w 1932 roku.

Od 1934 roku współpracowała z Jerzym Kornackim, który stał się jej późniejszym mężem. W latach 1933–1937 była jedną z współzałożycielek oraz przewodniczącą zespołu literackiego „Przedmieście”, który dawał możliwości twórcze w Warszawie i Lwowie. Jej działalność wynikła z potrzeby integracji środowisk literackich i kulturowych tych czasów, a także z chęci redagowania zbiorowych prac, takich jak „Przedmieście” i „Pierwszy maja”, które ukazały się w 1934 roku.

W 1938 roku Aleksander Ford oraz Jerzy Zarzycki zrealizowali film „Ludzie Wisły”, bazujący na powieści, którą Helena Boguszewska napisała we współpracy z Jerzym Kornackim.

W czasie II wojny światowej przebywała w Warszawie, gdzie czynnie uczestniczyła w konspiracyjnym życiu literackim i społecznym. Była zaangażowana w działania Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W latach 1944–1946 sprawowała mandat posłanki w Krajowej Radzie Narodowej, a także brała udział w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich. Helena współorganizowała również Instytut Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów oraz w 1958 roku doprowadziła do reaktywacji zespołu Przedmieście.

W końcu, Helena Boguszewska spoczywa na cmentarzu reformowanym w Warszawie, w rejonie ul. Żytniej, w kwaterze O-1-2a. Jej życie i twórczość wciąż inspirują kolejne pokolenia, ukazując wartościowe aspekty polskiej kultury i literatury.

Twórczość

Twórczość Heleny Boguszewskiej obejmuje szereg istotnych dzieł, które wyznaczają jej miejsce w literaturze. Oto wybrane utwory:

• 1932 Świat po niewidomemu,
• 1933 Ci ludzie,
• 1933 Czerwone węże,
• 1934 Całe życie Sabiny,
• 1934 Dzieci znikąd,
• 1934 Za zielonym wałem,
• 1938 Anielcia i życie,
• 1945 Wspomnienie o Halinie Górskiej,
• 1946 Nigdy nie zapomnę,
• 1947 Czekamy na życie,
• 1949 Żelazna kurtyna,
• 1952 Czarna kura,
• 1955 Pozbierane dzieci,
• 1956 Siostra z Wisły,
• 1958 Maria Elzelia,
• 1961 Poprzez ulice,
• 1965 Zwierzęta śród ludzi,
• 1979 Adolf i Marian.

Współpraca z Jerzym Kornackim zaowocowała następującymi tytułami:

• 1935 Jadą wozy z cegłą,
• 1935 Wisła,
• 1936–1939 cykl Polonez,
• – Nous,
• – Parisien,
• – Deutsches Heim,
• – Święcona kreda,
• 1946 Ludzie śród ludzi,
• 1955 Las,
• 1959 Zielone lato 1934,
• 2011 Powieść pod różą (książka ukończona w 1963 roku, lecz nie opublikowana ze względów politycznych).

Ordery i odznaczenia

Helena Boguszewska była niewątpliwie osobą, która zdobyła wiele prestiżowych wyróżnień za swoją działalność. Jej osiągnięcia są dokumentowane przez szereg ważnych odznaczeń, które przyczyniły się do jej rozwoju zawodowego oraz społecznego.

• Order Sztandaru Pracy II klasy, 22 lipca 1949,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, 11 lipca 1955,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 1945,
• Złoty Krzyż Zasługi, 17 września 1946,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, 19 stycznia 1955.

---

Oceń: Helena Boguszewska

---