Hanna Krall

---

Życiorys

Hanna Krall urodziła się w Warszawie, w rodzinie żydowskich urzędników, jako córka Salomona Kralla i Felicji Jadwigi z domu Reichold. W dzieciństwie mieszkała w Lublinie, gdzie spędziła swoje najwcześniejsze lata. Niestety, podczas II wojny światowej, w wyniku niemieckiej okupacji, straciła wielu bliskich, w tym swojego ojca. Dzięki pomocy Polaków udało jej się przeżyć, co niewątpliwie wpłynęło na późniejszy bieg jej twórczości. Tematyka Holocaustu oraz losy Żydów polskich stały się wkrótce głównymi motywami jej dzieł.

Po zakończeniu wojny trafiła do domu dziecka w Otwocku, a w roku 1955 zrealizowała swoje marzenie, kończąc studia na Uniwersytecie Warszawskim. Jej kariera zawodowa rozpoczęła się w 1955 roku, kiedy to podjęła pracę w redakcji „Życia Warszawy”. Następnie, od 1969 do 1981 roku, prowadziła działalność dziennikarską w „Polityce”, a w latach 1966–1969 była korespondentem prasowym w ZSRR. Owocem jej pracy są reportaże, które zostały wydane w tomie „Na wschód od Arbatu”. W kolejnych latach, od 1982 do 1987, pełniła funkcję zastępczyni kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Tor” oraz szkoliła przyszłych reporterów w „Gazecie Wyborczej” na początku lat 90.

Hanna Krall zdobyła międzynarodową sławę dzięki niezwykłemu w formie wywiadowi z Markiem Edelmanem zatytułowanemu „Zdążyć przed Panem Bogiem” (1977). W swojej karierze nie tylko wydała liczne zbiory reportaży, takie jak „Trudności ze wstawaniem” (1990), „Taniec na cudzym weselu” (1994), „Dowody na istnienie” (1996), „Tam już nie ma żadnej rzeki” (1998), czy „To ty jesteś Daniel” (2001), ale również zebrała cztery ostatnie w książce „Żal” w 2007 roku. Ponadto jest autorką powieści „Okna” oraz „Sublokatorka”, a także serii reportaży książkowych, takich jak „Wyjątkowo długa linia”, „Król Kier znów na wylocie”, „Różowe strusie pióra”.

Jej teksty stanowiły inspirację dla scenariuszy filmowych, m.in. „Krótki dzień pracy” Krzysztofa Kieślowskiego oraz „Daleko od okna” Jana Jakuba Kolskiego. Dzieła Krall przetłumaczono na wiele języków, co świadczy o jej wpływie na literaturę współczesną. W latach 1978–1983 była członkinią Związku Literatów Polskich, a od 1989 do sierpnia 2020 była częścią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Poza działalnością pisarską, była żoną dziennikarza Jerzego Szperkowicza, który zmarł w 2022 roku.

Nagrody i odznaczenia

Hanna Krall posiada imponującą listę nagród i odznaczeń, które podkreślają jej wybitne osiągnięcia literackie oraz wpływ na kulturę. W 1965 roku uhonorowano ją Nagrodą im. Juliana Bruna, a w 1981 za swoje osiągnięcia otrzymała Nagrodę im. Ksawerego Pruszyńskiego. Kolejnym wyróżnieniem była Nagroda Kulturalna „Solidarności” w 1985 roku, a w 1989 roku zdobyła nagrodę miesięcznika „Odra”. W roku 1990 Krall otrzymała Nagrodę im. Bolesława Prusa, co dodatkowo podkreśla jej znaczenie na polskiej scenie literackiej.

W 1999 roku, za powieść Tam nie ma już żadnej rzeki, została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike”. Jej prace zyskały także uznanie za demaskację prawd pozornych oraz za popularyzację uniwersalnych wartości moralnych, co zaowocowało odznaczeniem Orderem Ecce Homo w 2001 roku. W 2004 odebrała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w twórczości literackiej.

Rok 2005 przyniósł kolejną nominację do Nagrody Literackiej „Nike” za książkę Wyjątkowo długa linia, która zdobyła tytuł książki Lipca Warszawskiej Premiery Literackiej w 2004 roku. Jej dzieło Król Kier znów na wylocie z 2007 roku było nominowane do Literackiej Nagrody Środkowoeuropejskiej Angelus. Również w tym czasie ukazał się zbiór wywiadów Jacka Antczaka pt. Reporterka. Rozmowy z Hanną Krall. W 2008 roku dzieło Król kier znów na wylocie zdobyło uznanie w plebiscycie księgarzy, czytelników i bibliotekarzy jako Książka Roku 2006.

Na szczególną uwagę zasługuje również nagroda, którą Krall otrzymała w listopadzie 2009 roku na studenckim plebiscycie MediaTory w kategorii AuTORytet. W grudniu tego samego roku przyznano jej najwyższe wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich – Dziennikarski Laur. Dodatkowo, Hanna Krall została uhonorowana nagrodą literacką im. Władysława Reymonta.

11 kwietnia 2014 roku, za swoje zasługi dla kultury, została odznaczona złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Rok 2014 przyniósł jej także Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima za całokształt twórczości. Kulminacją działalności artystycznej była ceremonia odsłonięcia jej płyty w Alei Pisarzy 23 października 2015 roku, która miała miejsce przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Łukasza Górnickiego. W 2017 roku Hanna Krall została uhonorowana Nagrodą Literacką m.st. Warszawy w kategorii „Warszawski Twórca”.

Publikacje

Oto życie literackie Hanny Krall, które odzwierciedlają jej znaczące publikacje na przestrzeni lat. W 1972 roku zadebiutowała książką Na wschód od Arbatu, wydaną w Warszawie przez Iskry.

W 1977 roku ukazała się kolejna ważna pozycja – Zdążyć przed Panem Bogiem, wydana w Krakowie przez Wydawnictwo Literackie. Zaledwie rok później, w 1978 roku, wydano Sześć odcieni bieli, nakładem Czytelnik.

Rok 1985 przyniósł nam Sublokatorkę, wydaną w Paryżu, a także jej przedruk w Krakowie. Kolejne istotne dzieło, Okna, pojawiło się w Londynie i Warszawie w 1987 roku. W 1988 roku Krall przedstawiła Trudności ze wstawaniem, które doczekały się oficjalnego wydania w 1990 roku, obok powieści Okna.

W następnych latach autorka dostarczyła czytelnikom jeszcze wiele interesujących tytułów, w tym Hipnoza (1989), Taniec na cudzym weselu (1993) oraz Co się stało z naszą bajką, opowieść dla dzieci wydaną w 1994 roku.

W kolejnych latach piękne literackie narracje Hanny Krall to Dowody na istnienie w Poznaniu (1995), Tam już nie ma żadnej rzeki (1998) oraz To ty jesteś Daniel (2001). W 2004 roku ukazały się dwie publikacje: Wyjątkowo długa linia oraz Spokojne niedzielne popołudnie.

W 2006 roku zaspokoiła ciekawość fanów opowieścią Król kier znów na wylocie, która ukazała się w Warszawie, wydana przez Świat Książki. Nie zabrakło również w 2007 roku Żalu, a w 2009 Różowych strusich piór.

W 2011 roku pojawiła się Biała Maria, a w 2014 roku Krall zaprezentowała poprawione wydanie Na wschód od Arbatu. Kolejno, w 2015 roku, wydała Sześć odcieni bieli i inne historie, które nawiązały do jej wcześniejszych prac.

Ostatnie lata to rozwój jej twórczości w postaci Fantom bólu. Reportaże wszystkie z 2017 roku, Pola i inne rzeczy teatralne z 2018, oraz Synapsy Marii H. z 2020 roku. W tym samym roku ukazał się z kolei Smutek ryb, zbiór rozmów, a rok później Szczegóły znaczące, który zyskał uznanie krytyków.

Na 2024 rok Krall zaplanowała wydanie Jedenaście, co może być kolejnym ważnym krokiem w jej bogatej karierze pisarskiej.

Ekranizacje

W związku z twórczością Hanny Krall istnieje ważna kategoria, która dotyczy filmowych adaptacji jej dzieł.

---

Oceń: Hanna Krall

---