Michalina Radziwiłł, znana również jako hrabina Rzyszczewska, była osobą o niezwykłym życiorysie związanym z polskim dziedzictwem kulturowym. Urodziła się 10 kwietnia 1816 roku w Warszawie, gdzie spędziła swoje młodzieńcze lata, a swoją działalność artystyczną i społeczną zaczęła rozwijać w tym mieście.
W historii związanej z jej osobą zapisano również smutny fakt, że zmarła 29 czerwca 1883 roku w Turynie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w kulturze i architekturze. Warto zauważyć, że Michalina Radziwiłł była fundatorką pałacu w Żółwinie, co świadczy o jej znaczącym wkładzie w rozwój regionu oraz świadomej chęci kształtowania przestrzeni, w której żyła i działała.
Życiorys
Michalina przyszła na świat w Warszawie. Jej ojcem był Michał Gedeon Radziwiłł, który pełnił rolę księcia oraz generała wojsk polskich. Brał aktywny udział w insurekcji kościuszkowskiej oraz w wojnach napoleońskich, a także był Naczelnym Wodzem w powstaniu listopadowym. Jej matką była Aleksandra z domu Stecka, herbu Radwan. Michalina miała dwóch braci: Karola Andrzeja oraz Zygmunta. W dzieciństwie często odwiedzała swoich kuzynów w Berlinie, co pozwoliło jej na opanowanie języka niemieckiego w sposób płynny.
Opis młodzieńczych lat Michaliny zawarty jest w książce „O paniach z krainy szczęścia”, autorstwa Hanny Muszyńskiej-Hoffmannowej. W tej publikacji można znaleźć następujący fragment:
Nigdy w życiu nie udało mi się widzieć bardziej rozpieszczonego dziecka od córeczki Michasiów. Na swym rozkochanym ojcu dzieweczka ta dosłownie jeździła konno, a niemniej latoroślą zachwyconą matkę wodziła za nos. Nieznośna tedy Minia była jednocześnie bardzo ładną, bo kubek w kubek z aparycji Michała przypominającą. Aleksandryna, gdy bodaj na piątą rocznicę ślubu przyjechała do Arkadii (Michałostwo rok rocznie dzień 12 lipca spędzali w arkadyjskiej krainie szczęścia) narysowała w swoim szkicowniku córeczkę na grzbiecie czarnego łabędzia. Był to uroczy obrazek – zarówno w życiu, jak i na papierze… Bardzo jestem wdzięczna Aleksandrynie, że mnie właśnie ową utrwaloną graficznie scenkę ofiarowała.
W 1831 roku ojciec Michaliny został zesłany do Jarosławia w Rosji na skutek udziału w powstaniu listopadowym. W 1832 roku dołączyła do niego żona wraz z dziećmi, w tym także i Michalina, która miała wtedy szesnaście lat. Warunki życia na zesłaniu zmieniły jej ojca z energicznego mężczyzny w starszego, schorowanego człowieka, który powrócił do kraju w 1841 roku. W latach 1848–1850 Michalina, wraz z matką, opiekowały się schorowanym ojcem.
Będąc panną, Michalina aktywnie wspierała Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, zbierając datki pod przewodnictwem hrabiny Aleksandry Potockiej z Wilanowa.
23 stycznia 1839 roku, w Szpanowie (aktualnie Ukraina), zawarła związek małżeński z Leonem Rzyszczewskim herbu Pobóg, z którym miała dwójkę synów: Michała i Zygmunta. Gdy Leon Rzyszczewski osiedlił się w Paryżu w 1847 roku, Michalina zdecydowała się zamieszkać w Warszawie, przy Krakowskim Przedmieściu 411, w pałacu Józefa Grodzickiego.
W 1852 roku Michalina dokonała zakupu majątku Żółwin, gdzie w około 1857 roku zrealizowano budowę pałacu według projektu architekta Józefa Bobińskiego. W 1862 roku sprzedała Żółwin Eustachemu Marylskiemu, który był właścicielem pobliskiego majątku Książnice.
Zmarła 29 czerwca 1883 roku w Turynie. Po śmierci została pochowana w Warszawie na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 69-1-17,18).
Przypisy
- a b Cmentarz Stare Powązki: Michalina Rzyszczewska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 02.02.2024 r.]
- a b Nekrolog Michaliny Rzyszczewkiej, „Kurjer Warszawski”, R. 63, 30.06.1883 r., nr 162, wydanie wieczorne, s. 4 [dostęp 02.02.2024 r.]
- a b c d O Żółwinie [online], zolwin.pl [dostęp 02.02.2024 r.]
- Michalina ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 02.02.2024 r.]
- a b c d e f g h GrażynaG. Adamska GrażynaG., Dwór w Żółwinie i jego tajemnice, Brwinów 2009.
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Leszek Gembarzewski | Czesław Lasocki | Konstanty Zamoyski | Stanisław Antoni Zamoyski | Zofia Branicka | Konstanty Władysław Sobieski | Izabela Elżbieta Czartoryska | Onufry Małachowski | Katarzyna Antonina Sowińska | Jan Nepomucen Sułkowski | Zofia z Czartoryskich Zamoyska | Michał Piotr Radziwiłł | Konstancja Czartoryska | Tadeusz Thullie | Maria Kunegunda Wettyn | Jan Tomasz Andrychowicz | Barbara Woroniecka | Aleksander August Zamoyski | Stefan Tyszkiewicz | Leszek RomockiOceń: Michalina Radziwiłł