Jan Nepomucen Sułkowski

---

Przeciw Austriakom

5 stycznia 1802 roku Jan Nepomucen Sułkowski zdecydował się opuścić szeregi armii austriackiej. Niedługo potem, po publicznym wyrażeniu swojego sprzeciwu wobec władzy cesarza Franciszka II, został aresztowany i umieszczony w twierdzy Kufstein 1 maja 1803 roku. Mimo trudnych warunków, zdołał uciec z tej niewoli 18 maja 1804 roku.

Po ucieczce ukrywał się w Pszczynie, która w tym czasie była pod kontrolą Prusaków. Ci, na prośbę cesarza, aresztowali go, ale nie wydali go w ręce Austriaków.

16 grudnia 1806 roku w zamku na Słupnej w Mysłowicach na Śląsku, Sułkowski zawarł związek małżeński z baronessą Ludwiką Larisch (Lariss) (1790–1848). Para doczekała się jedynie jednego syna, Ludwika Jana Alfreda:

„…poślubiono w kaplicy w Jaworznie ze Słupnej najmiłościwszego księcia Jana de Sulkowski, dziedzica i pana na Bielsku, z panną baronówną Luizą, córką zmarłego barona Karola de Larisch, dziedzica i pana na Osieku i Słupnej za dyspensą krakowskiego księcia biskupa od zapowiedzi i czasu zakazanego. Świadkami byli Luiza baronowa de Larisch, matka młodej pani, Karol baron de Larisch, brat młodej pani i Jerzy Zorsch, domowy chirurg. On miał 25 lat, ona 18 lat.”

Według Józefa Przeklasy, z księgi metrykalnej parafii w Mysłowicach, oboje skłamali: ona dodała sobie dwa lata, on odjął cztery.

Dla Napoleona

Na wiosnę 1807 roku Jan Nepomucen Sułkowski, jako pierwszy, zwrócił się do cesarza Napoleona z propozycją utworzenia polskiego oddziału huzarów. Dzięki temu, zainicjowano powstanie 10 Pułku Huzarów oraz 13 Pułku Huzarów Księstwa Warszawskiego.

Niestety, już 6 kwietnia tego samego roku, pod Mysłowicami, jego oddział został rozbity. Po tych wydarzeniach Sułkowski zdołał zgromadzić w Siewierzu około 1200 ochotników, przeważnie szlachty z zachodniej Galicji. Na czele swojego oddziału podejmował liczne wyprawy na tereny pruskiego Śląska, obejmujące miejscowości takie jak Imielin, Gliwice, Mikołów oraz Pszczynę, gdzie zbierał konie i prowiant, nietrudno przy tym było o przypadki rabunków.

Działając bez zgody francuskiego dowództwa, Sułkowski posunął się do prowokacji, mającej na celu udowodnienie, że został zmuszony do walki przez Prusaków. Przebierając część swojego oddziału w pruskie mundury, zorganizował inscenizowaną potyczkę, przy której obserwował ich silny podjazd z twierdzy kozielskiej, który przypadkiem znajdował się w pobliżu. Po tym „przedstawieniu” Prusacy, przekonani o rzeczywistej walce, przystąpili do ataku, co skończyło się rozbiciem oddziału Sułkowskiego.

W latach 1807–1824, ten pełen przygód książę, związał się z francuskim wywiadem. Podczas wojny austriacko-francuskiej próbował zorganizować siatkę szpiegowską na Śląsku Cieszyńskim, co skutkowało wielokrotnymi aresztowaniami przez austriackie władze za jego nielegalną działalność polityczną.

W trakcie wojen napoleońskich Sułkowski stał się przywódcą ruchu napoleońskiego w Śląsku Austriackim. W społeczeństwie współczesnym był postrzegany jako zdrajca, podczas gdy jego młodszy kuzyn, generał napoleoński Antoni Paweł Sułkowski z Rydzyny, określał go mianem zakały rodziny. Obecnie uważa się, że oszczerstwa te były szerzone przez jego wrogów, a Sułkowski był patriotą, który ryzykował swój majątek oraz pozycję dla dobra narodowego.

Zmarł w twierdzy w Terezinie, jednym z najcięższych austriackich więzień, prawdopodobnie otruty.

---

Oceń: Jan Nepomucen Sułkowski

---