Zofia z Czartoryskich Zamoyska, urodzona 15 września 1778 roku w Warszawie, to postać nie tylko znana w polskiej historii, ale również ceniona za swoje wyjątkowe podejście do arystokracji i społecznej służby. Zmarła 27 lutego 1837 roku we Florencji, pozostawiając po sobie trwały ślad zarówno w świecie arystokratycznym, jak i w działalności dobroczynnej.
Znana jako „Matka Rodu Zamoyskich”, Zofia była osobą, która nie tylko reprezentowała najwyższe wartości arystokracji, ale także aktywnie angażowała się w pomoc innym. Jej inicjatywy filantropijne przyczyniły się do rozwoju Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, które miało na celu wsparcie potrzebujących w społeczności warszawskiej.
Życiorys
Urodziny Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej miały miejsce 15 września 1778 roku w Warszawie. Była ona piątym dzieckiem Izabeli Czartoryskiej, z rodu Fleming oraz Adama Kazimierza Czartoryskiego, chociaż niektórzy sugerowali, że jej prawdziwym ojcem mógł być Franciszek Ksawery Branicki.
Zofia była powszechnie uważana za niezwykłą piękność, co przyczyniło się do jej częstego portretowania przez artystów tamtej epoki. W dniu 20 maja 1798 roku, w Puławach, zawarła związek małżeński z Stanisławem Kostką Zamoyskim. Zyskała przydomek „Matka Rodu Zamoyskich”, gdyż była matką dziesięciorga dzieci: Konstantego (ur. 1799), Andrzeja Artura (1800), Jana (1802), Władysława (1803), Celiny (1804), Jadwigi (1806), Zdzisława (1810), Augusta (1811), Elizy (1818) i Stanisława (1820).
Zofia zamieszała się w działania na rzecz społeczności, angażując się szczególnie w charytatywną działalność. W 1814 roku założyła Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, które wspierało ważne inicjatywy, a jednym z artystów, który na rzecz towarzystwa koncertował, był ośmioletni wówczas Fryderyk Chopin. Pełniła również rolę przewodniczącej w Towarzystwie Muzycznym w Warszawie, co świadczy o jej miłości do sztuki i muzyki.
Ponadto, Zofia zamieściła w istniejącej literaturze rodzinnej również poradnik zatytułowany Rady dla córki, dedykowany swojej córce Jadwidze, przyszłej małżonce Leona Sapiehy. W tej publikacji poruszała wartościowe kwestie dotyczące bycia pobożną kobietą i dobrą żoną. Warto dodać, że najnowsze wydanie tego dzieła ukazało się w 2002 roku.
Niestety, zdrowie Zofii pogorszyło się, co skłoniło ją do wyjazdu za granicę. Ostatecznie zmarła 27 lutego 1837 roku we Florencji na skutek gruźlicy. Została pochowana w kościele Santa Croce, a jej nagrobek stworzył utalentowany artysta, Lorenzo Bartolini.
Przypisy
- a b c d IzaI. Wiercińska IzaI., Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie [online], Muzeum Narodowe w Warszawie - Zbiory Cyfrowe [dostęp 28.09.2023 r.]
- a b Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności [online], Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [dostęp 28.09.2023 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n o p MonikaM. Januszek-Surdacka MonikaM., Zofia z Czartoryskich Zamoyska [online], Muzeum Zamoyskich [dostęp 27.09.2023 r.]
- Master [online], web.archive.org [dostęp 27.09.2023 r.] [zarchiwizowane 15.07.2014 r.]
- Namalował Wincenty de Lesseur według obrazu Heinricha Friedricha Fügera, 1797, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Zofia z Czartoryskich Zamoyska na miniaturze Walerii Tarnowskiej z 1803, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Oko w Muzeum Książąt Lubomirskich
- Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie, Pierre Louis Grevedon, 1829, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Kopia wykonana w białym marmurze dłuta Bartoliniego; kaplica pałacu w Kozłówce
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Michalina Radziwiłł | Leszek Gembarzewski | Czesław Lasocki | Konstanty Zamoyski | Stanisław Antoni Zamoyski | Zofia Branicka | Konstanty Władysław Sobieski | Izabela Elżbieta Czartoryska | Onufry Małachowski | Katarzyna Antonina Sowińska | Michał Piotr Radziwiłł | Konstancja Czartoryska | Tadeusz Thullie | Maria Kunegunda Wettyn | Jan Tomasz Andrychowicz | Barbara Woroniecka | Aleksander August Zamoyski | Stefan Tyszkiewicz | Leszek Romocki | Kazimierz Czartoryski (1674–1741)Oceń: Zofia z Czartoryskich Zamoyska