Aleksander August Zamoyski

---

Życiorys

Był synem kanclerza Andrzeja Zamoyskiego oraz Konstancji z Czartoryskich. W 1781 roku, wraz z bratem Stanisławem Kostką, rozpoczęli naukę pod okiem Stanisława Sztaszcia. W 1790 roku rodzina Zamoyskich wyruszyła na długą podróż do Włoch. Na pamiątkę tej wyprawy zamówiono w Rzymie portret Andrzeja Zamoyskiego z dziećmi, stworzony przez malarkę Angelikę Kauffmann, który powstał na zlecenie Konstancji Zamoyskiej.

Po odejściu ojca w lutym 1792 roku, jako najstarszy syn, odziedziczył Ordynację Zamojską. Z uwagi na nieukończone 30 lat, wymagane zgodnie z zapisami ordynacji, jego matka musiała uzyskać aprobatę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz cesarza Leopolda II. Zważywszy na fakt, że duża część Ordynacji zamojskiej została utracona w wyniku I rozbioru Polski, kwestia uzyskania zgody była istotna. Dwudziestodwuletni Aleksander złożył przysięgę ordynacką 12 marca 1792 roku.

W wyniku owocnej współpracy ordynata z ceramikiem Franciszkiem Mezerą, w 1794 roku powstała manufaktura fajansu i porcelany w Tomaszowie Lubelskim, usytuowana na gruntach Ordynacji Zamojskiej.

W 1796 roku wstąpił w związek małżeński z Marianną z Granowskich, która wcześniej rozwiodła się z Adamem Chreptowiczem. Po roku od ślubu, Aleksander i Maria osiedli w malowniczym dworze w Zwierzyńcu, który otaczały lasy. Ich małżeństwo jednak nie doczekało się potomstwa.

W 1799 roku będąc XI ordynatem, nabył od Franciszka Bielińskiego dobra kozłowieckie, w skład których wchodził zespół pałacowo-parkowy.

Aleksander zmarł nagle 6 grudnia 1800 roku na stole operacyjnym. W trakcie zabiegu chirurgicznego mającego na celu usunięcie wrzodzianki na karku, lekarz przypadkowo przebił tętnicę, co doprowadziło do fatalnego wykrwawienia się pacjenta. Jak wszyscy ordynaci swojego rodu, został pochowany w kolegiacie zamojskiej.

Po jego śmierci Ordynację Zamojską objął młodszy brat, Stanisław Kostka. Z kolei Kozłówka przypadła jego siostrze Annie Sapieżynie, a wdowa po Aleksandrze – Maria z Granowskich, uzyskała prawo do dożywocia na całych dobrach kozłowieckich.

---

Oceń: Aleksander August Zamoyski

---