Michał Hertz (kompozytor)

---

Życiorys

Michał Hertz był synem urzędnika Teodora Hertza oraz Anny z domu Neumark. Od najmłodszych lat uczył się gry na fortepianie od swojej matki. Choć jego pierwsze plany zawodowe koncentrowały się na handlu, po praktyce bankowej we Wrocławiu, a po niej pracy w Banku Polskim w Warszawie, ostatecznie zdecydował się na karierę muzyczną. Swoje studia muzyczne rozpoczął w warszawskim Instytucie Muzycznym, gdzie uczył się pod okiem Ferdinanda Quentina Dulckena oraz Adama Münchheimera.

Kształcenie muzyczne Michała Herta kontynuował w Wrocławiu, korzystając z lekcji Karola Mächtiga, następnie udał się do Lipska, gdzie uczono go przez Ignaza Moschelesa, Carla Reineckego, Ernsta Ferdinanda Wenzla oraz Louisa Plaidy’ego. Uzupełniał swoje umiejętności w Monachium pod okiem Hansa Richtera oraz Hansa von Bülowa.

Od 1870 do 1872 roku pracował jako dyrygent w Teatrze Polskim w Poznaniu, a równocześnie prowadził chór w rolniczej szkole położonej w podpoznańskim Żabikowie. W 1872 roku przeniósł się do Berlina, gdzie objął edukację w klasie fortepianu w konserwatorium Juliusa Sterna. W tym czasie kontynuował naukę muzyczną z Friedrichem Kielem oraz Theodorem Kullakiem.

Po powrocie do Warszawy w 1878 roku, Hertz zajął stanowisko wykładowcy w Instytucie Muzycznym, a także w Aleksandryjsko-Maryjskim Instytucie Wychowania Panien. Od 1880 roku pełnił funkcję wicedyrektora Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. W okresie 1895–1899 oraz 1899–1900 kierował sekcją orkiestrową towarzystwa, a jako dyrygent i pianista występował na wielu koncertach, mimo że jego umiejętności nie były zbyt wysoko cenione w środowisku muzycznym.

W latach 1890–1901 Micheł Hertz był akompaniatorem i korepetytorem dla solistów w Operze Warszawskiej. Oprócz działalności artystycznej, pisał także recenzje muzyczne do takich gazet jak „Kłosy” oraz „Kurier Poranny”.

Twórczość

„W okresie życia kompozytora jego dzieła symfoniczne oraz muzyka stworzona do sztuk teatralnych cieszyły się znaczną popularnością. Niestety, opera nie zdobyła uznania w oczach widowni.„

Pieśni stworzone przez Michała Hertza charakteryzują się prostą strukturą, co czyni je idealnymi do wykonywania w warunkach domowych lub dla chórów amatorskich. Ich budowa często opiera się na formie zwrotkowej, a harmonia jest zrealizowana na podstawie podstawowych funkcji muzycznych.

W utworach Hertza przeważa tematyka narodowa, a w melodii można dostrzec nawiązania do tradycyjnych polskich tańców, co dodaje im lokalnego kolorytu.

Wybrane kompozycje

Michał Hertz to wspaniały kompozytor, którego dorobek muzyczny obejmuje szereg różnych form artystycznych. Przedstawiamy zestawienie jego najbardziej znaczących kompozycji w poniższych kategoriach.

Utwory instrumentalne

• Marsz uroczysty C-dur na orkiestrę (ok. 1879),
• Gawot C-dur na fortepian (wyd. Warszawa 1887),
• Polacca D-dur na fortepian (wyd. Warszawa 1887),
• Barkarola na fortepian (wyd. Warszawa 1887),
• Scherzo c-moll na fortepian (wyd. Warszawa 1887),
• I walc koncertowy na fortepian (wyd. Warszawa 1889),
• II walc koncertowy As-dur na fortepian (wyd. Warszawa 1889),
• Marsz A-dur na orkiestrę (przed 1900),
• Wielki polonez jubileuszowy A-dur na orkiestrę (przed 1900),
• Une marche villageoise na fortepian (wyd. Warszawa po 1910),
• I sonatina C-dur na fortepian (wyd. Warszawa po 1910),
• II sonatina D-dur na fortepian (wyd. Warszawa po 1910),
• Romanzetta na fortepian (wyd. Warszawa po 1910),
• Thème con variazioni et Finale na kwartet smyczkowy.

Utwory wokalne i wokalno-instrumentalne

• 104 pieśni na głos solo z towarzyszeniem fortepianu (wyd. Lipsk po 1860),
• Ave Maria (ok. 1861; 2. wersja 1895),
• Przyjechał Jasio wyszukać żony, sł. Władysław Syrokomla (1881),
• Pieśni nasze na chór męski (głos solo z towarzyszeniem fortepianu), sł. Aleksander Kraushar (ok. 1890),
• Cześć Wandzie, hymn na 3 głosy z towarzyszeniem orkiestry,
• Gołąbka,
• Chłopca mego mi zabrałaś, sł. Adam Asnyk,
• Paweł i Gaweł, sł. Aleksander Fredro,
• Nieżonaty,
• Ballada o rycerzu Silentusie, sł. Deotyma,
• Dzwony, melodeklamacja, sł. Kornel Ujejski.

Opery

• Gwarkowie (wyst. Warszawa 1880),
• Bogna, córka wygnańca (niewykonana; wyciąg fortepianowy wyd. Lipsk 1900),
• Egmont (nieukończona, zaginęła).

Balety

• Syrena,
• Kwiat paproci.

Muzyka do sztuk teatralnych

• Lekcja śpiewu Feliksa Szobera (wyst. Warszawa 1868),
• Sulamita Bogumiła Aspisa (ok. 1874),
• Szklana góra Zygmunta Sarneckiego (wyst. Kraków 1895),
• Jak wam się podoba W. Szekspira (wyst. Warszawa 1895),
• Turniej Stanisława Kozłowskiego (wyst. Warszawa 1897),
• Taboryci Stanisława Kozłowskiego (ok. 1899),
• Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza (wyst. Warszawa 1906),
• Car Samozwaniec Adolfa Nowaczyńskiego (po 1908),
• Koniec Mesjasza Jerzego Żuławskiego,
• Sabinki Paula Heysego,
• Firduzi Juliana Łętowskiego.

---

Oceń: Michał Hertz (kompozytor)

---