Kazimierz Dziekoński

Wojsko i służby mundurowe

Kazimierz Leon Jan Dziekoński, znany również pod pseudonimem Wołyniec, to postać o wielu zasługach w historii Polski. Urodził się 4 marca 1779 roku i zmarł 23 stycznia 1849 roku, a jego życie było ściśle związane z walką o niepodległość kraju.

W trakcie powstania listopadowego, które miało miejsce w 1830 roku, Dziekoński posiadał tytuł generała brygady. Jego doświadczenie i umiejętności w prowadzeniu działań militarnych przyczyniły się do starań o odzyskanie wolności przez Polskę. Był także kawalerem maltańskim, co podkreśla jego znaczenie oraz status w kręgach wojskowych i społecznych tamtych czasów.

Życiorys

Kazimierz Dziekoński, syn podskarbiego nadwornego litewskiego Antoniego Dziekońskiego oraz Karoliny z Mizgierów, był wyjątkową postacią w historii Polski. W młodości, w wieku piętnastu lat, sprzeciwił się swojemu ojcu, znanemu jurgieltnikowi oraz zwolennikowi Targowicy. Wraz z bratem Michałem, który żył w latach 1772-1834, przyłączył się do rebelianckiej młodzieży szlacheckiej, która masowo uczestniczyła w insurekcji kościuszkowskiej.

Dzięki swoim zdolnościom, Dziekoński został powołany na stanowisko adiutanta-porucznika pod wodzą generała lejtnanta Michała Wielhorskim. W okresie Księstwa Warszawskiego pełnił funkcję adiutanta księcia Józefa Poniatowskiego. Jego odwaga została wynagrodzona odznaczeniem krzyża Orderu Virtuti Militari za udział w kampanii przeciwko Prusom.

W 1808 roku, jako major, dołączył do 1. Pułku Ułanów. W 1809 brał udział w wojnie polsko-austriackiej, walcząc m.in. w znanej bitwie pod Raszynem. W 1810 roku, jako podpułkownik, trafił do 13. Pułku Huzarów, a w 1813 roku awansował na pułkownika, przyjmując dowództwo nad tym pułkiem. Uczestniczył w bitwie pod Lipskiem, gdzie towarzyszył księciu Józefowi jako dowódca ochrony głównego wodza.

W 1815 roku Dziekoński objął dowództwo 3. Pułku Strzelców Konnych w Królestwie Kongresowym. Awansowany do rangi generała brygady w 1828 roku, przejął dowództwo nad 2. brygadą Dywizji Strzelców Konnych tej samej jednostki.

W czasie powstania listopadowego, sprawował dowództwo nad załogą Radomia. W marcu 1831 roku dowodził polską kolumną pościgową, która poruszała się wzdłuż szosy brzeskiej. Podczas wyprawy na gwardię, kierował korpusem osłonowym pomiędzy Sandomierzem a Dęblinem, realizując udane akcje dywersyjne na prawym brzegu Wisły. W czerwcu 1831 roku został mianowany komendantem twierdzy Praga.

Po zakończeniu powstania, Dziekoński został zesłany do Wołogdy, jednak w 1833 roku wrócił do ojczyzny i złożył przysięgę wierności carowi. Zmarł 23 stycznia 1849 roku, pozostawiając po sobie znaczące osiągnięcia.

Jego odwaga i poświęcenie zostały docenione poprzez liczne odznaczenia, w tym krzyż Legii Honorowej, Order Świętego Stanisława II klasy w 1829 roku oraz Order św. Anny. W 1830 roku zdobył Znak Honorowy za dwadzieścia lat służby wojskowej. Posiadał majątek w Hieronimowie na Podlasiu, co było wyrazem jego znaczenia społecznego.

Rodzina

W dniu 17 lutego 1822 roku Kazimierz Dziekoński wzięło ślub w Warszawie z Marianną z Wasilewskich Górską (1792-1853), siostrzenicą żony generała Józefa Zajączka, który pełnił funkcję Namiestnika Królestwa Polskiego. Warto zaznaczyć, iż para nie doczekała się potomstwa. Po trwającej tragedii, czyli śmierci jego brata Michała, który był Prezydentem Głównego Sądu Guberni Grodzieńskiej, Kazimierz postanowił zaopiekować się jego dziećmi. W rodzinie były to: Władysław (1826-1838), Jadwiga oraz Michalina.

Jadwiga (1830-1916) przed śmiercią swojego stryja zdążyła poślubić hrabiego Karola Olizara, a następnie, po unieważnieniu tego związku w 1873 roku, barona Aleksandra Ramma. Stała się także jego spadkobierczynią w Hieronimowie. Michalina (1832-1914) natomiast wyszła za mąż za znanego pisarza, Bronisława Zaleskiego (1820-1880), który był powiązany z elitami literackimi w środowisku Hotelem Lambert. Warto dodać, że nieudane małżeństwo Michaliny oraz jej osobowość odbiły się echem w korespondencji z Cyprianem Kamilem Norwidem.

Przypisy

  1. Zarówno Boniecki jak i Uruski pomylili osoby pisząc w swoich herbarzach, że mężem Marianny był Józef Dziekoński (brat Kazimierza, też generał). Dopiero po znalezieniu oryginału aktu i kwerendy w aktach majątkowych Kazimierza, nie ma żadnych wątpliwości co do tego małżeństwa, co stwierdził L. Olczyk, genealog polski, przy opracowaniach dotyczących m.in. Dziekońskich osiadłych w szeroko pojętej Grodzieńszczyźnie w 2016 roku.
  2. Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931, s. 114.
  3. Bielecki R. "Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego" Tom 1, s. 405.
  4. Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 8.
  5. Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830.

Oceń: Kazimierz Dziekoński

★★★★★
Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:18