Józef Marian Sosnowski

---

Życiorys

Młodość i nauka

Józef Marian Sosnowski był potomkiem Jana Mariana, rzeźbiarza oraz antykwariusza, i Władysławy z rodziny Rybka. Uczył się w prywatnym gimnazjum filologicznym prowadzonym przez Tomasza Łepkowskiego, a następnie uczęszczał do Gimnazjum Męskiego Władysława Giżyckiego, gdzie uzyskał maturę w maju 1923 roku. W tym samym roku rozpoczął naukę na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Szybko jednak przeniósł się na Wydział Filozoficzny. Równolegle do studiów na UW angażował się w działalność Sekcji Dziennikarskiej Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1930 roku obronił pracę magisterską w zakresie pedagogiki, a dwa lata później uzyskał tytuł magistra filologii polskiej oraz dyplom nauczyciela szkół średnich ogólnokształcących.

Działalność niepodległościowa

Już jako 14-letni chłopiec, w listopadzie 1918 roku, w Warszawie przystąpił do działań związanych z rozbrajaniem Niemców. W lipcu 1920 roku, z własnej woli, wstąpił do Wojska Polskiego. Na początku pełnił rolę komendanta harcerskiej służby pomocniczej w gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. W sierpniu tego roku brał udział w walkach pod Radzyminem oraz Brześciu nad Bugiem w szeregach 201 pułku piechoty. Po demobilizacji we wrześniu wrócił do gimnazjum, a już wkrótce potem przystąpił do Organizacji PET, która działała w ramach Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. W 1924 roku został członkiem Koła Akademickiego ZMP „Zet”.

I wojna światowa, rok 1920 i „Zet”

Młody Sosnowski aktywnie uczestniczył w działaniach niepodległościowych, co z pewnością miało wpływ na dalsze decyzje w jego życiu.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej Józef Sosnowski włączył się w tajne nauczanie w Gimnazjum i Liceum im. Władysława IV. Na zlecenie władz konspiracyjnych utrzymywał kontakt z działaczami żydowskiego ruchu oporu. W 1942 roku rozpoczął pracę w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, kierując referatem wydawniczym. W trakcie powstania warszawskiego przebywał – obok BIP KG AK – w Śródmieściu, gdzie współredagował „Żołnierza Polskiego” i działał jako sprawozdawca wojenny III Wydziału Propagandy VI Oddziału Sztabu KG AK. W wrześniu 1944 roku awansował na porucznika oraz otrzymał Krzyż Walecznych. Po opuszczeniu Warszawy 7 października, spędził zimę w Międzyborowie.

Harcerstwo

16 kwietnia 1916 roku rozpoczął swoją drogę w Warszawskiej Drużynie Skautowej im. Cypriana Godebskiego (która później przyjęła nazwę 15. WDH). W swoim rozwoju był pod wpływem wybitnych działaczy ZHP, takich jak Jan Mauersberger oraz Tomasz Piskorski. W dniu 11 listopada 1918 roku, wspólnie z Tomaszem Piskorskim, uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w warszawskim garnizonie. W kwietniu 1919 roku został drużynowym 15. WDH, a następnie pełnił funkcję drużynowego 47. WDH im. Kazimierza Wielkiego oraz hufcowego X Hufca. Na I Zjeździe Oddziału Warszawskiego ZHP, mając zaledwie 17 lat, został wybrany na Kierownika Wydziału Propagandy, Prasy i Statystyki.

Praca pedagogiczna

Podczas studiów polonistycznych odbył dwuletnią praktykę w Państwowym Pedagogium im. Stanisława Konarskiego. Od 1933 roku pełnił funkcję nauczyciela w Państwowym Gimnazjum im. Władysława IV na warszawskiej Pradze. Po zakończeniu II wojny światowej, w pierwszych miesiącach 1945 roku, został podinspektorem oświaty w Grodzisku Mazowieckim. W 1948 roku powrócił do nauczania, a jego działalność obejmowała Gimnazjum i Liceum im. Władysława IV, Liceum Pedagogiczne im. W. Spasowskiego i Liceum Pedagogiczne im. F. Płaskowickiej. Był także pracownikiem warszawskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP). Po przekształceniu WSP w Uniwersytet Warszawski w 1956 roku, objął stanowisko adiunkta w katedrze Pedagogiki Społecznej, a następnie kierował Międzywydziałowym Studium Pedagogicznym UW.

Życie prywatne

Sosnowski dwukrotnie wchodził w związek małżeński: po raz pierwszy zawarł go w 1927 roku z Ireną Wróblewską (1902–1964), z którą miał syna Jana (1938–2008). Jego drugim małżeństwem, zawartym w 1965 roku, była Antonina z domu Stani (primo voto Lubicz-Borowską) (1923–1981). W 1974 roku przeszedł na emeryturę, a ostatecznie został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 8-8-8).

Odznaczenia

Józef Marian Sosnowski został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami w uznaniu jego zasług i wkładu w rozwój oraz obronę kraju. Oto najważniejsze z nich:

• srebrny Krzyż Zasługi (1932),
• złoty Krzyż Zasługi (1938, 1946),
• Krzyż Walecznych (1944),
• złoty Krzyż Harcerskiego Odznaczenia Honorowego „Za Zasługę” (1946),
• medal za Warszawę 1939–1945 (1957),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1971).

---

Oceń: Józef Marian Sosnowski

---