Maciej Nałęcz


Maciej Nałęcz, urodzony 27 kwietnia 1922 roku w Warszawie, to postać, której dorobek naukowy i społeczny odcisnął trwały ślad w polskiej nauce. Zmarł 6 lutego 2009 roku w tym samym mieście, a jego działalność przyczyniła się do rozwoju wielu dziedzin.

Był profesorem oraz doktorem inżynierem, a także członkiem Polskiej Akademii Nauk, w której to organizacji odegrał ważną rolę jako specjalista w zakresie biocybernetyki, inżynierii biomedycznej oraz elektrotechniki. Jako organizator i wieloletni dyrektor Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej Polskiej Akademii Nauk, miał ogromny wpływ na kształtowanie się tych obszarów badawczych w Polsce. W 2010 roku instytut przyjął jego imię, co jest świadectwem jego znaczenia dla tej instytucji oraz dla całej dziedziny naukowej.

Nałęcz był również członkiem polskiego Komitetu Narodowego do Spraw Współpracy ze Stałym Komitetem Konferencji Pugwash ds. Nauki i Spraw Międzynarodowych, co podkreśla jego zainteresowania międzynarodowe i dążenie do pokojowej współpracy w ramach nauki. Ponadto, sprawował mandat posła na Sejm PRL IX kadencji, angażując się w działalność polityczną w czasach swojego życia.

Życiorys

Maciej Nałęcz był synem Aleksandra i Stefanii. Młodzieńcze lata spędził w Stanach Zjednoczonych, gdzie zaczął swoją edukację. W 1930 roku wrócił do Polski; po kilku latach w Białymstoku kontynuował naukę w gimnazjum, a następnie w Liceum im. Władysława IV w Warszawie.

Wyjątkowo trudne czasy II wojny światowej przerwały jego naukę w drugiej klasie liceum o profilu matematyczno-fizycznym. W okresie okupacji przystąpił do nauki w liceum elektrotechnicznym II stopnia, co pozwoliło mu później na podjęcie studiów w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej. W 1944 roku został zmobilizowany do Wojska Polskiego, gdzie w 1 Armii dosłużył się stopnia starszego sierżanta; został zdemobilizowany w 1947 roku.

W roku następnym skupił się na swojej pracy magisterskiej, badając wpływ pól elektromagnetycznych na wzrost roślin, uczestnicząc w trzymiesięcznym „Letniej Szkole” (Foreign Students Summer Project) organizowanej przez Massachusetts Institute of Technology. W 1949 roku z sukcesem ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej.

W ciągu kolejnych lat Maciej Nałęcz skoncentrował swoje badania na elektrotechnice. W latach 1952–1956 pełnił funkcję Sekretarza Naukowego Komitetu Elektrotechniki Polskiej Akademii Nauk. W 1962 roku otrzymał nominację na stopień profesora nadzwyczajnego i zajął się rozwiązywaniem problemów związanych z automatyką, co zaowocowało między innymi organizacją Instytutu Automatyki PAN w Warszawie.

Do roku 1972 zajmował się badaniami z zakresu biocybernetyki oraz inżynierii biomedycznej. W 1967 roku został członkiem korespondentem PAN, a w 1974 roku członkiem rzeczywistym.

Badania profesora Nałęcza przyczyniły się do stworzenia polskiej sztucznej nerki i sztucznej trzustki. Prowadził także wyniki badań nad magnetokardiografem oraz mechanokardiografem halotronowym, jak również rozwinął biochemiczne metody oznaczania poziomu cukru we krwi.

Od 1972 roku uczestniczył w pracach Konferencji Pugwash. W 1973 roku został jej członkiem, a rok później wielokrotnie wybierano go na przewodniczącego Rady Międzynarodowej, w której to roli piastował łącznie 23 lata bez przerwy; zrezygnował z tej funkcji w 1997 roku, w tym samym roku wybrano go do Międzynarodowej Rady oraz Komitetu Wykonawczego Pugwash. Dodatkowo, w latach 1985–1989 nosił mandat posła na Sejm PRL.

Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z dnia 23 kwietnia 2002 roku, za wybitne zasługi w rozwoju polskiej nauki, został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. W przeszłości uhonorowano go również Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą, a także Krzyżem Oficerskim (1964) i Kawalerskim (1959) tegoż orderu, a także Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1977) i II klasy, Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), a także odznaczeniami medalowymi, w tym Złotym (1975), Srebrnym (1971) i Brązowym (1968) Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”.

Maciej Nałęcz spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 233-4-17).

Przypisy

  1. MirosławM. Dąbrowski, The emergence and development of the Electrical Engineering Committee of the Polish Academy of Sciences, „Archives of Electrical Engineering”, 62 (1), 2013, s. 179–182, DOI: 10.2478/aee-2013-0013, ISSN 0004-0746 [dostęp 05.06.2022 r.]
  2. a b Maciej Nałęcz. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 10.03.2021 r.]
  3. Cmentarz Stare Powązki: MACIEJ NAŁĘCZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 15.05.2020 r.]
  4. Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
  5. M.P. z 2002 r. nr 30, poz. 478.
  6. M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450.

Oceń: Maciej Nałęcz

Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:19