Joanna Sobolewska-Pyz

---

Życiorys

Joanna Sobolewska-Pyz przyszła na świat 31 lipca 1939 roku w Warszawie, jako córka Tadeusza Grynszpana, który zmarł w 1943 roku, oraz Haliny z d. Zylberbart, urodzonej w 1914 a zmarłej w 1943 roku. W czasach niemieckiej okupacji, rodzina Grynszpanów, będąc Żydami, mieszkała w warszawskim getcie.

W kwietniu 1943 roku, Joanna miała tragiczne doświadczenia związane z losami swoich rodziców, którzy trafili na Umschlagplatz. Natomiast Joanna została uratowana przez granatowego policjanta, który przeniósł ją na aryjską stronę Warszawy, dokładnie dzień przed wybuchem powstania w getcie. W początkowym okresie po ucieczce zamieszkała u nauczycielki swojej matki, a już 2 maja znalazła się pod opieką Anastazji (1899–1958) oraz Waleriana (1897–1965) Sobolewskich, którzy przyjęli ją do swojej rodziny poprzez adopcję.

Warto wspomnieć, że w 2006 roku oboje Sobolewskich została uhonorowani pośmiertnie medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za swoje heroiczne czyny. Po zakończeniu działań wojennych, rodzina Sobolewskich mieszkała w Warszawie, a następnie przeniosła się do Milanówka, by uniknąć potencjalnego niebezpieczeństwa związane z doniesieniami.

Ciekawostką jest, że Joanna nie była świadoma faktu, iż jej ciotka oraz babka przeżyły wojnę aż do momentu, gdy dowiedziała się o swoim żydowskim pochodzeniu w wieku 18 lat. Joanna ukończyła studia w zakresie socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie później związała swoją zawodową karierę.

Działalność społeczna

W 1991 roku Joanna Sobolewska-Pyz była jednym z założycieli Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, które stanowi dla wielu symbol zaangażowania w prawdę o trudnej historii Szoa. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej, a przez sześć lat, od 2012 do 2018, przewodniczyła temu stowarzyszeniu. Dzięki jej aktywności, prawda o Holocaustzie zyskiwała nowe oblicze, a pamięć o zapomnianych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata była skutecznie przywracana.

Brała udział w licznych debatach oraz spotkaniach, wykorzystując media do szerzenia wiedzy na temat Holokaustu. Wspólnie z Elżbietą Ficowską oraz ks. Romualdem Jakubem Wekslerem-Waszkinelem, współtworzyła spektakl-spotkanie pt. „Matki”, w reżyserii Pawła Passiniego, na podstawie tekstu Patrycji Dołowy. Spektakl powstał według idei Gołdy Tencer i został wyprodukowany przez Teatr Żydowski.

Kolejnym znaczącym projektem, który zrealizowała, była wystawa „Moi żydowscy rodzice, moi polscy rodzice”. Została ona stworzona we współpracy z SDH oraz instytucjami takimi jak Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Fundacją im. Róży Luksemburg, Fundacją Shalom, Austriackim Forum Kultury, a także wieloma innymi organizacjami. Wystawa miała swoje miejsce w Warszawie, w Muzeum Polin i podczas Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, jak również w Kielcach oraz Łodzi, gdzie zyskała dużą popularność towarzyszoną publikacją albumu.

Joanna Sobolewska-Pyz była również członkiem komitetu Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie oraz prowadziła korespondencję z prof. Michałem Głowińskim. Jej wiedza i doświadczenie zaowocowały końcowym udziałem jako autora rozdziału w książce „Dzieci Holocaustu mówią”, redagowanej przez Jakuba Gutenbauma oraz Agnieszkę Latałę, która ukazała się w polskiej wersji w 2001 roku, a pięć lat później w wersji angielskiej, wydanej przez Northwestern University Press jako „The Last Eyewitnesses, Volume 2: The Children of the Holocaust Speak”. Joanna była również redaktorką antologii wspomnieniowej pt. „Zapukali do drzwi”.

Jej doświadczenia związane z II wojną światową zostały uwiecznione w zbiorach United States Holocaust Memorial Museum oraz Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Udzieliła wywiadu Remigiuszowi Grzeli, który został opublikowany w książce „Obecność. Rozmowy” w 2015 roku. W uznaniu jej wyjątkowej pracy oraz wpływu na pamięć o Holokauście, Joanna została wyróżniona Nagrodą Femina Bona przyznawaną przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego. W dniu 29 listopada 2017 roku, inaugurowując ważne wydarzenie, odebrała nagrodę specjalną od Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w imieniu Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu.

Życie prywatne

Nazywana Inką, Joanna Sobolewska-Pyz miała ciekawą rodzinę. Jest spokrewniona z Felicją Czerniaków, która była żoną Adama Czerniakowa, znanego prezesa warszawskiego Judenratu. Razem z mężem Julianem wychowują jednego syna.

---

Oceń: Joanna Sobolewska-Pyz

---