Edward Goldstein

---

Życiorys

Edward Goldstein przyszedł na świat 14 listopada 1844 roku w Warszawie. Już w 1862 roku wziął udział w organizacji mszy św. w kościele św. Krzyża, upamiętniającej rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Jego aktywność w stolicy wkrótce doprowadziła do konieczności opuszczenia miasta. Po aresztowaniu w Berlinie, po zwolnieniu przebył przez Hamburg oraz Londyn, aż dotarł do Paryża. Niestety, na żądanie ambasady rosyjskiej musiał opuścić to miasto i udał się do Turynu, gdzie rozpoczął studia na uniwersytetach.

W 1863 roku w Krakowie włączył się do walki w powstaniu styczniowym. Zaciągnął się do oddziału żuawów śmierci i brał udział w bitwach, takich jak te pod Chrobrzem oraz Grochowiskami, gdzie odniósł rany. Po leczeniu w Krakowie, jako sekretarz Wierzejskiego, wyruszył do Lwowa, ale po drodze znów został aresztowany. Jego kara trwała półtora roku, po którym przetransportowano go do Königgrätz. Tam udało mu się uciec po dwóch tygodniach, a następnie, przez Zurych i Lugano, powrócił do Paryża, gdzie uzyskał pozwolenie na osiedlenie się.

W Paryżu zajął się nauką, kształcąc się w dziedzinie medycyny oraz antropologii. Został lekarzem w IX Dzielnicy, a jednocześnie pracował w Muzeum Nauk Przyrodniczych, pełniąc funkcję preparatora w Muzeum Historii Naturalnej. Tam nawiązał współpracę z Paul’em Brocią, a jego badania z zakresu antropologii zyskały uznanie we Francji. Oprócz tego zarabiał jako profesor nauk przyrodniczych i języka francuskiego, a także działał jako przysięgły znawca sztuki przy Trybunale Apelacyjnym w Paryżu. W ramach uznania za swoje osiągnięcia, na wniosek dziekana Sorbony został odznaczony krzyżem oficerskim.

Goldstein przez trzy lata organizował Musée Cernuschi, które zostało otwarte w 1898 roku. Po tym okresie powrócił do Krakowa, gdzie z mimo trudności finansowych samodzielnie kolekcjonował unikalne dzieła sztuki. W 1909 roku przekazał swój zbiór miastu Kraków. W maju tego samego roku objął funkcję kustosza w Muzeum Narodowym, a potem wrócił do Paryża, aby kontynuować swoje prace kolekcjonerskie. Po wybuchu I wojny światowej, z powodu trudnej sytuacji nie miał możliwości powrotu do Krakowa. Znaleziony w trudnych warunkach, nie chciał sprzedać swoich zbiorów, twierdząc, że nie są one już jego, lecz powinny być przekazane do Krakowa. Zmarł 24 sierpnia 1920 roku w przytułku polskiego zakładu dobroczynnego św. Kazimierza, do którego trafił dzięki staraniom Władysława Mickiewicza.

---

Oceń: Edward Goldstein

---