Janusz Kałużny

---

Życiorys

Ukończył studia astronomiczne na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w 1980 r. i swoje pierwsze obserwacje prowadził w Obserwatorium Astronomicznym w Ostrowiku. Jego kariera naukowa rozpoczęła się pod czujnym okiem Sławomira Rucińskiego. Na początku skoncentrował swoje zainteresowania na układach kontaktowych typu W UMa, co zaowocowało obroną rozprawy doktorskiej w 1985 roku.

Lata 1986 i 1987 spędził na stażu podoktorskim w Space Telescope Science Institute (STScI), gdzie miał okazję zapoznać się z nowoczesną techniką obserwacyjną – fotometrią CCD. Umiejętności te doprowadziły go do pozycji jednego z najważniejszych specjalistów w tej dziedzinie na świecie. Jego zainteresowania w STScI skupiały się na układach podwójnych znajdujących się w gromadach gwiazdowych, co stało się motywem przewodnim jego działalności naukowej.

Na początku lat dziewięćdziesiątych, jako doświadczony fotometrysta, wziął udział w uruchamianiu projektu OGLE, którego efektem była ogromna liczba odkryć, stanowiących jedno z największych polskich osiągnięć naukowych ostatnich dwóch dekad.

W ramach swojego projektu obserwacyjnego Cluster AgeS Experiment (CASE), realizowanego we współpracy z Carnegie Observatories, opracował oraz wdrożył metodę wyznaczania odległości i wieku gromad kulistych, opartą na obserwacjach rozdzielonych układów podwójnych, zaproponowaną przez prof. Bohdana Paczyńskiego. Razem ze swoim zespołem zdobył unikalne dane, które umożliwiły weryfikację teorii budowy i ewolucji gwiazd drugiej populacji oraz orzekanie o przynależności gwiazd do gromady na podstawie ruchów własnych.

Jednym z jego najważniejszych osiągnięć naukowych było usunięcie rozbieżności między wiekiem Wszechświata opartym na obserwacjach kosmologicznych a wiekiem najstarszych gromad kulistych.

Habilitację uzyskał w roku 1994, a tytuł profesora przyznano mu w 1998 roku. Początkowo pracował w Obserwatorium Astronomicznym Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, a później jako profesor zwyczajny w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Był aktywnym członkiem Międzynarodowej Unii Astronomicznej, pełniąc rolę członka Komitetu Organizacyjnego Division V Commission 42 Close Binary Stars oraz uczestnicząc w Division V Variable Stars. Ponadto, działał w Komitecie Astronomii Polskiej Akademii Nauk i był przedstawicielem Polski w Naukowej Grupie Roboczej SALT, poświęconej Wielkiemu Teleskopowi Południowoafrykańskiemu. Brał również udział w projektach naukowych takich jak OGLE, DIRECT i CASE.

W swoim dorobku ma prawie 300 publikacji naukowych, które zostały cytowane ponad 6000 razy. W trakcie swojej kariery wypromował osiem doktorów i był recenzentem wielu prac doktorskich. Ponadto, wielokrotnie, w latach 1984, 1985, 1986, 1990 i 1991, zdobywał Nagrodę Młodych Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, przyznawaną naukowcom do 35 roku życia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie astronomii. W 2007 roku otrzymał prestiżową nagrodę 'MISTRZ’ Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

---

Oceń: Janusz Kałużny

---