Joanna Chmielewska


Joanna Chmielewska, znana także jako Irena Barbara Kuhn z domu Becker, to znacząca postać polskiej kultury, która przyszła na świat 2 kwietnia 1932 roku w Warszawie i opuściła ten świat 7 października 2013 roku, również w stolicy Polski.

Jako architektka i utalentowana pisarka, stała się autorką wielu cenionych powieści sensacyjnych, kryminalnych oraz komedii obyczajowych. Jej talent nie ograniczał się jedynie do dorosłej literatury, bowiem tworzyła również książki dedykowane dzieciom i młodzieży.

Nie można zignorować faktu, że dzieła Chmielewskiej zdobyły szerokie uznanie nie tylko w Polsce, ale także poza jej granicami. Jej książki przetłumaczone zostały na co najmniej jedenaście języków, co świadczy o ich popularności i uniwersalnym przesłaniu. Należą do nich języki takie jak: rosyjski, bułgarski, litewski, łotewski, estoński, czeski, słowacki, gruziński, szwedzki, niemiecki oraz hiszpański.

Życiorys

Joanna Chmielewska spędziła swoje najwcześniejsze lata w Grójcu oraz Warszawie. Od najmłodszych lat była zapaloną czytelniczką, marząc o tym, by w przyszłości stworzyć własną powieść. Począc, uczęszczała do szkoły powszechnej, a w 1943 roku trafiła do internatu prowadzonego przez Siostry Zmartwychwstanki znajdującego się na warszawskim Żoliborzu. Później kontynuowała naukę w gimnazjum, a następnie rodzina przeniosła się na jakiś czas do Bytomia, skąd szybko wróciła do Grójca. Okazało się, że zasiadła w tej samej klasie co jej dawna koleżanka, Janka, która w późniejszych latach ukończyła historię na Uniwersytecie Warszawskim. W ten sposób nawiązała z nią przyjaźń, a Janka była inspiracją dla niektórych postaci w pracach Chmielewskiej, podobnie jak członkowie jej rodziny. Wiele inspiracji wzięła również z grona nauczycieli, co uwieczniła w swoim dziele pt. Zwyczajne życie.

Choć rodzina pragnęła, by Joanna została lekarką, uczęszczając do liceum zaczęła interesować się architekturą i ostatecznie podjęła studia w tej dziedzinie. W czasie nauki w szkole średniej poznała swojego przyszłego męża, Stanisława. Wkrótce znalazła się w sytuacji, gdy zaszła w ciążę, co zakończyło się małżeństwem. Rozpoczęła studia jako mężatka, a w 1951 roku na świat przyszedł jej pierwszy syn.

Joanna Chmielewska zdobyła tytuł inżyniera architekta po ukończeniu studiów na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Pracowała w takich instytucjach jak Samodzielna Pracownia Architektoniczno-Budowlana „Blok”, Energoprojekt oraz Biuro Projektów „Stolica”. Była również zaangażowana w budowę Domu Chłopa. Tematy związane z tym okresem jej życia znalazły odzwierciedlenie w później pisanych powieściach.

Debiut literacki Chmielewskiej miał miejsce w 1958 roku w magazynie „Kultura i Życie”, gdzie zaczynała jako prozaik. Następnie publikowała w „Kulturze i Sztuce” teksty związane z architekturą wnętrz. Przełomowy rok 1964 przyniósł jej debiut książkowy z sensacyjną powieścią Klin. Od 1970 roku w pełni poświęciła się pisarskiej twórczości. Jej prace osiągnęły niespotykaną popularność – łączny nakład powieści w Polsce przekroczył 6 milionów egzemplarzy, natomiast w Rosji, gdzie była uznawana za najpoczytniejszą autorkę zagraniczną, osiągnęło to 8 milionów. Książki Chmielewskiej tłumaczono łącznie aż 107 razy na różne języki.

3 maja 2004 roku Joanna Chmielewska została uhonorowana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Życie prywatne

Joanna Chmielewska była żoną Stanisława Jana Kuhna, który przyszedł na świat w 1929 roku. Związek ten zaowocował dwoma synami: Jerzym, który urodził się w 1951 roku, oraz Stanisławem Robertem, znanym głównie jako Robert, urodzonym w 1956 roku.

Niestety, życie Joanny zakończyło się 7 października 2013 roku w Warszawie. Jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w cmentarzu Powązkowskim, gdzie została pochowana 14 października 2013 roku, na kwaterze H-5-20.

Genealogia

Genealogia Joanny Chmielewskiej ukazuje fascynujące powiązania rodzinne, które sięgają daleko w przeszłość. Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca jej przodków, ich daty życia oraz małżeństwa, co pozwala na lepsze zrozumienie drzewa genealogicznego tej wyjątkowej postaci.

_
Prapradziadkowie

Józef Becker
(1808-?)
∞ 08.09.1844
Marianna Maur (1817-?)

Ignacy Borkowski
(01.10.1820-?)
∞ 06.08.1843
Julianna Michalak (1821-?)

Wojciech Koch
(1817-12.04.1877)
∞?
Rozalia Wasilewska (?-?)

Józef Walenty Szwartz (03.02.1826-?)
∞ 22.01.1854
Joanna Luzińska
(10.05.1829-?)

Wawrzyniec Knopocki
(06.08.1832-8.10.1904)
∞ 26.02.1854
Józefa Dziędziela
(17.03.1836-13.04.1869)

Antoni Dąbrowski (12.05.1833-?)
∞ 02.02.1852
Małgorzata Kuza (31.05.1829-01.05.1880)

Franciszek Wojtyra (1822-29.07.1877)
∞ 26.02.1843
Urszula Gnaś (1821-6.11.1892)

Szpitalewski
∞?
NN

Pradziadkowie

Karol Bogumił Becker (1850-?)
∞ 07.10.1876
Julianna Borkowska (1851-10.04.1927)

Antoni Koch(?-?)
∞ 1882
Paulina Magdalena Szwartz (21.06.1862-?)

Ludwik Knopocki (23.08.1862-?)
∞ 24.09.1885
Józefa Dąbrowska (20.10.1862-?)

Bartłomiej Wojtyra (12.08.1854-?)
∞?
Katarzyna Szpitalewska (ok. 1864-?)

Dziadkowie

Paweł Becker (14.01.1883-19.06.1927)
∞ przed 1906
Helena Koch (16.05.1883-15.11.1959)

Franciszek Knopacki (13.11.1889-21.06.1946)
∞ 4.10.1908
Paulina Wojtyra (6.02.1886-?)

Rodzice

Jan Becker (1906-11.03.1983)
∞ przed 1932
Janina Knopacka (1909-1993)

Joanna Chmielewska (02.04.1932-07.10.2013)

Twórczość

W kontekście twórczości Joanny Chmielewskiej, warto zaznaczyć, że jej dorobek literacki obfituje w wiele publikacji, w tym powieści, cykle dla młodzieży, książki dla dzieci oraz poradniki. Wyjątkowe osiągnięcia artystki można dostrzec w różnorodnych gatunkach literackich, które z łatwością przyciągają uwagę czytelników.

Literatura piękna (dla dorosłych)

  • 1964: Klin (ekranizacja Lekarstwo na miłość, reż. Jan Batory),
  • 1966: Wszyscy jesteśmy podejrzani,
  • 1969: Krokodyl z Kraju Karoliny,
  • 1972: Całe zdanie nieboszczyka,
  • 1973: Lesio,
  • 1974: Wszystko czerwone,
  • 1975: Romans wszechczasów,
  • 1976: Boczne drogi,
  • 1977: Upiorny legat (ekranizacja Skradziona kolekcja, reż. Jan Batory),
  • 1979: Studnie przodków,
  • 1990: Szajka bez końca,
  • 1990: Dzikie białko,
  • 1992: Wyścigi,
  • 1992: Tajemnica,
  • 1993: Drugi wątek,
  • 1993: Florencja, córka Diabła,
  • 1993: Zbieg okoliczności,
  • 1994: Jeden kierunek ruchu,
  • 1995: Lądowanie w Garwolinie,
  • 1995: Duża polka,
  • 1996: Dwie głowy i jedna noga,
  • 1996: Wielki diament, tom 1,
  • 1996: Wielki diament, tom 2,
  • 1997: Hazard,
  • 1997: Krowa niebiańska,
  • 1998: Harpie,
  • 1998: Złota mucha,
  • 1999: Depozyt,
  • 1999: Najstarsza prawnuczka,
  • 2000: Przeklęta bariera,
  • 2000: Książka poniekąd kucharska,
  • 2001: Trudny trup,
  • 2002: (Nie)boszczyk mąż,
  • 2002: Pech,
  • 2003: Babski motyw,
  • 2003: Bułgarski bloczek,
  • 2004: Kocie worki,
  • 2005: Mnie zabić,
  • 2005: Zapalniczka w antologii Trupy polskie,
  • 2006: Krętka Blada,
  • 2007: Zapalniczka (rozwinięcie opowiadania Zapalniczka, wydanego w 2005 w zbiorze opowiadań Trupy polskie),
  • 2007: Rzeź bezkręgowców,
  • 2009: Porwanie,
  • 2010: Byczki w pomidorach,
  • 2011: Gwałt,
  • 2012: Krwawa zemsta,
  • 2013: Zbrodnia w efekcie.

Literatura piękna (cykle dla młodzieży)

  • 1974: Zwyczajne życie,
  • 1976: Większy kawałek świata,
  • 1979: Nawiedzony dom,
  • 1981: Wielkie zasługi,
  • 1983: Duch (wydany później, po lekkiej zmianie, wraz z kilkoma innymi opowieściami jako Ślepe szczęście),
  • 1988: Skarby,
  • 1990: Ślepe szczęście,
  • 1991: 2/3 sukcesu,
  • 1993: Wszelki wypadek.

Dla dzieci

  • 1994: Pafnucy,
  • 2003: Las Pafnucego.

Poradniki

  • 1996: Jak wytrzymać z mężczyzną,
  • 1996: Jak wytrzymać ze współczesną kobietą,
  • 2001: Jak wytrzymać ze sobą nawzajem,
  • 2005: Przeciwko babom!,
  • 2007: Traktat o odchudzaniu.

Autobiograficzne

  • 1993: Autobiografia, tom 1 – Dzieciństwo,
  • 1994: Autobiografia, tom 2 – Pierwsza młodość,
  • 1994: Autobiografia, tom 3 – Druga młodość,
  • 1994: Autobiografia, tom 4 – Trzecia młodość,
  • 1994: Autobiografia, Wieczna młodość – aneks do wszystkich pozostałych (w 2000 ukazał się jako tom 5 – Wtórna młodość),
  • 2000: Autobiografia, tom 5 – Wtórna młodość,
  • 2006: Autobiografia, tom 6 – Stare próchno,
  • 2008: Autobiografia, tom 7 – Okropności,
  • 2013: Życie (nie)całkiem spokojne.

Słuchowiska

Joanna Chmielewska, znana polska autorka, ma na swoim koncie wiele interesujących słuchowisk, które przyciągają uwagę słuchaczy. Oto lista niektórych z nich:

  • Lesio,
  • Całe zdanie nieboszczyka,
  • Krokodyl z kraju Karoliny,
  • Wszystko czerwone,
  • Klin,
  • Dzikie białko,
  • Wielki Diament cz. 1,
  • Wielki Diament cz. 2,
  • Wielki Diament cz. 3,
  • Romans wszech czasów,
  • Boczne drogi,
  • Kocie worki,
  • Pech,
  • Najstarsza prawnuczka cz. 1,
  • Najstarsza prawnuczka cz. 2,
  • Przeklęta bariera cz. 1,
  • Przeklęta bariera cz. 2,
  • (Nie)Boszczyk mąż cz. 1,
  • (Nie)Boszczyk mąż cz. 2,
  • Złota mucha,
  • Zapalniczka,
  • Studnie przodków,
  • Wszyscy jesteśmy podejrzani,
  • Krowa niebiańska,
  • Depozyt cz. 1,
  • Depozyt cz. 2.

Ekranizacje

Joanna Chmielewska jest autorką, której twórczość znalazła odzwierciedlenie w wielu adaptacjach filmowych. W związku z tym, istnieje kategoria dotycząca Filmowych adaptacji utworów Joanny Chmielewskiej, co świadczy o jej wpływie na polski świat kina. Poniżej wymienione są niektóre z ekranizacji opartych na jej książkach:

  • Lekarstwo na miłość – na podstawie powieści Klina,
  • Skradziona kolekcja – inspirowana Upiornym legatem,
  • Kim jesteś kochanie – spektakl telewizyjny oparty na Romansie wszechczasów,
  • Randka z diabłem – adaptacja w formie teatru telewizji, wywodząca się z powieści Wszyscy jesteśmy podejrzani,
  • Całe zdanie nieboszczyka – rosyjski serial pod oryginalnym tytułem Czto skazał pokojnik (powstała również zmieniona wersja kinowa, która ostatecznie nie została wyemitowana),
  • Pan ili propał – rosyjska ekranizacja powieści Wszystko czerwone.

Wszystkie te adaptacje pokazują, jak różnorodna i bogata jest twórczość Chmielewskiej, dostarczając widzom niezapomnianych wrażeń.

Nagrody

Joanna Chmielewska, znana polska pisarka, zdobyła liczne wyróżnienia w trakcie swojej kariery. Wśród najważniejszych możemy wymienić:

  • zdobycie nagrody As Empiku w roku 2000,
  • Nagrodę Wielkiego Kalibru w 2006 roku, która została przyznana za jej osiągnięcia w zakresie tworzenia literatury kryminalnej.

Przypisy

  1. Zmarła pisarka Joanna Chmielewska. PolskieRadiopl, 07.10.2013 r.
  2. Joanna Chmielewska nie żyje. Jej kryminały bawiły pokolenia. wyborcza.pl. [dostęp 07.10.2013 r.]
  3. Pogrzeb Joanny Chmielewskiej. Autorka kryminałów spoczęła na Powązkach. warszawa.naszemiasto.pl. [dostęp 14.10.2013 r.]
  4. Agnieszka Dajbor: Hanka Bielicka współczesnej literatury. Gazeta Wyborcza, 18.10.1995 r.
  5. (asz): Joanna Chmielewska kończy 75 lat. [w:] Gazeta Wyborcza [online]. 02.04.2007 r. [dostęp 15.06.2007 r.]
  6. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Pierwsza młodość. Warszawa: Vers, 1994 r.
  7. Joanna Chmielewska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 16.06.2008 r.]
  8. BiBik – pismo MBP w Łodzi. [dostęp 15.06.2008 r.]
  9. DSP, Studnie przodków, Warszawa: Czytelnik, 1979 r.
  10. Joanna J. Chmielewska, Duża półka, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1995 r.
  11. Joanna J. Chmielewska, Dwie głowy i jedna noga, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996 r.
  12. Joanna J. Chmielewska, Hazard, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1997 r.
  13. Joanna J. Chmielewska, Krętka blada, Warszawa: Kobra, 2006 r.
  14. Joanna J. Chmielewska, Rzeź bezkręgowców, Warszawa: Kobra, 2007 r.
  15. Joanna J. Chmielewska, Porwanie, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2009 r.
  16. Joanna J. Chmielewska, Byczki w pomidorach, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2010 r.
  17. Joanna J. Chmielewska, Gwałt, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2011 r.
  18. Joanna J. Chmielewska, Krwawa zemsta, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2012 r.
  19. Joanna J. Chmielewska, Zbrodnia w efekcie, Wydanie I, Warszawa, 2012 r.
  20. Joanna J. Chmielewska, Każdy ma swoje tajemnice, Warszawa: Klin, 2012 r.
  21. Lekarstwo na miłość w bazie filmpolski.pl
  22. Skradziona kolekcja w bazie filmpolski.pl
  23. Kim jesteś kochanie w bazie filmpolski.pl
  24. Randka z diabłem w bazie filmpolski.pl
  25. Całe zdanie nieboszczyka w bazie filmpolski.pl

Oceń: Joanna Chmielewska

Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:8