Joanna Chmielewska, znana także jako Irena Barbara Kuhn z domu Becker, to znacząca postać polskiej kultury, która przyszła na świat 2 kwietnia 1932 roku w Warszawie i opuściła ten świat 7 października 2013 roku, również w stolicy Polski.
Jako architektka i utalentowana pisarka, stała się autorką wielu cenionych powieści sensacyjnych, kryminalnych oraz komedii obyczajowych. Jej talent nie ograniczał się jedynie do dorosłej literatury, bowiem tworzyła również książki dedykowane dzieciom i młodzieży.
Nie można zignorować faktu, że dzieła Chmielewskiej zdobyły szerokie uznanie nie tylko w Polsce, ale także poza jej granicami. Jej książki przetłumaczone zostały na co najmniej jedenaście języków, co świadczy o ich popularności i uniwersalnym przesłaniu. Należą do nich języki takie jak: rosyjski, bułgarski, litewski, łotewski, estoński, czeski, słowacki, gruziński, szwedzki, niemiecki oraz hiszpański.
Życiorys
Joanna Chmielewska spędziła swoje najwcześniejsze lata w Grójcu oraz Warszawie. Od najmłodszych lat była zapaloną czytelniczką, marząc o tym, by w przyszłości stworzyć własną powieść. Począc, uczęszczała do szkoły powszechnej, a w 1943 roku trafiła do internatu prowadzonego przez Siostry Zmartwychwstanki znajdującego się na warszawskim Żoliborzu. Później kontynuowała naukę w gimnazjum, a następnie rodzina przeniosła się na jakiś czas do Bytomia, skąd szybko wróciła do Grójca. Okazało się, że zasiadła w tej samej klasie co jej dawna koleżanka, Janka, która w późniejszych latach ukończyła historię na Uniwersytecie Warszawskim. W ten sposób nawiązała z nią przyjaźń, a Janka była inspiracją dla niektórych postaci w pracach Chmielewskiej, podobnie jak członkowie jej rodziny. Wiele inspiracji wzięła również z grona nauczycieli, co uwieczniła w swoim dziele pt. Zwyczajne życie.
Choć rodzina pragnęła, by Joanna została lekarką, uczęszczając do liceum zaczęła interesować się architekturą i ostatecznie podjęła studia w tej dziedzinie. W czasie nauki w szkole średniej poznała swojego przyszłego męża, Stanisława. Wkrótce znalazła się w sytuacji, gdy zaszła w ciążę, co zakończyło się małżeństwem. Rozpoczęła studia jako mężatka, a w 1951 roku na świat przyszedł jej pierwszy syn.
Joanna Chmielewska zdobyła tytuł inżyniera architekta po ukończeniu studiów na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Pracowała w takich instytucjach jak Samodzielna Pracownia Architektoniczno-Budowlana „Blok”, Energoprojekt oraz Biuro Projektów „Stolica”. Była również zaangażowana w budowę Domu Chłopa. Tematy związane z tym okresem jej życia znalazły odzwierciedlenie w później pisanych powieściach.
Debiut literacki Chmielewskiej miał miejsce w 1958 roku w magazynie „Kultura i Życie”, gdzie zaczynała jako prozaik. Następnie publikowała w „Kulturze i Sztuce” teksty związane z architekturą wnętrz. Przełomowy rok 1964 przyniósł jej debiut książkowy z sensacyjną powieścią Klin. Od 1970 roku w pełni poświęciła się pisarskiej twórczości. Jej prace osiągnęły niespotykaną popularność – łączny nakład powieści w Polsce przekroczył 6 milionów egzemplarzy, natomiast w Rosji, gdzie była uznawana za najpoczytniejszą autorkę zagraniczną, osiągnęło to 8 milionów. Książki Chmielewskiej tłumaczono łącznie aż 107 razy na różne języki.
3 maja 2004 roku Joanna Chmielewska została uhonorowana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Życie prywatne
Joanna Chmielewska była żoną Stanisława Jana Kuhna, który przyszedł na świat w 1929 roku. Związek ten zaowocował dwoma synami: Jerzym, który urodził się w 1951 roku, oraz Stanisławem Robertem, znanym głównie jako Robert, urodzonym w 1956 roku.
Niestety, życie Joanny zakończyło się 7 października 2013 roku w Warszawie. Jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w cmentarzu Powązkowskim, gdzie została pochowana 14 października 2013 roku, na kwaterze H-5-20.
Genealogia
Genealogia Joanny Chmielewskiej ukazuje fascynujące powiązania rodzinne, które sięgają daleko w przeszłość. Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca jej przodków, ich daty życia oraz małżeństwa, co pozwala na lepsze zrozumienie drzewa genealogicznego tej wyjątkowej postaci.
_ | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Prapradziadkowie | Józef Becker | Ignacy Borkowski | Wojciech Koch | Józef Walenty Szwartz (03.02.1826-?) | Wawrzyniec Knopocki | Antoni Dąbrowski (12.05.1833-?) | Franciszek Wojtyra (1822-29.07.1877) | Szpitalewski |
Pradziadkowie | Karol Bogumił Becker (1850-?) | Antoni Koch(?-?) | Ludwik Knopocki (23.08.1862-?) | Bartłomiej Wojtyra (12.08.1854-?) | ||||
Dziadkowie | Paweł Becker (14.01.1883-19.06.1927) | Franciszek Knopacki (13.11.1889-21.06.1946) | ||||||
Rodzice | Jan Becker (1906-11.03.1983) | |||||||
Joanna Chmielewska (02.04.1932-07.10.2013) |
Twórczość
W kontekście twórczości Joanny Chmielewskiej, warto zaznaczyć, że jej dorobek literacki obfituje w wiele publikacji, w tym powieści, cykle dla młodzieży, książki dla dzieci oraz poradniki. Wyjątkowe osiągnięcia artystki można dostrzec w różnorodnych gatunkach literackich, które z łatwością przyciągają uwagę czytelników.
Literatura piękna (dla dorosłych)
- 1964: Klin (ekranizacja Lekarstwo na miłość, reż. Jan Batory),
- 1966: Wszyscy jesteśmy podejrzani,
- 1969: Krokodyl z Kraju Karoliny,
- 1972: Całe zdanie nieboszczyka,
- 1973: Lesio,
- 1974: Wszystko czerwone,
- 1975: Romans wszechczasów,
- 1976: Boczne drogi,
- 1977: Upiorny legat (ekranizacja Skradziona kolekcja, reż. Jan Batory),
- 1979: Studnie przodków,
- 1990: Szajka bez końca,
- 1990: Dzikie białko,
- 1992: Wyścigi,
- 1992: Tajemnica,
- 1993: Drugi wątek,
- 1993: Florencja, córka Diabła,
- 1993: Zbieg okoliczności,
- 1994: Jeden kierunek ruchu,
- 1995: Lądowanie w Garwolinie,
- 1995: Duża polka,
- 1996: Dwie głowy i jedna noga,
- 1996: Wielki diament, tom 1,
- 1996: Wielki diament, tom 2,
- 1997: Hazard,
- 1997: Krowa niebiańska,
- 1998: Harpie,
- 1998: Złota mucha,
- 1999: Depozyt,
- 1999: Najstarsza prawnuczka,
- 2000: Przeklęta bariera,
- 2000: Książka poniekąd kucharska,
- 2001: Trudny trup,
- 2002: (Nie)boszczyk mąż,
- 2002: Pech,
- 2003: Babski motyw,
- 2003: Bułgarski bloczek,
- 2004: Kocie worki,
- 2005: Mnie zabić,
- 2005: Zapalniczka w antologii Trupy polskie,
- 2006: Krętka Blada,
- 2007: Zapalniczka (rozwinięcie opowiadania Zapalniczka, wydanego w 2005 w zbiorze opowiadań Trupy polskie),
- 2007: Rzeź bezkręgowców,
- 2009: Porwanie,
- 2010: Byczki w pomidorach,
- 2011: Gwałt,
- 2012: Krwawa zemsta,
- 2013: Zbrodnia w efekcie.
Literatura piękna (cykle dla młodzieży)
- 1974: Zwyczajne życie,
- 1976: Większy kawałek świata,
- 1979: Nawiedzony dom,
- 1981: Wielkie zasługi,
- 1983: Duch (wydany później, po lekkiej zmianie, wraz z kilkoma innymi opowieściami jako Ślepe szczęście),
- 1988: Skarby,
- 1990: Ślepe szczęście,
- 1991: 2/3 sukcesu,
- 1993: Wszelki wypadek.
Dla dzieci
- 1994: Pafnucy,
- 2003: Las Pafnucego.
Poradniki
- 1996: Jak wytrzymać z mężczyzną,
- 1996: Jak wytrzymać ze współczesną kobietą,
- 2001: Jak wytrzymać ze sobą nawzajem,
- 2005: Przeciwko babom!,
- 2007: Traktat o odchudzaniu.
Autobiograficzne
- 1993: Autobiografia, tom 1 – Dzieciństwo,
- 1994: Autobiografia, tom 2 – Pierwsza młodość,
- 1994: Autobiografia, tom 3 – Druga młodość,
- 1994: Autobiografia, tom 4 – Trzecia młodość,
- 1994: Autobiografia, Wieczna młodość – aneks do wszystkich pozostałych (w 2000 ukazał się jako tom 5 – Wtórna młodość),
- 2000: Autobiografia, tom 5 – Wtórna młodość,
- 2006: Autobiografia, tom 6 – Stare próchno,
- 2008: Autobiografia, tom 7 – Okropności,
- 2013: Życie (nie)całkiem spokojne.
Słuchowiska
Joanna Chmielewska, znana polska autorka, ma na swoim koncie wiele interesujących słuchowisk, które przyciągają uwagę słuchaczy. Oto lista niektórych z nich:
- Lesio,
- Całe zdanie nieboszczyka,
- Krokodyl z kraju Karoliny,
- Wszystko czerwone,
- Klin,
- Dzikie białko,
- Wielki Diament cz. 1,
- Wielki Diament cz. 2,
- Wielki Diament cz. 3,
- Romans wszech czasów,
- Boczne drogi,
- Kocie worki,
- Pech,
- Najstarsza prawnuczka cz. 1,
- Najstarsza prawnuczka cz. 2,
- Przeklęta bariera cz. 1,
- Przeklęta bariera cz. 2,
- (Nie)Boszczyk mąż cz. 1,
- (Nie)Boszczyk mąż cz. 2,
- Złota mucha,
- Zapalniczka,
- Studnie przodków,
- Wszyscy jesteśmy podejrzani,
- Krowa niebiańska,
- Depozyt cz. 1,
- Depozyt cz. 2.
Ekranizacje
Joanna Chmielewska jest autorką, której twórczość znalazła odzwierciedlenie w wielu adaptacjach filmowych. W związku z tym, istnieje kategoria dotycząca Filmowych adaptacji utworów Joanny Chmielewskiej, co świadczy o jej wpływie na polski świat kina. Poniżej wymienione są niektóre z ekranizacji opartych na jej książkach:
- Lekarstwo na miłość – na podstawie powieści Klina,
- Skradziona kolekcja – inspirowana Upiornym legatem,
- Kim jesteś kochanie – spektakl telewizyjny oparty na Romansie wszechczasów,
- Randka z diabłem – adaptacja w formie teatru telewizji, wywodząca się z powieści Wszyscy jesteśmy podejrzani,
- Całe zdanie nieboszczyka – rosyjski serial pod oryginalnym tytułem Czto skazał pokojnik (powstała również zmieniona wersja kinowa, która ostatecznie nie została wyemitowana),
- Pan ili propał – rosyjska ekranizacja powieści Wszystko czerwone.
Wszystkie te adaptacje pokazują, jak różnorodna i bogata jest twórczość Chmielewskiej, dostarczając widzom niezapomnianych wrażeń.
Nagrody
Joanna Chmielewska, znana polska pisarka, zdobyła liczne wyróżnienia w trakcie swojej kariery. Wśród najważniejszych możemy wymienić:
- zdobycie nagrody As Empiku w roku 2000,
- Nagrodę Wielkiego Kalibru w 2006 roku, która została przyznana za jej osiągnięcia w zakresie tworzenia literatury kryminalnej.
Przypisy
- Zmarła pisarka Joanna Chmielewska. PolskieRadiopl, 07.10.2013 r.
- Joanna Chmielewska nie żyje. Jej kryminały bawiły pokolenia. wyborcza.pl. [dostęp 07.10.2013 r.]
- Pogrzeb Joanny Chmielewskiej. Autorka kryminałów spoczęła na Powązkach. warszawa.naszemiasto.pl. [dostęp 14.10.2013 r.]
- Agnieszka Dajbor: Hanka Bielicka współczesnej literatury. Gazeta Wyborcza, 18.10.1995 r.
- (asz): Joanna Chmielewska kończy 75 lat. [w:] Gazeta Wyborcza [online]. 02.04.2007 r. [dostęp 15.06.2007 r.]
- Joanna Chmielewska: Autobiografia. Pierwsza młodość. Warszawa: Vers, 1994 r.
- Joanna Chmielewska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 16.06.2008 r.]
- BiBik – pismo MBP w Łodzi. [dostęp 15.06.2008 r.]
- DSP, Studnie przodków, Warszawa: Czytelnik, 1979 r.
- Joanna J. Chmielewska, Duża półka, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1995 r.
- Joanna J. Chmielewska, Dwie głowy i jedna noga, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996 r.
- Joanna J. Chmielewska, Hazard, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1997 r.
- Joanna J. Chmielewska, Krętka blada, Warszawa: Kobra, 2006 r.
- Joanna J. Chmielewska, Rzeź bezkręgowców, Warszawa: Kobra, 2007 r.
- Joanna J. Chmielewska, Porwanie, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2009 r.
- Joanna J. Chmielewska, Byczki w pomidorach, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2010 r.
- Joanna J. Chmielewska, Gwałt, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2011 r.
- Joanna J. Chmielewska, Krwawa zemsta, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2012 r.
- Joanna J. Chmielewska, Zbrodnia w efekcie, Wydanie I, Warszawa, 2012 r.
- Joanna J. Chmielewska, Każdy ma swoje tajemnice, Warszawa: Klin, 2012 r.
- Lekarstwo na miłość w bazie filmpolski.pl
- Skradziona kolekcja w bazie filmpolski.pl
- Kim jesteś kochanie w bazie filmpolski.pl
- Randka z diabłem w bazie filmpolski.pl
- Całe zdanie nieboszczyka w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ryszard Kuba Grzybowski | Jan Solomon Minheimer | Ilona Janyst | Elżbieta Kurkowska | Artur Kempa | Ewa Podleś | Marta Tomaszewska | Helena Kitajewicz | Małgorzata Starowieyska | Józef Lejtes | Andrzej Szenajch | Karol Borowski | Marcin Grzymowicz | Stanisław Miedza-Tomaszewski | Franciszek Lessel | Michał du Laurans | Platoon | Józef Bohdan Dziekoński | Małolat | Maciej MusiałowskiOceń: Joanna Chmielewska