Jerzy Leszczyński

---

Życiorys

Jerzy Leszczyński przyszedł na świat 6 lutego 1884 roku w Warszawie, która w tamtym czasie znajdowała się pod panowaniem Imperium Rosyjskiego. Pochodził z rodziny o bogatych tradycjach aktorskich, co znacząco wpłynęło na jego późniejsze życie zawodowe. Był wnukiem znanej aktorki Anny Leszczyńskiej oraz synem uznawanej pary aktorskiej: Bolesława Leszczyńskiego i Honoraty Leszczyńskiej z Rapackich. Jego pierwszą żoną była aktorka Anna Belina, a drugą dla wielu była nie tylko aktorką, ale także gwiazdą kina międzywojennego – Leokadia Pancewicz.

Jerzy uczęszczał do Klasy Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, jednak nie zakończył nauki. Jego debiut odbył się na scenie w 1902 roku, kiedy to zadebiutował w warszawskim teatrze ogródkowym „Bagatela”. W 1903 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie występował z przerwami aż do roku 1916. Po tym czasie powrócił do Warszawy, a w Krakowie był również członkiem Klubu Sportowego „Cracovia”.

W czasie II wojny światowej Jerzy wystąpił jedynie w jednej roli w Teatrze Miasta Warszawy (Theater der Stadt Warschau). Po tym epizodzie dostrzegł charakter tej sceny i już więcej nie angażował się w współpracę z jawnymi teatrami. Przekształcił swoje życie zawodowe i przez pewien czas pracował jako kelner w kawiarniach, takich jak Café Bodo i U aktorek. Po upadku powstania warszawskiego, resztę wojny spędził w Krakowie, gdzie od marca 1945 do 1949 roku występował w Teatrze im. Juliusza Słowackiego.

W latach 1949–1959 Jerzy Leszczyński był aktorem Teatru Polskiego w stolicy. Przez swoją karierę reżyserował wiele znakomitych spektakli, między innymi „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry w Teatrze Narodowym w Warszawie w 1926 roku, a także w Teatrze Ziemi Opolskiej (1950) oraz Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (1952). Jego inny projekt, „Mąż z grzeczności” Adolfa Abrahamowicza, również zdobył uznanie w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Oprócz tego Jerzy reżyserował spektakle takie jak „Zemsta” Aleksandra Fredry w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi czy „Grube ryby” Michała Bałuckiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Wiele z jego spektakli, takich jak „Damy i huzary” w Teatrze Ziemi Rzeszowskiej (1950) czy „Nora” Henryka Ibsena w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu (1955), również cieszyły się dużym zainteresowaniem.

W 1956 roku powstał biograficzny film dokumentalny poświęcony jego osobie w ramach cyklu „Mistrzowie polskiej sceny”, w którym wystąpili znani aktorzy, tacy jak Elżbieta Barszczewska, Władysław Hańcza i Leon Pietraszkiewicz. Jerzy był także autorem wspomnień, które opisał w książce „Z pamiętnika aktora”, wydanej w Warszawie w 1958 roku.

Artysta zmarł w 1959 roku w Warszawie, a jego ciało spoczęło na cmentarzu Powązkowskim, w alejce zasłużonych (Aleja Zasłużonych-1-99).

Filmografia

Filmografia Jerzego Leszczyńskiego to interesujący przegląd jego osiągnięć aktorskich, sięgających daleko wstecz.

• 1911: Antek Klawisz, bohater Powiśla,
• 1913: Antek kombinator,
• 1913: Halka jako Janusz,
• 1914: Fatalna godzina jako Świetlicz,
• 1918: Carska faworyta jako minister Woroncow,
• 1918: Melodie duszy jako książę Ornando,
• 1921: Cud nad Wisłą,
• 1921: Ludzie bez jutra jako pułkownik huzarów,
• 1921: Karczma na rozdrożu jako kupiec,
• 1927: Mogiła nieznanego żołnierza jako kapitan legionów Michał Łazowski,
• 1928: Pan Tadeusz jako król Stanisław August Poniatowski,
• 1929: W lasach polskich jako Berek Joselewicz,
• 1933: Dzieje grzechu jako ginekolog,
• 1933: Szpieg w masce jako profesor Skalski,
• 1934: Córka generała Pankratowa jako hrabia Bobrow,
• 1936: Barbara Radziwiłłówna jako Leszczyński,
• 1936: Wierna rzeka jako doktor,
• 1937: Dyplomatyczna żona jako hrabia Rossi,
• 1937: Halka jako stolnik,
• 1939/1941: Żona i nie żona,
• 1948: Ulica Graniczna jako doktor Józef Białek.

W jego karierze znalazły się zarówno ważne produkcje filmowe, jak i role, które na stałe wpisały się w historię polskiego kina.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Leszczyński, wybitna postać, zasłużył sobie na szereg odznaczeń za swoje osiągnięcia. Poniżej przedstawiamy listę jego nagród:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1952,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 27 listopada 1929,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany dwukrotnie: pierwszy raz 23 czerwca 1927, a następnie 13 listopada 1953,
• Złoty Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1938,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 19 stycznia 1955,
• Medal 3 Maja,
• Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1931),
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja).

Nagrody

Wyróżnienia aktorskie Jerzego Leszczyńskiego są odzwierciedleniem jego niezwykłej kariery oraz pasji do zawodu. W 1955 roku otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia, która była uhonorowaniem całokształtu jego działalności artystycznej.

---

Oceń: Jerzy Leszczyński

---