Jerzy Dzwonkowski

---

Życiorys

Jerzy Dzwonkowski był synem Ludwika oraz Jadwigi z domu Koyszor. W 1912 roku rozpoczął swoją służbę w rosyjskim wojsku, gdzie ukończył szkołę podchorążych. Od 1913 przebywał w Belgii, gdzie podjął studia z zakresu agronomii na uniwersytecie w Liège. Kiedy na początku I wojny światowej wybuchła wojna, zdecydował się ochotniczo zapisać do armii belgijskiej, jednak po zaledwie tygodniu walk został internowany. Do września 1916 roku był w niewoli niemieckiej.

Po uwolnieniu, Jerzy Dzwonkowski objął stanowisko agronoma w Siernikach znajdujących się w pobliżu Szamocina. W tym czasie nawiązał bliską współpracę z Władysławem Mieczkowskim, jednym z kluczowych organizatorów powstania wielkopolskiego. W styczniu 1919 roku uzyskał stopień chorążego oraz stał się współorganizatorem 1. pułku ułanów Wielkopolskich, który później przyjął nazwę 15. pułku Ułanów Poznańskich. Został zweryfikowany jako porucznik, z datą ważności od 1 czerwca 1919 roku, w korpusie oficerów jazdy. Pełnił funkcję adiutanta dowódcy pułku, którym był Władysław Anders.

Wziął również udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie odniósł rany podczas bitwy pod Maciejowicami, w dniu 16 sierpnia 1920 roku, bitwy, która była początkiem odwrotu bolszewików. W 1923 roku przeszedł do rezerwy.

W drugiej połowie lat dwudziestych Dzwonkowski angażował się w działalność edukacyjną dla rolników, prowadząc kursy oraz wygłaszając referaty dotyczące upraw zbóż i ziemniaków w ramach Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Uczestniczył także w licznych zawodach hipicznych organizowanych przez jednostki kawalerii, zdobywając niejednokrotnie znaczące nagrody, jak miało to miejsce w 1928 roku.

W okresie lat trzydziestych pełnił funkcję prezesa Banku Ludowego w Nakle oraz zasiadał w radzie nadzorczej spółek takich jak Cukrownia Nakło oraz Giełda Zbożowo-Towarowa w Bydgoszczy. Przez pewien czas posiadał majątek „Izabela” i dzierżawił majątek „Karnówko” od żony Jarogniewa Drwęskiego.

W 1937 roku był wiceprezesem Koła Bydgoszcz-Wyrzysk w Wielkopolskim Związku Ziemian. W 1934 roku, jako oficer rezerwy, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Bydgoszczy, posiadając przydział do 15. pułku ułanów. Na stopień rotmistrza rezerwy został mianowany z datą 19 marca 1939, zajmując 29. lokatę w korpusie oficerów kawalerii.

W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany. W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku, po wybuchu agresji ZSRR na Polskę, Dzwonkowski został wzięty do niewoli przez Sowietów i przewieziony do obozu w Szepietówce, następnie do Starobielska. Na wiosnę 1940 roku padł ofiarą zbrodni NKWD, został zamordowany w Charkowie i potajemnie pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku miejsce to jest uhonorowane jako Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jerzy Dzwonkowski jest również uwzględniony na Liście Starobielskiej NKWD, pod numerem 1034.

Charakteryzował się wysoką posturą, ciemnymi włosami i czarnym wąsem, odpowiadającym typowi „południowca”. Wówczas był osobą stanu wolnego.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, podjął decyzję o pośmiertnym awansie Jerzego Dzwonkowskiego na stopień majora. Wydarzenie to miało istotne znaczenie, ponieważ podkreśliło pamięć o jego zasługach.

Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w ramach obchodów wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. W ten sposób oddano hołd wszystkim bohaterom zamordowanym w Katyńskim Lesie.

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych odznaczeń, jakie otrzymał Jerzy Dzwonkowski, znajdują się także te najwyższej rangi, świadczące o jego dużych zasługach. Przyznane mu odznaczenia to:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3971 (1921),
• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Walecznych, który otrzymał czterokrotnie (w tym po raz 2, 3 i 4 w 1921 roku),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

---

Oceń: Jerzy Dzwonkowski

---