Władysław Zaczkiewicz

---

Życiorys

Pochodzenie Władysława Zaczkiewicza związane było z rodziną mieszczańską, która osiedliła się w Warszawie w połowie XIX wieku. Jego dziadek, Piotr Zaczkiewicz (1832–1901), w towarzystwie brata Błażeja (1835–1878) – obydwaj mistrzowie szewscy – przybyli do stolicy z rodzinnych stron w Łaskarzewie, osiedlając się na Starym Mieście, gdzie prowadzili swoje warsztaty szewskie.

Władysław urodził się jako syn Walentego Franciszka Zaczkiewicza (1860–1908) oraz Marii Bogumiły z Wolskich. Jego ojciec był właścicielem kilku kamienic na Pradze. W latach 90. XIX wieku, posiadał narożną kamienicę o podwójnym adresie: Białostocka 8 i Folwarczna 25 (nr hip. 93). Po jego śmierci zarządzał jeszcze dwoma innymi budynkami przy ul. Radzymińskiej 62 (nr hip. 22) i 80 (nr hip. 1048).

Władysław poślubił Aleksandrę z domu Molga, a ich związek został zawarty 26 grudnia 1924 r. w parafii św. Aleksandra w Warszawie.

Podczas wojen o niepodległość Polski oraz w konflikcie granicznym II RP między latami 1918 a 1921, w tym w czasie wojny z bolszewikami, Władysław odznaczył się zasługami wojskowymi. Otrzymał Krzyż Walecznych oraz awans na podporucznika, z datą zaprzyjaźnioną z 1 czerwca 1919 r. Jako członek kadry oficerskiej najpierw 21 pułku piechoty (1921), a później – w stopniu porucznika – 3 pułku lotniczego (1923–1924), był przydzielony do Składów Lotniczych w Centralnych Zakładach Lotniczych w Warszawie.

W latach 1926–1930, pełniąc funkcję porucznika obserwatora, służył w 32 eskadrze liniowej, a 1 stycznia 1931 roku awansował na kapitana obserwatora. W tym stopniu pracował dalej w 3 pułku lotniczym w 1932 roku.

W latach 1933–1935 pełnił rolę dowódcy 31 eskadry liniowej w VII Dywizjonie Lotniczym, a następnie od 1935 roku dowodził 55 eskadrą liniową w 5 pułku lotniczym. 19 marca 1938 r. mianowany został majorem, zajmując 9. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa.

Podczas wrześniowej kampanii 1939 r., Władysław służył jako oficer operacyjny w Dowództwie Lotnictwa i OPL Armii „Łódź”. Po internaście w Rumunii, dotarł do Francji, gdzie został skazany za „gloryfikowanie bolszewizmu” i wydalony z wojska. Następnie w Wielkiej Brytanii znalazł pracę w Wojskowym Biurze Historycznym, gdzie uzyskał brytyjski stopień Squadron Leader RAF.

Po wojnie, w listopadzie 1945 r. wrócił do Polski i został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego, gdzie szybko awansował na pułkownika. W 1946 roku pełnił funkcję dublera szefa sztabu 2 Pomorskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowego, a później objął stanowisko szefa Wydziału Lotniczego w Sztabie Generalnym oraz szefa Biura Wojskowego w Ministerstwie Komunikacji. Na własną prośbę zwolnił się z czynnej służby w grudniu 1949 r.

W kolejnych latach pracował jako wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Angażował się w działalność badawczą i dziennikarską, publikując artykuły w „Skrzydlatej Polsce”. Jego najważniejsze dzieło – książka monograficzna pt. „Lotnictwo polskie w kampanii wrześniowej 1939 r.”, ukazała się w 1947 roku (Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1947). W 1950 roku przetłumaczył również z rosyjskiego publikację N. Artemiewa „Wyzwolenie Węgier przez Armię Radziecką” (Wydawnictwo Prasa Wojskowa, Warszawa 1950).

18 kwietnia 1951 r. został aresztowany przez Główny Zarząd Informacji. Był jednym z wielu oficerów fałszywie oskarżonych o działalność w organizacji dywersyjno-szpiegowskiej w ludowym Wojsku Polskim. Proces, w którym brał udział, wiązał się z głośną sprawą gen. Tatara. Po trudnym śledztwie został 9 lipca 1952 r. skazany na 15 lat więzienia. Zmarł wkrótce po zwolnieniu w 1956 r., a jego miejsce spoczynku to cmentarz Bródnowski w Warszawie (kw. 4a, rz. 6, m. 3).

---

Oceń: Władysław Zaczkiewicz

---