Janusz de Beaurain to postać o niezwykłej historii, której życie pełne było zarówno wyzwań, jak i osiągnięć. Urodził się 25 grudnia 1893 roku w Warszawie, a swoje ostatnie dni spędził w Edynburgu, gdzie zmarł 23 grudnia 1959 roku.
Był nie tylko generałem brygady, ale również utalentowanym obserwatorem inżynierem w strukturach Wojska Polskiego. Jego wkład w rozwój wojskowości w Polsce był nieoceniony, co zaowocowało licznymi odznaczeniami, w tym Orderem Virtuti Militari, który otrzymał za swoje zasługi.
Życiorys
Janusz de Beaurain, urodzony w Warszawie 25 grudnia 1893 roku, był synem Karola i Zofii z Kosmowskich. Po ukończeniu studiów na Politechnice Lwowskiej, rozpoczął swoją karierę wojskową.
W latach 1914-1916 pełnił służbę w Legionach Polskich, w 1 pułku artylerii. W ramach dążeń do utworzenia eskadry lotniczej w Legionach, został odkomenderowany do austriackiej Oficerskiej Szkoły Lotniczej, a po ukończeniu szkolenia jako obserwator lotniczy trafił na front włoski, do 34 eskadry (Flik 34). Jego kariera w lotnictwie rozwijała się dynamicznie; od maja do sierpnia 1917 roku ponownie służył w 1 pułku artylerii Legionów Polskich, a po kryzysie przysięgowym dołączył do Polskiej Organizacji Wojskowej.
W dniu 2 listopada 1918 roku brał udział w przejęciu lotniska Lewandówka we Lwowie z rąk austriackich. Jako porucznik obserwator walczył w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej, a 3 listopada objął dowództwo nowo powstającego oddziału lotniczego. Oddział ten, który szybko przekształcił się w II bojową eskadrę lotniczą, 21 grudnia 1918 roku został przemianowany na 6 eskadrę wywiadowczą. Wraz z pilotem Stefanem Bastyrem, 5 listopada 1918 roku, Janusz odbył pierwszy bojowy lot polskiego samolotu, który zakończył się bombardowaniem pozycji przeciwnika. Podczas ataku na Sokolniki, 12 listopada 1918 roku, doznał rany w rękę. W sumie, w czasie obrony Lwowa, wziął udział w 8 lotach.
W marcu 1919 roku, po wygojeniu ran, Janusz został mianowany szefem sztabu Dowództwa Wojsk Lotniczych. W maju tego samego roku objął stanowisko zastępcy Inspektora Wojsk Lotniczych, a w latach 1919-1920 pełnił funkcję zastępcy szefa Departamentu Żeglugi Powietrznej w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W latach 1920-1921 był słuchaczem Wyższej Szkoły Lotniczej w Paryżu (École Supérieure d’Aéronautique). Po powrocie do Polski wrócił do Departamentu IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. 31 lipca 1923 roku objął stanowisko zastępcy kierownika Centralnych Zakładów Lotniczych w Warszawie, a 1 marca 1925 roku został ich kierownikiem.
W latach 1928-1932 pracował w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa, a w kwietniu 1929 roku objął dowództwo 1 Grupy Lotniczej w Warszawie. Po latach działań, w listopadzie 1935 roku, został zastępcą dowódcy lotnictwa do spraw dowodzenia. W marcu 1939 roku, po wyspecjalizowanej pracy, został odwołany ze swojego stanowiska.
W latach dwudziestych XX wieku, Janusz był bliskim znajomym Witkacego. Uznaje się, że istnieją co najmniej dwa portrety Janusza autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, aczkolwiek podejrzewa się, że mogło ich być znacznie więcej. Witkacy w swojej korespondencji prywatnej często określał Janusza jako „Boren”, „Borejko” lub „Borę”. Wzmianki o relacji Janusza z Witkacym, oraz innymi osobami, dostarczają także wspomnienia Czajki, która określała go jako „Janusz Deborin”.
Po kampanii wrześniowej, Janusz został internowany w Rumunii, gdzie przebywał w obozie w Băile Herculane. Zdołał jednak przedostać się do Francji, gdzie od lutego do czerwca 1940 roku odbył staż w lotnictwie francuskim. Później przedostał się do Wielkiej Brytanii, a 27 września 1940 roku współpracował z generałem Rayskim w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay na wyspie Bute w Szkocji. W styczniu 1942 roku został przeniesiony w stan nieczynny, a 30 grudnia 1943 roku powrócił do czynnej służby. 1 stycznia 1944 roku został oddany do dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Od 26 kwietnia 1947 roku do 25 kwietnia 1949 roku służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.
Po zakończeniu działań wojennych, Janusz osiedlił się w Szkocji, gdzie zmarł 23 grudnia 1959 roku w Edynburgu. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Corstorphine Hill w tym mieście.
Awanse
Janusz de Beaurain osiągnął szereg znacznych awansów wojskowych w czasie swojej kariery. Oto lista jego awansów, które miały miejsce w różnych latach:
- chorąży – 15 grudnia 1915,
- podporucznik – 1 maja 1916,
- porucznik – 1917,
- kapitan – marzec 1919,
- podpułkownik – 3 maja 1922, zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919,
- pułkownik – 31 marca 1924, ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 3 lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych,
- generał brygady – 19 marca 1937.
Ordery i odznaczenia
Janusz de Beaurain zdobył liczne odznaczenia oraz medalowe wyróżnienia, które są świadectwem jego służby i odwagi.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2858 (1921),
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922),
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928),
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 1 (11 listopada 1928),
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
- Krzyż Komandorski Orderu Świętego Aleksandra (Bułgaria, 1936),
- włoska Odznaka Obserwatora.
Te odznaczenia podkreślają nie tylko jego wybitne osiągnięcia, ale również niezłomny duch w walce o ojczyznę.
Przypisy
- KrzysztofK. Rutkowski, EdytaE. Dembińska, Dr Karol de Beaurain – sylwetka psychiatry. Część 2, „Psychiatria Polska”, 51 (3), 2017, s. 575–588 [dostęp 27.03.2022 r.].
- Prezentacja nowych portretów Witkacego, [w:] WelcomeTo.pl [online], 06.08.2018 r.
- Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne, cz. 2, [w:] Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249) 2014, s. 93–94.
- Zdzisław Nicman, Gen. bryg. inż. Janusz de Beaurain (...). Wg Tadeusza Kryska-Karskiego i Stanisława Żurakowskiego oraz Piotra Staweckiego, kapitan de Beaurain objął stanowisko zastępcy Inspektora Wojsk Technicznych.
- Czmur i Wójcik 2003, s. 15 autorzy podali błędnie datę 1 sierpnia 1922 roku.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 39 z 02.04.1925 r., s. 185.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 27.04.1929 r., s. 117.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 53 z 31.07.1923 r., s. 498.
- Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”. „Gazeta Lwowska”, Nr 87, s. 4, 17.04.1921 r.
- Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 22.
- M.P. z 1931 r., nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1928 r., nr 260, poz. 634f „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 437 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920”.
- Czajka (IzabelaC.(I. Stachowicz) Czajka (IzabelaC.(I., Małżeństwo po raz pierwszy, wyd. I, Czytelnik, 1962, s. 106–145, Cytat: O Januszu Deborin słyszałam, że jest wielki oryginałem, że troszeczkę się jąka, jest lekarzem i jednocześnie wysokim oficerem lotnictwa [...].
- Piętnastolecie L. O. P. P., Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 279.
- Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, Nr 2, s. 20, 11.11.1936 r.
- Krzysztof Śmietana, Gen. bryg. inż. Janusz de Beaurain (...). Według autorów Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa i Jerzego Pawlaka dowództwo nad oddziałem, a później 6 Eskadrą Wywiadowczą i Lwowską Grupą Lotniczą sprawował kpt. pil. Stefan Bastyr. Biorąc pod uwagę fakt, że Janusz de Beaurain został ranny 12.11.1918 r. nie mógł objąć dowództwa nad Lwowską Grupą Lotniczą...
- Czmur i Wójcik 2003, s. 15.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 10–11 [dostęp 29.06.2021 r.].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 21.03.1928 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Pełczyński (generał) | Andrzej Petrykowski | Stefan Jan Czarnecki | Wacław Sokolewicz | Zenon Matysiak | Wacław Pieńkowski | Alicja Czerwińska | Józef Bielicki | Wojciech Rostafiński | Tadeusz Żółkiewski | Karol Frycze | Mieczysław Stachiewicz | Wanda Pawłowicz | Feliksa Szczerbiak | Zenon Schreyer | Bronisław Mikołajczyk | Stefan Kowalski (żołnierz) | Jan Bracławski-Herman | Eugeniusz Chrościcki | Eugeniusz OlejniczakowskiOceń: Janusz de Beaurain