Bank Handlowy w Warszawie

---

Historia

Bank Handlowy w Warszawie, założony w 1870 roku, z inicjatywy grupy przedstawicieli burżuazji finansowej oraz ziemiaństwa, to jedna z najstarszych instytucji bankowych zarówno w Polsce, jak i w całej Europie. Główną postacią odpowiedzialną za jego powstanie był Leopold Kronenberg (1812–1878). Pierwszym prezesem instytucji został Józef Zamoyski, a już w 1872 roku bank zdołał otworzyć filie oraz oddziały w takich miastach jak Petersburg, Moskwa, Berlin, Gdańsk (Commerzbank in Warschau), Szczecin czy Łódź. Oprócz tego, bank posiadał przedstawicielstwa w wielu polskich miejscowościach, w tym we Włocławku, Płocku oraz Lublinie.

W miarę upływu lat bank systematycznie poszerzał swoją działalność, otwierając nowe oddziały w miastach takich jak Łódź i Sosnowiec (1895), Częstochowa (1897), Lublin (1898) oraz Kalisz (1898). Na początku XX wieku instytucja ta była największym prywatnym bankiem w Polsce, a jej obroty wynosiły wówczas około 2 miliardy rubli, co przewyższało ówczesny budżet Imperium Rosyjskiego. Bank odegrał istotną rolę w rozwoju infrastruktury kolejowej oraz w budowie ważnych zakładów przemysłowych.

Trudne czasy nastały jednak w okresie obu wojen światowych, kiedy bank ograniczył swoją działalność. Oddziały znajdujące się na terenach włączonych do Rzeszy zostały zamknięte, natomiast te na obszarze Generalnego Gubernatorstwa były ściśle kontrolowane przez władze okupacyjne. Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku bank został reaktywowany, początkowo koncentrując się na obsłudze prywatnych przedsiębiorstw przemysłowych oraz handlowych, a także niektórych spółdzielni.

Jednym z niewielu banków, który uniknął formalnej nacjonalizacji, Bank Handlowy podlegał jednak kontroli rządowego komisarza, a państwo przejęło istotny udział w akcjach banku. W okresie funkcjonowania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, instytucja ta pozostała jednym z dwóch banków działających w formie spółki akcyjnej, obok Pekao S.A. W 1964 roku bank zyskał monopol na obsługę transakcji polskiego handlu zagranicznego, co przyczyniło się do zbudowania największej sieci banków korespondentów w Polsce, a także otwarcia oddziałów zagranicznych w takich miastach jak Londyn, Nowy Jork (do 2000), Moskwa (do 2000) oraz Belgrad.

W 1970 roku Bank Handlowy przejął zadania zbankrutowanego Banku Inwestycyjnego związane z finansowaniem zagranicznych inwestycji przedsiębiorstw. W 1978 roku, centrala banku przeniosła się do nowo wybudowanego wieżowca Intraco II, w której bank był jednym z głównych inwestorów. Po 1989 roku instytucja straciła swoją uprzywilejowaną pozycję w handlu zagranicznym i zaczęła stopniowo przekształcać się w typowy bank handlowy.

W okresie transformacji ustrojowej, bank znalazł się w centrum skandalu związanego z Funduszem Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. Liczne operacje walutowe FOZZ były prowadzone z pomocą Banku Handlowego, a raport z kontroli NIK z lat 1991–1992 ujawnił liczne nieprawidłowości, co skutkowało stratami szacowanymi na 5-10 miliardów dolarów. W 1997 roku rozpoczęto proces prywatyzacji, który trwał do 2000 roku, kiedy to bank został kupiony przez globalną grupę kapitałową Citigroup.

W 2001 roku doszło do fuzji Banku Handlowego z Citibank (Poland) SA, co spowodowało likwidację marki Handlobank, a dwa lata później wprowadzono markę Citibank Handlowy. W 2007 roku bank kolejny raz zmienił swoją markę na Citi Handlowy. Po fuzji z Citibank, centrala banku została przeniesiona do Pałacu Jabłonowskich w Warszawie, odbudowanego przez Citigroup wspólnie z Bankiem Rozwoju Eksportu, który obecnie funkcjonuje jako mBank.

Akcjonariat

Bank Handlowy w Warszawie od czerwca 1997 roku funkcjonuje jako spółka notowana na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. W okresie od kwietnia 2011 do marca 2014 bank ten był częścią prestiżowego indeksu WIG20. Aktualnie, głównym akcjonariuszem instytucji jest Citibank Overseas Investment Corporation (COIC), który od 14 sierpnia 2007 roku kontroluje 75% akcji oraz 75% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy (WZA).

Pozostałe 25% akcji należy do akcjonariuszy, którzy posiadają mniej niż 5% udziałów w spółce. Warto zauważyć, że 15 listopada 2023 roku, 75% akcji COIC zostało przejęte przez Citibank Europe PLC. Taki ruch był konieczny w celu spełnienia przepisów prawnych dotyczących posiadania przez krajowe banki, które należą do grupy z państwa trzeciego, tj. spoza Unii Europejskiej, pośredniej jednostki dominującej z siedzibą na terenie UE. Obecnie kontrolę nad bankiem sprawuje Citibank Europe PLC, który posiada zarówno 75% akcji, jak i głosów na WZA.

Władze banku

Prezesi Zarządu

W historii Banku Handlowego w Warszawie, Henryk Kisiel odgrywał kluczową rolę jako pierwszy prezes zarządu po II wojnie światowej. Warto zaznaczyć, że w okresie przed nim bieżącą działalnością operacyjną kierowali dyrektorzy banku.

Następnie w fotelu prezesa zasiedli: Roman Malesa, Marian Minkiewicz, Stanisław Kobak, Kazimierz Głażewski oraz Tadeusz Barłowski.

W latach 1991–2003 Cezary Stypułkowski był na czołowej pozycji, po nim w latach 2003–2021 funkcję tę sprawował Sławomir S. Sikora. Od roku 2021 obowiązki prezesa pełni Elżbieta Światopełk-Czetwertyńska.

Przewodniczący Rady Nadzorczej

Pierwszym przewodniczącym Rady Nadzorczej banku był Józef Zamoyski w latach 1870–1871. W latach 1872–1878 jego miejsce zajął Leopold Stanisław Kronenberg, a po nim w latach 1878–1880 Juliusz Wertheim.

Kolejne lata to przewodniczenie w rękach: Stanisława Leopolda Kronenberga (1881–1887), Leopolda Juliana Kronenberga (1888–1926), oraz Stanisława Sebastiana Lubomirskiego w latach 1927–1931.

W późniejszych latach przewodniczący zmieniali się, pełniąc te funkcje: August Zaleski (1932–1939), Józef Żychliński (1939–1944), Stanisław Wachowiak (1945–1946), Jerzy Jurkiewicz (1947–1948), czy Zygmunt Karpiński (1949–1951).

Pozostali przewodniczący to: Jakub Prawin (1951–1956), Michał Rola-Żymierski (1956–1966), Stanisław Majewski (1967–1968), Henryk Kisiel (1968–1973), oraz Witold Bień (1974–1977).

W latach 1978–1980 przewodniczącym był Marian Krzak, a później Witold Bień powrócił na stanowisko (1981–1986), a następnie Andrzej Dorosz (1986–1988) oraz Janusz Sawicki (1989–1990).

W okresie 1991–1996 znowu Andrzej Olechowski wkroczył na tę pozycję, a później jej funkcje obejmowali Grzegorz Wójtowicz (1996–1998), ponownie Andrzej Olechowski (1998–2000), oraz Stanisław Sołtysiński (2000–2012). Po nim w latach 2012–2021 ponownie przewodniczył Andrzej Olechowski, a od 2021 roku na to stanowisko wszedł Sławomir S. Sikora.

Siedziby centrali banku

Historia siedzib Banku Handlowego w Warszawie jest niezwykle bogata i sięga końca XIX wieku. W swojej pierwszej lokalizacji, Pałaсu Mostowskich w Warszawie, bank wynajmował pomieszczenia. W 1871 roku decyzją władz banku, siedziba została przeniesiona na ulicę Długą, hip. 542. Zaledwie kilka lat później, w 1874 roku, otwarto nowy, własny budynek banku, zaprojektowany przez Leandro Marconiego, który znajdował się na rogu obecnych ulic Traugutta oraz Czackiego. Warto zauważyć, że to miejsce pełni funkcję jednego z oddziałów banku do dzisiaj.

W latach 1945–1949 tymczasową siedzibą instytucji stał się budynek łódzkiego oddziału przy ulicy Piotrkowskiej 74. Po zakończeniu tego okresu, w 1950 roku centrala banku wróciła do odbudowanego gmachu znajdującego się przy ul. Traugutta 7/9 w Warszawie.

Kolejnym znaczącym krokiem było przeniesienie centrali w 1979 roku do wieżowca Intraco II, obecnie znanego jako Chałubińskiego 8, gdzie instytucja pozostawała aż do roku 2005.

Obecnie, główną siedzibą Banku Handlowego jest Pałac Jabłonowskich, zlokalizowany przy ulicy Senatorskiej 16. Jednakże, warto dodać, że jednostki organizacyjne centrali banku znajdują się także w kilku innych lokalizacjach, zarówno w Warszawie, jak i Olsztynie.

---

Oceń: Bank Handlowy w Warszawie

---