Lucjan Szołajski

---

Życiorys

Lucjan Szołajski był zasłużonym absolwentem Wydziału Technicznego Politechniki Warszawskiej, gdzie ukończył naukę w roku 1949. Jako lektor zyskał sobie ogromne uznanie, zdobywając status jednego z najbardziej rozpoznawalnych głosów w polskim przemyśle filmowym. W ciągu swojej imponującej czterdziestoletniej kariery dał swój głos w ponad 20 tysiącach filmów.

Posługiwał się językami: angielskim, francuskim, rosyjskim oraz esperanto. Przez ogromną część swojej drogi zawodowej pracował jako lektor w Redakcji Esperanckiej Polskiego Radia. Swoją karierę w Programie Pierwszym Polskiego Radia, rozpoczął 1 kwietnia 1956 roku, pozostając za mikrofonem aż do 30 września 1991 roku. W latach 70. i 80. XX wieku pełnił funkcję szefa spikerów, gdzie miał okazję mentorować młodych lektorów, wśród których znajdowały się takie osobowości jak Joanna Dukaczewska, Jolanta Fajkowska, Maciej Gudowski, Ryszard Rembiszewski oraz Jan Wilkans.

W latach 50. zgłosił się do Telewizji Polskiej, aby wziąć udział w próbie przeczytania listy dialogowej do filmu. Po udanym występie został zatrudniony przez TVP jako lektor, zyskując przydomek „maszyna do czytania” z racji swojej rzadkiej skłonności do popełniania błędów podczas nagrań. Jego talent i zaangażowanie pozwoliły mu również na współpracę z Studiem Opracowań Filmów w Warszawie, gdzie czytał dialogi do zdubbingowanych filmów i seriali. W latach PRL był jednym z głównych lektorów przy tzw. filmowych konfrontacjach, które miały miejsce w warszawskim Kinie Femina.

W czasie swojej kariery, w latach 80., użyczał swojego głosu do programu Sonda oraz do Dziennika Telewizyjnego, a także czytał dialogi w popularnej brazylijskiej telenoweli „Niewolnica Isaura”. Po zakończeniu swojej współpracy z telewizją publiczną, w połowie lat 90. zaangażował się w prace dla prywatnych stacji, takich jak Polonia 1, gdzie na zlecenie Studiu Opracowań Filmów w Warszawie, dubbingował południowoamerykańskie telenowele oraz filmy fabularne produkcji amerykańskiej i włoskiej.

W latach 90. był również publicznością kaset VHS, nagrywając dialogi do filmów i seriali, w tym współpracując z ITI Film Studio. Warto zaznaczyć, że podjął się również mniej konwencjonalnych zadań, czytając dialogi filmów pornograficznych wydawanych w Polsce na kasetach VHS przez firmę Crazy Cat. W 1999 roku jego głos pojawił się w reklamie telewizyjnej usługi poczty głosowej sieci Idea, w której klienci mogli wybrać jego nagranie jako powitanie. Jego słowa brzmiały: „Dzień dobry państwu. Nie mogę teraz odebrać telefonu. Nagraj się po sygnale. Czytał Lucjan Szołajski”.

W roku 2000 przeczytał tekst do spotu wyborczego partii Unia Polityki Realnej, w którym występował Janusz Korwin-Mikke. Dwa lata później, wspólnie z Tomaszem Knapikiem oraz Zdzisławem Szczotkowskim wystąpił w programie TVN „Rozmowy w toku”, gdzie opowiadał o swoim zawodzie lektora. W 2003 roku użyczył głosu w reklamy telewizyjnej sieci KFC, a w 2005 roku pojawił się na 42. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, wręczając Monice Brodce statuetkę Superjedynki w kategorii Debiut.

W 2006 roku użyczył swojego głosu w reklamie portalu Filmweb oraz jako narrator w programie Polsatu promującym Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy, w którym przeprowadził wywiady z zagranicznymi twórcami. Ostatnim filmem, w którym użyczył swojego głosu, był dokument „Niejedzenie” z 2010 roku, w którym przeczytał tylko krótki tekst na wstępie i zakończeniu.

W 2012 roku jego syn, Konrad Szołajski, zrealizował film dokumentalny pt. „Głosy o kilku znanych polskich lektorach”, który zawierał również refleksje na temat Lucjana, chociaż on sam nie mógł w nim uczestniczyć z powodu ciężkiej choroby. Reżyser dedykował ten projekt swojemu ojcu.

Lucjan Szołajski odszedł 3 czerwca 2013 roku w Warszawie, po długotrwałej i ciężkiej chorobie, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz w Skolimowie.

Najbardziej znane filmy, które przeczytał

Lucjan Szołajski jest autorem, który stworzył listę najważniejszych filmów, które miały wpływ na jego twórczość i życie. Oto zestawienie, które pokazuje szeroki wachlarz produkcji, które przeczytał lub oglądał w różnych formatach. Poniżej przedstawiono filmy podzielone według różnych kategorii.

• Anakonda – wydanie VHS ITI Home Video,
• Air America – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Alfredo, Alfredo – emisja: Polonia 1,
• Atak na posterunek 13 – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Bill Cosby Show (1969–1971) – emisja: Polonia 1,
• Człowiek demolka – emisja: Canal+,
• Ćpun – wydanie VHS ITI Home Video,
• Depeche Mode 101 – emisja: Polonia 1,
• Dick Tracy,
• Dzikość serca – wydanie VHS Opal/Apollo/Silesia/Neptun/,
• Forrest Gump – wydanie VHS ITI Home Video,
• Forteca – wydanie DVD Film Media,
• Godzilla,
• Gliniarz z Beverly Hills – wydanie VHS ITI Home Video,
• Good Morning Babilonia – emisja: Polonia 1,
• Grom w raju – wydanie VHS Polmedia,
• Herkules – emisja: Polsat i TV4,
• Hot Shots! 2 – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Indio 2 – emisja: Polonia 1,
• James Dean Story – emisja: Polonia 1,
• Jaś Fasola,
• Kabaret – emisja TVP,
• Kevin sam w Nowym Jorku – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Kickboxer 5: Odkupienie – wydanie VHS Neptun Video Center,
• Kiedy po raz ostatni widziałem Paryż – emisja: Polonia 1,
• Klub Hawaje – emisja: Polonia 1,
• Łowca androidów – wydanie VHS ITI Home Video,
• Łowca rekinów – emisja: Polonia 1,
• Łowca śmierci 3: Deathstalker i Wojownicy z Piekieł – wydanie VHS VIM,
• Mad Max – wydanie VHS Warner Home Video,
• Mad Max 2 – wydanie VHS Warner Home Video oraz starsze wydanie VHS ITI Home Video,
• Mad Max pod Kopułą Gromu – wydanie VHS i Blu-ray Warner Home Video,
• Milczenie owiec – piracka wersja VHS,
• Misja – emisja: TV4,
• Mortal Kombat 2: Unicestwienie – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Musashi – emisja: TVP (lata 80),
• Nagi instynkt – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Nieśmiertelny – przeczytał dwukrotnie – wydanie VHS Muza i CDF,
• Nieustraszony 2000 – wydanie VHS ITI Home Video,
• Nowy Jork, Nowy Jork – emisja: TVP,
• Obserwatorzy (1988) – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Paisà – emisja: Polonia 1,
• Pokonać bestię (Obserwatorzy 3) – wydanie VHS Polmedia,
• Policjanci z Miami (pilot serialu) – wydanie VHS ITI Home Video,
• Powrót do Edenu – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Powrót do przyszłości – wydanie VHS ITI Home Video,
• Prawdziwe kłamstwa – wydanie VHS ITI Home Video,
• Predator 2 – pirackie wydanie VHS,
• Ptaki – emisja: Polonia 1,
• Rambo II – przeczytał dwukrotnie: wydanie VHS Imperial Entertainment oraz emisja Canal+, Polsat,
• Rambo III – przeczytał dwukrotnie: wydanie VHS Imperial Entertainment oraz emisja Canal+, Polsat,
• Rimini, Rimini – emisja: Polonia 1,
• Rocky – wydanie VHS Warner Home Video,
• Saturn 3 – emisja TVP,
• Siedem czarnych nut – emisja: Polonia 1,
• Superfantozzi – emisja: Polonia 1,
• Ślepa furia – wydanie VHS ITI Home Video,
• T and T – emisja: Polonia 1,
• Terminator 2: Ostateczna rozgrywka (emisja Canal+, Polsat),
• The Doors – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• The Quest – wydanie VHS Neptun Video Center,
• Ucieczka z Los Angeles – wydanie VHS ITI Home Video,
• Uciekinier – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Uniwersalny żołnierz – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Wioska przeklętych – wydanie VHS ITI Home Video,
• Wyspa Beretty – wydanie VHS Imperial Entertainment,
• Zabójcza broń – wydanie VHS ITI Home Video,
• Zardoz – wydanie VHS Guild Home Video,
• Znak Zorro – emisja: Polonia 1,
• Znak władzy – emisja: Polonia 1,
• Żołnierze – 365 dni – emisja: Polonia 1.

Telenowele

• Maria (TVN),
• Niewolnica Isaura (TVP1),
• Przeklęta miłość (TVN).

Filmy i seriale animowane

• Alicja po drugiej stronie lustra – wydanie VHS Cass Film,
• Asterix i Kleopatra – wydanie VHS Cass Film,
• Baśnie braci Grimm (Królewna Śnieżka – wersja pełnometrażowa zmontowana z odcinków serialu) – wydanie VHS Demel Vision,
• Jayce i gwiezdni wojownicy (VHS),
• Księżniczka i chochliki – wydanie VHS Cass Film,
• Lew Leo – wydanie VHS MUVI,
• Małe latające niedźwiadki – wydanie VHS Cass Film,
• Powrót Północnego Wiatru – wydanie VHS Cass Film,
• Prawdziwi pogromcy duchów – wydanie VHS ITI Home Video,
• Ramajana – wydanie VHS Cass Film,
• Sharky i George (VHS),
• Smok Dexter – wydanie VHS Cass Film.

Życie prywatne

Lucjan Szołajski był ważną postacią w rodzinie, w szczególności jako ojciec reżysera oraz scenarzysty Konrada Szołajskiego. Jego wpływ na twórczość syna z pewnością był znaczący, kształtując artystyczną drogę Konrada w branży filmowej.

Nagrody i odznaczenia

Lucjan Szołajski to osobistość, której praca została dostrzegona i doceniona w Polsce. W roku 2005 otrzymał niezwykle prestiżowe wyróżnienie w postaci Medalu 80-lecia Polskiego Radia, co stanowi istotny punkt w jego karierze.

Poza tym, w uznaniu za swoje osiągnięcia, został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, a także honorową odznaką Polskiego Radia i Telewizji, co podkreśla jego znaczący wkład w rozwój mediów w naszym kraju.

---

Oceń: Lucjan Szołajski

---