Feliks Krzesiński

---

Pochodzenie

Feliks Krzesiński przyszedł na świat w Warszawie jako syn uznanego śpiewaka tenorowego, aktora oraz nauczyciela śpiewu i kompozytora, Jana Felicjana Krzesińskiego, który żył w latach 1770–1847. Jego matką była Felicja z Deręgowskich, a rodzina Krzesińskich miała liczne powiązania artystyczne.

Warto zauważyć, że Feliks był bratem znanej tancerki, Matyldy Krzesińskiej, która żyła w XIX wieku i przeżyła do około roku 1900. Również jego brat, Stanisław Tertulian Krzesiński, osiągnął sukces jako aktor i dyrektor teatru, a jego życie datuje się na lata 1810–1902.

Decyzja o nauce w szkole baletowej Warszawskich Teatrów Rządowych miała miejsce w 1831 roku. Już w 1835 roku, jako utalentowany uczeń, miał okazję wystąpić w prestiżowym pas de trois podczas zjazdu monarchów w Kaliszu. Po tym sukcesie, Feliks Krzesiński brał udział w przedstawieniach szkolnych i tańczył w rolach takich jak Lubin w „Fletrowersie zaczarowanym” oraz Arlekina w „Gabinecie figur mechanicznych”, które odbywały się na deskach Teatru Rozmaitości.

Kariera artystyczna

W Warszawie

3 grudnia 1838 roku, Feliks Krzesiński rozpoczął swoją przygodę z baletem, dołączając do Warszawskich Teatrów Rządowych. Jego pierwsze role były niewielkie i z reguły charakterystyczne. Występował jako Giermek w „Weselu Gamasza”, a także jako Młynarczyk w „Figlach wieśniaczych”. Jednakże, prawdziwy zwrot w jego karierze miał miejsce w latach 1843-1844. 21 marca 1843 roku, odniósł wielki sukces, prezentując taniec Camprubi, mający na celu parodystyczne ukazanie popularnych wówczas hiszpańskich artystów, takich jak panna Manueli oraz pan Camprubi. W tej produkcji partnerował mu późniejszy sławny tancerz klasyczny Aleksander Tarnowski.

Kolejnym ważnym momentem w jego karierze było objęcie głównej roli Roberta podczas premiery baletu „Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje” 9 czerwca 1844 roku. Jego znakomite występy w Teatrze Wielkim przyczyniły się do jego rosnącej sławy. Spośród licznych kreacji, na szczególną uwagę zasługiwały takie role jak Radiag-beja w „Rozbójniku morskim”, Pierwszy Drużba w „Weselu w Ojcowie”, a także Hilarion w „Giselle”. Krzesiński odznaczał się doskonałym zrozumieniem tańca charakterystycznego oraz grą mimiczna. „Jego występy były pełne życia, ognia i głębokiej wiedzy o tańcu” – zauważył Jan Tomasz Seweryn Jasiński.

W 1851 roku, podczas gościnnych występów warszawskiego baletu w Petersburgu, zwrócił na siebie uwagę dyrekcji tamtejszych teatrów, co skutkowało propozycją zaangażowania na scenie petersburskiej.

W Sankt Petersburgu

Na własne życzenie, 3 grudnia 1852 roku, Krzesiński zakończył swoje związki z teatrami warszawskimi. Już 27 stycznia 1853 roku zadebiutował jako solista w balecie petersburskim, gdzie pozostał aż do 1898 roku. Swoją rolą nie ograniczał się jedynie do występów, ale także sporadycznie zajmował się choreografią, wystawiając chociażby „Wesele w Ojcowie”, a także przygotowując tańce do „Halki” Stanisława Moniuszki. W krótkim czasie zdobył sympatię rosyjskiej publiczności oraz stał się nauczycielem tańców narodowych, szczególnie w środowiskach arystokratycznych i mieszczańskich.

Wprowadził polskie tańce na balowe parkiety w Petersburgu, a jego działalność była postrzegana jako misja. Z dumą odnosił się do faktu, że, mimo trudnej sytuacji politycznej, rosyjska biurokracja entuzjastycznie oklaskiwała jego taneczne talent w Polską. W 1854 roku gościł również w Moskwie, gdzie zaprezentował swój popisowy taniec Roberta oraz mazura w tradycyjnym polskim stroju. W 1862 roku wystąpił gościnnie w Paryżu, wywołując wielki entuzjazm swoim pasem mazurowym, wykonywanym w duecie z Marią Petipą, solistką petersburskiego baletu.

5 czerwca 1872 roku, ożenił się z Julią Ledé, owdowiałą Polką, był tancerką baletową. Okazał się wzorowym ojczymem dla jej pięciorga dzieci, a jedno z ich wspólnego potomstwa, Matylda, stała się jedną z najznakomitszych primabalerin baletu petersburskiego, obok swojego brata Józefa i siostry Julii.

Feliks Krzesiński zdobył wiele uznania w Rosji, ciesząc się poważaniem czterech kolejnych cesarzy, w tym Mikołaja II, który długo opiekował się jego córką Matyldą. W swojej karierze obchodził trzy ważne jubileusze: 25 stycznia 1873 roku – trzydziestopięciolecia, 15 stycznia 1888 roku – pięćdziesięciolecia, gdzie zagrał w polskim teatrze w rolę Cześnika w „Zemście” Aleksandra Fredry, pod dyrekcją Józefa Teksla, oraz 20 lutego 1898 roku, żegnając się z teatrem po sześćdziesięcioletniej karierze. 27 maja 1895 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Sankt Petersburga.

Kontakty z krajem

Feliks Krzesiński utrzymywał regularne kontakty z Warszawą, odwiedzając swoją rodzinę podczas urlopów oraz pokazując dzieciom niezwykłe miasto, z którym był związany. Mimo jego przywiązania do stolicy Polski, na warszawskiej scenie wystąpił zaledwie trzykrotnie: po raz pierwszy 27 czerwca 1880 roku w spektaklu Wesele w Ojcowie, a następnie 2 i 8 czerwca 1895 roku w pas de deux mazurowym w drugim akcie Pana TwardowskiegoAdolfa Sonnenfelda (w towarzystwie córki Matyldy).

Artysta zmarł na zawał serca w miejscowości Krasnow niedaleko Petersburga. Zgodnie z jego ostatnią wolą, dzięki staraniom Matyldy Krzesińskiej, jego ciało zostało przewiezione do Warszawy i pochowane na cmentarzu Powązkach. Jego grób, który pozostaje w opłakanym stanie, zachował się do dzisiaj (kwatera 11, rząd III, miejsce 30), a znajduje się on tuż obok miejsca spoczynku Stanisława Moniuszki.

Krzesiński został pochowany obok swojego ojca, Jana Krzesińskiego, a także z prochami matki, Felicji z Deręgowskich Krzesińskiej, która zmarła w 1870 roku i również została przetransportowana z Petersburga.

---

Oceń: Feliks Krzesiński

---