Juliusz Wilczur-Garztecki

---

Życiorys

Juliusz Wilczur-Garztecki był synem Stanisława i Anny. Ukończył liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, w roku 1938. W czasie kampanii wrześniowej został wzięty do niewoli przez niemieckie wojska, jednak udało mu się uciec. Na przełomie 1939 i 1940 roku wstąpił do ZWZ. Z czasem stał się współzałożycielem miesięcznika „Droga”, który ukazywał się od 1943 roku w czasie niemieckiej okupacji. Warto dodać, że był bliskim przyjacielem poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

W strukturach Armii Krajowej pełnił rolę oficera kontrwywiadu, a także zastępcy szefa Referatu Politycznego. Jego kryptonim w tej służbie brzmiał „Sonda”. Podczas powstania warszawskiego aktywnie uczestniczył w walkach. Po wrześniu 1944 roku opuścił szeregi Armii Krajowej i przyłączył się do PAL, gdzie objął stanowisko zastępcy szefa II Oddziału KG PAL ds. kontrwywiadu. Po zakończeniu powstania, udał się do obozu jenieckiego II-D Gross Born, gdzie podjął działania na rzecz organizacji Komitetu Demokratycznego.

Po wyzwoleniu obozu Juliusza przyjęto do wojska, gdzie pełnił funkcję oficera politycznego oraz korespondenta wojennego. Jego działalność w 1945 roku obejmowała także przekazanie archiwum kontrwywiadu AK w ręce Urzędu Bezpieczeństwa, co skutkowało ujawnieniem nazwisk jego współpracowników. W 1946 roku pracował w Polskiej Misji Wojskowej w Rzymie, a rok później został przeniesiony do centrali Oddziału II Sztabu Generalnego. W 1947 roku przeszedł demobilizację, po której podjął pracę jako wicekonsul w Rzymie, zajmując się rozpracowaniem wywiadowczych środowisk 2. Korpusu Polskiego. Następnie, po dekonspiracji, przeniesiono go do Paryża na stanowisko wicekonsula oraz attaché ds. społecznych.

W 1949 roku został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu mokotowskim w Warszawie. W okolicznościach tamtych wydarzeń zwerbowano go jako agenta celnego TW pod pseudonimem „Natan”. W trakcie pobytu w celi więziennej rozpracowywał m.in.: księdza jezuitę Tomasza Rostworowskiego, wolnomularza Roberta Waltera, jak również współpracowników różnych wywiadów, takich jak kapitan Jerzy Lewszecki, dowódca WiN Antoni Heda oraz oficer AK Tomasz Zan. Garztecki odzyskał wolność w 1954 roku, jednak jego działalność nie zakończyła się na tym etapie.

Po zwolnieniu, z wyjątkiem przerwy w latach 1955–1957, był agentem służb specjalnych PRL, a od 1957 roku pełnił rolę TW „Maksym”. Został współzałożycielem Klubu Krzywego Koła. Od 1957 roku posiadał również zatrudnienie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a później zajął się fotografią, publicystyką oraz tłumaczeniami. Jako członek ZPAF-u i Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej rozwijał swoje pasje artystyczne.

W latach 70. zaangażował się w działania operacyjne SB, które miały na celu powołanie fikcyjnej organizacji opozycyjnej. Organizacja ta, znana jako Polscy Socjaliści, ogłosiła swoje powstanie w 1979 roku, a później przekształciła się w Polską Partię Socjal-Demokratyczną. Jej celem było zapewne przejęcie kontroli nad grupkami odwołującymi się do tradycji polskiego socjalizmu niepodległościowego. Plany te jednak napotkały przeszkody, w tym podejrzenia żywione przez jednego z liderów opozycyjnych socjalistów, Jana Józefa Lipskiego. Mimo tego, grupa przetrwała aż do końca PRL.

W czasie stanu wojennego został internowany, prawdopodobnie aby uwiarygodnić swoją osobę w oczach społeczeństwa.

Życie prywatne

Juliusz Wilczur-Garztecki był osobą o ciekawym życiu osobistym. Jego pierwszą żoną była Ewa Urszula Wilczur-Garztecka, która była zaangażowana w działalność służb specjalnych PRL, znana pod pseudonimami „Monika” oraz „Tkanina”. Z tego związku pochodził syn Marek Garztecki, który zrobił karierę jako dyplomata oraz publicysta. W późniejszym okresie, z drugą żoną, Haliną Jabłonowską, utworzył rodzinę, z którą mają córkę, Izę Garztecką-Kwiatkowską.

Po jego śmierci, Juliusz został pochowany nacmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie, w kolumbarium oznaczonym jako CI-4-18.

Odznaczenia i nagrody

W dorobku Juliusza Wilczura-Garzteckiego, który zyskał uznanie w środowisku fotograficznym, znaleźć można szereg prestiżowych wyróżnień. Wielką nobilitacją jest Złoty Medal „Zasłużony dla Fotografii Polskiej”, które przyznawane jest osobom wyróżniającym się w tej dziedzinie. Ponadto, otrzymał również Nagrodę Honorową im. Fryderyka Kremsera, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie jako artysty.

Wybrane publikacje

Juliusz Wilczur-Garztecki jest autorem wielu interesujących publikacji. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Fotografia rodzinna (1977),
• Koralowce,
• Armia Krajowa za i przeciw (2006).

Tłumaczenia

Lista translacji autorstwa Juliusza Wilczura-Garzteckiego obejmuje szeroki wachlarz dzieł, co może zainteresować miłośników literatury. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najbardziej znaczących przekładów:

• Neil Gaiman i Terry Pratchett – Dobry omen,
• Allan Folsom – Pojutrze,
• Robert Ludlum – Manuskrypt Chancellora,
• Ken Follett – Skandal z Modiglianim,
• Graham Masterton – Zaklęci,
• Sven Hassel – Gestapo, Monte Cassino, Legion potępieńców, Generał SS, Towarzysze broni, Widziałem, jak umierają,
• Alistair MacLean, Alastair MacNeill – Łamacz kodów,
• David Bret – „Edith Piaf”,
• Jack Higgins – Czas zemsty, Gra dla bohaterów, Klucze do piekieł, Oko cyklonu,
• Herman Wouk – Wichry wojny,
• James P. Hogan – Gwiezdne dziedzictwo,
• Mike Resnick – Wyrok na wyrocznię, Prorokini, Wróżbiarka, Wschodzący Eros,
• Walter M. Miller – Kantyczka dla Leibowitza,
• Karl Edward Wagner – Pierścień z krwawnikiem.

Każde z tych dzieł stanowi wartościowy wkład w polski rynek książkowy i pokazuje wszechstronność oraz umiejętności translatorskie Wilczura-Garzteckiego.

---

Oceń: Juliusz Wilczur-Garztecki

---