Edward Gasik, urodzony 27 września 1896 roku i zmarły 16 lipca 1973 roku, to postać o znaczącym wkładzie w historię Polski. W czasie swojej służby wojskowej osiągnął rangę porucznika rezerwy piechoty w Wojsko Polskim.
Jako aktywny uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, jego działania miały wpływ na przebieg konfliktu, który zadecydował o losach kraju. W uznaniu za swoje zasługi i odwagę w boju, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, co stanowi najwyższe wyróżnienie dla żołnierzy w Polsce.
Życiorys
Edward Gasik przyszedł na świat 27 września 1896 roku w Warszawie, w rodzinie Stanisława oraz Anny z domu Kostrzewskiej. Jego akt urodzenia został sporządzony w warszawskiej parafii pw. Wszystkich Świętych.
W 1914 roku zakończył naukę w 3-klasowej Warszawskiej Szkole Kupieckiej Specjalnej Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy. Z obawy przed zasadzeniem do carskiej armii, zdecydował się na zapisanie na Wyższe Kursy Handlowe im. Augusta Zielińskiego, jednak z powodów finansowych uczęszczał na nie tylko do końca grudnia 1915 roku. W okresie od 19 kwietnia 1916 roku do 1 lutego 1917 roku, zdobywał doświadczenie zawodowe, pracując w Wydziale Zaopatrywania Magistratu Miasta Warszawy.
W czerwcu 1916 roku Edward wstąpił do warszawskiej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie ukończył Szkołę Podchorążych. Po podjęciu pracy w Ubezpieczeniach Wzajemnych Budowli od Ognia, 1 czerwca 1917 roku został skierowany służbowo do Tomaszowa Lubelskiego. Ta decyzja miała kluczowe znaczenie, ponieważ pomogła mu uniknąć represji ze strony okupacyjnych Niemców. W tym mieście zaangażował się w działalność straży pożarnej, a pod pozorem ćwiczeń przeciwpożarowych organizował szkolenia dla członków POW. Z Tomaszowa Lubelskiego pracował do końca stycznia 1919 roku.
W międzyczasie, po rozbrojeniu austriackich wojsk okupacyjnych, Edward postanowił wstąpić do Wojska Polskiego, aby razem z innymi członkami POW bronić Tomaszowa Lubelskiego oraz okolicznych miejscowości przed Ukraińcami. Po zakończeniu służby wojskowej 2 stycznia 1919 roku, w dniu 1 lutego tego samego roku wrócił do Warszawy, gdzie objął stanowisko starszego instruktora pożarniczego w Związku Straży Pożarnych (ówczesnym Związku Floriańskim).
8 lipca 1920 roku Edward stał się żołnierzem 201 ochotniczego pułku piechoty, który był częścią Dywizji Ochotniczej, otrzymując przydział do 9 kompanii. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a 30 lipca 1920 roku brał udział w obronie Suraża, gdzie jego sekcja dzielnie stawiała czoła nieprzyjacielskim atakom. Dnia 2 sierpnia tegoż roku, podczas nocnego ataku na Tłoczewo, jako dowódca patrolu dla własnej kompanii przeprowadził atak na pozycje nieprzyjaciela, zdobywając jednocześnie jedenastu jeńców. Dzięki tym bohaterskim uczynkom, Edward Gasik został odznaczony przez Marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari Nr 2474. Uroczystość odbyła się na podstawie dekretu L.2978 z 13 maja 1921 roku, a informacja o odznaczeniu została opublikowana w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Po zakończeniu wojny, Edward kontynuował pracę w Związku Straży Pożarnych. Od 1 marca 1922 roku przeszedł do Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych (późniejszego Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych), gdzie objął stanowisko inspektora ubezpieczeń. Jego misja zawodowa obejmowała Wołkowysk, Kowel oraz Hrubieszów, a jednocześnie pełnił funkcję wiceprezesa w Okręgowym Związku Straży Pożarnych w Hrubieszowie.
W grudniu 1933 roku Edward, wówczas inspektor powiatowy P.Z.U.W. w Hrubieszowie, został objęty wstępnym śledztwem dotyczącym nadużyć obowiązków służbowych, jednak śledztwo zostało umorzone 31 marca 1935 roku z uwagi na brak dowodów winy. Niestety, ten trudny okres znacząco pogorszył sytuację materialną jego rodziny, złożonej z czterech córek. W tym czasie rodzina przeniosła się do Lublina, gdzie zamieszkali na ulicy Konopnickiej, a później Narutowicza.
Po umorzeniu śledztwa Edward poszukiwał zatrudnienia, a do września 1936 roku uzyskał miesięczną emeryturę (państwową) z Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych. Dzięki determinacji w poszukiwaniach, jesienią 1936 roku znalazł zatrudnienie w Lubelskiej Wytwórni Samolotów na trzymiesięczny okres próbny.
W okresie międzywojennym Edward Gasik otrzymał awans do stopnia podporucznika rezerwy piechoty. Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej, Ignacego Mościckiego, w dniu 29 stycznia 1932 roku, nadano mu stopień porucznika z daleko idącym starszeństwem. Z kolei w 1934 roku figurował na 254. lokacie wśród poruczników rezerwy piechoty. Za zasługi w odzyskaniu niepodległości, 22 kwietnia 1938 roku, Edward Gasik został odznaczony Medalem Niepodległości przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Okres powojenny
Po zakończeniu II wojny światowej Edward Gasik osiedlił się w różnych miastach, takich jak Gorzów Wielkopolski, Włocławek oraz Szczecin. Zmarł we Włocławku w dniu 16 lipca 1973 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na lokalnym Cmentarzu Komunalnym, w sektorze 4, w rzędzie 1, na grobie 4.
Na nagrobku Gasika została zamieszczona informacja, która potwierdza jego służbę wojskową, wskazując, iż był majorem wojsk polskich.
Rodzina
Edward Gasik był mężem Marii z Wyrostkiewiczów, która przyszła na świat 20 grudnia 1898 roku, a zakończyła swoje życie 3 września 1965 roku. Warto zaznaczyć, że Maria została odznaczona Medalem Niepodległości, a jej ostatnie miejsce spoczynku to grób dzielony z jej mężem.
W efekcie ich związku urodziły się ich córki:
- Halina, urodzona 31 lipca 1919 roku, zmarła 28 maja 1969 roku, była lekarzem medycyny specjalizującym się w laryngologii oraz podporucznikiem Wojska Polskiego,
- Krystyna Wiesława, urodzona 8 lipca 1921 roku w Warszawie, zmarła 8 października 1990 roku w Szczecinie,
- Jadwiga Maria, która przyszła na świat 14 sierpnia 1922 roku w Wołkowysku i odeszła 8 sierpnia 1995 roku w Szczecinie,
- Bogusława Anna, urodzona 30 czerwca 1926 roku w Wołkowysku, zmarła 15 maja 2016 roku we Włocławku, lekarz medycyny w dziedzinie okulistyki,
- Grażyna Maria, która przyszła na świat 6 grudnia 1931 roku w Hrubieszowie i zmarła 9 lipca 2017 roku w Ełku.
Odznaczenia
Edward Gasik, znany ze swojego wkładu w historię, został uhonorowany szeregiem odznaczeń, które odzwierciedlają jego poświęcenie i odwagę. Poniżej przedstawione są najważniejsze z nich:
- krzyż srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2474,
- medal Niepodległości,
- medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej.
Przypisy
- Monitor Polski 1938, Nr 93 z 23.04.1938 r., poz. 143, s. 2.
- Monitor Polski 1937, Nr 259 z 10.11.1937 r., poz. 409, s. 3.
- Dziennik Personalny MSWojsk, Nr 3 z 01.02.1932 r., s. 107.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 456.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 31.
- Dziennik Personalny MSWojsk, Nr 23 z 11.06.1921 r., s. 1033.
- Łukomski, Suchcitz i Polak 1997, s. 151.
- Wesołowski 1992, s. 248, 415.
- WBH, sygn. I.482.81-7707 VM, s. 1, 6, 8.
- WBH, sygn. I.482.46-3613a VM, s. 22.
- WBH, sygn. I.482.46-3613a VM, s. 6.
- WBH, sygn. I.482.46-3613a VM, s. 5.
- WBH, sygn. I.482.46-3613a VM, s. 4.
- WBH, sygn. I.482.46-3613a VM, s. 3.
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa WBH.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Ryszard Jamontt-Krzywicki | Eugeniusz Galicki | Henryk Jankowski (generał) | Leon Berski | Wacław Klinke | Zygmunt Holewiński | Bronisław Bojarski de Bojary Czarnota | Wacław Aleksandrowicz | Maria Kamecka-Kordzik | Stanisław Kamieński | Władysław Horyd | Wacław Vorbrodt-Brotowski | Michał Prozwicki | Bogdan Celiński | Kajetan Stuart | Jan Kosek | Andrzej Jeziorski | Władysław Ludwig | Jerzy Żurawski | Witold BuchowskiOceń: Edward Gasik